Żelazny krzyż w Olsztynie

Fot. K. Romulewicz. 2013 rok.

Fot. K. Romulewicz. 2013 rok.

Krzyż postawiony w 1866 roku w Olsztynie w intencji ochrony społeczności miasta przed nieszczęściami oraz ku pamięci ofiar epidemii cholery.

Lokalizacja

Pierwotnie krzyż ustawiono przy wylocie ówczesnej drogi do Olsztynka (niem. Hohensteinerstraβe, dzisiejsza ul. Warszawska). W 1967 roku, w związku z budową obiektów Olsztyńskiego Przedsiębiorstwa Instalacji Sanitarnych i Elektrycznych, na polecenie władz miejskich przeniesiono go na skwer przy Kaplicy Jerozolimskiej (przy ulicy Grunwaldzkiej), gdzie znajduje się do dziś.

Historia

Pierwszy krzyż intencyjny wykonany był z drewna. Postawiony został z inicjatywy burmistrza miasta Jakuba Rarkowskiego, w intencji ochrony przed epidemią cholery. W 1831 roku Olsztyn szczęśliwie uniknął niebezpieczeństwa masowego zachorowania, jednak już od 1855 roku choroba ponownie dziesiątkowała ludność. Do 1866 roku epidemia nękała również mieszkańców Olsztyna. Tylko w 1866 roku zmarło 215 osób. Mieszkańcy miasta wznosili wówczas modły o oddalenie zarazy i wznieśli drewniany krzyż przebłagalny. Gdy dwadzieścia lat później pierwszy krzyż uległ zniszczeniu (spróchniał), w 1886 roku został on zastąpiony krzyżem żelaznym na betonowym postumencie.

Opis

Krzyż ma formę ażurową, bogato dekorowaną formami roślinnymi rozmieszczonymi symetrycznie, z centralnie umieszczoną figurą konającego Chrystusa. W zakończeniach ramion krzyża znajdują się elementy z motywem lilii. Krzyż osadzony został na cokole z cegieł, w którym znajduje się, kuty w kamiennej płycie, napis w języku polskim:

Od powietrza, głodu, ognia i wojny zachowaj nas Panie.

Bibliografia

1. Krystyna Banasiuk, Zbigniew Sadza: Historia w kamień zaklęta. O olsztyńskich pomnikach // W: „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 3 (2001), s. 191.
2. Piechocki, Stanisław: Dzieje olsztyńskich ulic / Stanisław Piechocki. - Olsztyn : Remix, 1998. – S. 66.
3. Piechocki, Stanisław: Olsztyn nie tylko magiczny / Stanisław Piechocki. - Olsztyn : Remix, 2005. – S. 20-21.

Zobacz też

• Warnija - pogodowam po naszemu. Od powietrza, głodu, ognia i wojny zachowaj nas, materiał na stronie forum.gazeta.pl [dostęp 02.12.2013 r.]