Ołtarz główny z kościoła pw. św. Piotra Apostoła w Młynarach

Fot. Anton Ulbrich. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 57040.

Fot sonia22.
Źródło: www.polskaniezwykla.pl

Zabytek sztuki sakralnej z końca XVII wieku, stanowiący element wyposażenia kościoła pod wezwaniem św. Piotra Apostoła w Młynarach.

Historia

Zbudowany w latach 1693-1694 ołtarz główny zastąpił wcześniejszy, o którym wzmiankowano już dokumentach z lat 1544-1545 – wiadomo, ze był on wyposażony w obrazy i dwa lichtarze. Z biegiem lat ołtarz ten nie nadawał się już do użytku, w związku z tym podjęto decyzję o kupnie nowego. W dniu 7 września 1693 roku dzieło zamówiono w warsztacie Izaaca Rigi z Królewca. Montaż ołtarza rozpoczęto w połowie maja, a zakończono 12 czerwca 1694 roku. W dniu następnym, pastor Samuel Alkenbrecher nowe dzieło poświęcił. W 1698 roku ołtarz został polichromowany przez Gottfrieda Haarhausena. Malarz pomalował też prezbiterium i sufit kościoła.

Opis

Jest to ołtarz typu architektonicznego. Stół ołtarzowy wymurowany został z cegieł na dwustopniowym postumencie. W dolnej nastawie umieszczono rzeźbę Ukrzyżowanego Chrystusa na Górze Kalwarii, na tle namalowanego obrazu Jerozolimy. Po bokach, pomiędzy złoconymi kolumnami, ustawiono figury czterech ewangelistów: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Św. Jan w lewej ręce trzyma otwartą księgę z napisem: 1695 d. 12. October Yollent, von GHJ, CHV, JM – skróty oznaczają: GOTTFRIED HAARHAUSEN IN CÓNIGSBERG HOFF VND JACHT-MAHLER. Podobny napis znajduje się na kartach księgi trzymanej przez apostoła z lwem - św. Marka. Pod Grupą Ukrzyżowanie, znajduje się rzeźba Chrystusa z 12 apostołami podczas ostatniej wieczerzy. Nad dolną nastawą widnieje napis S. S. TRINITARI SACRUM. W górnej kondygnacji umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą Złożenie Chrystusa do Grobu w asyście Najświętszej Maryi Panny, Jan Ewangelisty oraz Józefa z Arymatei. Z prawej i lewej strony nastawy, przy kolumnach, znajdują się figury Mojżesza i Jana Chrzciciela, natomiast w zwieńczeniu – Baranek Boży ze zwycięską czerwoną chorągwią, a ponad nad nim Zbawiciel jako dobry pasterz z barankiem na ramionach. Po obu stronach stoją figury symbolizujące Miłość i Sprawiedliwość. Całość jest bogato przyozdobiona aniołami, głowami aniołów i arabeskami. Nasady ołtarza z obu stron otoczone są bogato złoconym ornamentem w kształcie liści, nad którym unoszą się uskrzydleni aniołowie. Przed 1946 rokiem, po lewej i prawej stronie stołu ołtarzowego, stali na specjalnych piedestałach św. Piotr z kluczami i św. Paweł z mieczem i otwartą księgą w lewej ręce.

Bibliografia

1. Białobrzeski, Jerzy: Młynary małe miasto 1327-2007 / Jerzy Białobrzeski. - Olsztyn : Adam Białobrzeski, 2008. – S. 621-623.
2. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 127.