Klasztor ojców Bernardynów w Kadynach
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Klasztor wzniesiono obok wsi Kadyny (niem. Kadinen), w miejscu pruskiego grodziska, na górze zwanej Zamkiem (obecna Klasztorna Góra).
Historia
Fundatorem klasztoru był wojewoda inflancki Jan Teodor von Schlieben, właściciel Kadyn. Pierwsze drewniane zabudowania klasztorne oraz kaplicę wzniesiono około 1682 roku. Miały one jednakże charakter prowizoryczny i już w roku 1684 rozpoczęto budowę nowego klasztoru i kaplicy pod wezwaniem Domku Loretańskiego. W budynku głównym powstały nowe cele zakonne, urządzono refektarz i kuchnię, a także założono ogrzewanie. Podobnie jak poprzednio, do budowy wykorzystano głównie drewno. Nowe pomieszczenia zostały zamieszkane przez bernardynów w 1699 roku. Nietrwałość drewnianej budowli sprawiła jednakże, że wkrótce podjęli oni decyzję o wzniesieniu zabudowań murowanych. Kamień węgielny pod nowy klasztor został położony 5 czerwca 1714 roku, a prace wykończeniowe trwały do 1728 roku. W tym czasie trwała również budowa murowanego budynku kościoła. Po utracie przez Polskę niepodległości na skutek rozbiorów cały region został przyłączony do państwa pruskiego. W 1826 roku nowe władze, realizujące politykę antykościelną dokonały kasaty świątyni i klasztoru. Do końca XIX wieku większość zabudowań klasztornych rozebrano. Ruinami zainteresowano się dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Wówczas to w Ministerstwie Kultury i Sztuki podjęto decyzję o odbudowie całego zespołu klasztornego z przeznaczeniem na dom pracy twórczej. Zdołano jednak odbudować tylko mury kościoła i osadzić na nich konstrukcję stalową pod przyszły dach. Z powodu braku funduszy prace przerwano i w takim stanie przekazano obiekt Kurii Biskupiej w Olsztynie. Władze kościelne zwróciły się m.in. do prowincji św. Franciszka z propozycją objęcia ruin w Kadynach. Oficjalne przekazanie obiektu nastąpiło 2 sierpnia 1992 roku. Równocześnie została utworzona parafia pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego w Kadynach, wydzielona z parafii w Tolkmicku. W latach 1993-1994 zdołano doprowadzić ocalałą część budynku klasztornego do użytku. Następnie przystąpiono do rekonstrukcji pozostałej części klasztoru.
Opis
Budynek klasztorny był jednopiętrowy i jednoskrzydłowy. Przylegał prostopadle do prezbiterium kościoła i był integralnie złączony od strony wschodniej z zakrystią. Na parterze rozmieszczono refektarz, mieszkanie gwardiana i definitora. Na piętrze zaś urządzono cele zakonników oraz pomieszczenia nowicjackie. Nad refektarzem znajdowała się biblioteka i mieszkanie kaznodziei niedzielnego. Do refektarza krótszym bokiem przylegał drugi budynek klasztorny, przygotowany do zamieszkania w 1721 roku, mieszczący na górze sześć cel zakonnych, na dole zaś kuchnię, spiżarnię, celę pokutną oraz karcer.
Ciekawostki
- Zgodnie z życzeniem fundatora klasztoru, bernardyni mieli w Kadynach za zadanie m.in. wpływać na protestantów, których przodkowie w czasie reformacji odeszli od Kościoła katolickiego i przyciągnąć ich z powrotem do starej wiary. W tym celu zakonnicy głosili specjalne kazania w języku niemieckim.
Bibliografia
- Dettlaff, Danuta: Kościoły Diecezji Elbląskiej: nasze dziedzictwo: dekanaty Elbląga. T. 1. / Danuta Dettlaff, Jan P. Dettlaff. - Bydgoszcz : Studio Plus, 2006. – S. 140.
- Kozłowska, Justyna: Klasztor oo. Bernardynów w Kadynach / Justyna Kozłowska // „Jantarowe Szlaki”. – 2001, nr 4, s. 27-33.
- Zawadzki, Wojciech: Dzieje klasztoru bernardyńskiego w Kadynach / Wojciech Zawadzki. - Olsztyn : Hosianum, 2002.
Zobacz też
- Kadyny, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.franciszkanie.net [dostęp 18.10.2013 r.]
