Konkurs Pamiątkarstwa Mazur i Warmii

Wieloletni projekt artystyczny o charakterze konkursowym, organizowany od 1949 r. w Olsztynie.

Organizator

• Wydział Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie
• Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki w Olsztynie

Cele

• przegląd bieżącej produkcji pamiątkarskiej
• popularyzacja i rozwój przemysłu pamiątkarskiego
• ożywienie i spopularyzowanie wzorów regionalnych w nawiązaniu do sztuki ludowej i twórczości pamiątkarskiej
• podniesienie estetycznego poziomu pamiątek regionalnych
• rozwiązanie problemu produkcji i zbytu dla wyrobów pamiątkarskich

Historia

Warmia i Mazury jako region wyposażony w świetne warunki krajobrazowe określane były mianem „zagłębia turystycznego Polski” i przyciągały ogromną ilość turystów z kraju oraz zagranicy. Walory krajobrazowe podkreślała ponadto bogata historia tych ziem, architektura, kultura oraz spuścizna artystyczna ludności rodzimej. Turystyka dla regionu więc to jedna z podstawowych gałęzi rozwoju gospodarczego, którego efektywną bazę marketingową stanowił przemysł pamiątkarski. W latach 40-tych XX w. nie był on prawie wcale rozwinięty – pamiątki produkowali w bardzo małych ilościach w większości chałupnicy oraz twórcy ludowi, co nie rozwiązywało to ogólnego zapotrzebowania na masową, tanią, artystyczną pamiątkę regionalną. Potrzeba uporządkowania tej gałęzi produkcji zainspirowała zawiązanie wojewódzkich konkursów na pamiątkę regionalną. Władze województwa w 1949 oraz 1956 r. zainicjowały dwa konkursy pamiątkarskie, jednak nie zostały one ocenione pozytywnie – i nie spełniły zamierzonego celu. „Zamierzenia te nie zostały we właściwy sposób podchwycone ani przez projektantów, ani zaadaptowane przez właściwe komórki, trudniące się wtedy produkcją i upowszechnianiem wyrobów pamiątkarskich (…)”.

Opis

W składzie Komitetu Organizacyjnego Konkursu znajdowali się zarówno przedstawiciele olsztyńskich władz (np. Eugeniusz Zawadzki), jak i artyści (np. Krystyna Koziełło-Poklewska) oraz pracownicy olsztyńskich instytucji kultury (np. Barbara Brandt, instruktor ds. plastyki olsztyńskiego Wojewódzkiego Domu Kultury). W Komisji Oceny Konkursu również znajdowali się przedstawiciele tych trzech grup (np. z ramienia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie Józef Fajkowski, jako przedstawiciel instytucji kultury – Hieronim Skurpski, dyrektor Muzeum Mazurskiego w Olsztynie oraz Zofia Hermanowicz, olsztyńska artystka). Konkurs adresowany był do twórców ludowych, plastyków zawodowych, studentów wyższych szkół plastycznych, uczniów i absolwentów techników plastycznych, rzemieślników-chałupników, spółdzielni artystycznych oraz amatorów, zamieszkałych w całej Polsce. W konkursach uwzględniano projekty wykonane własnoręcznie, których koncepcja opierała się na tradycjach regionalnych Warmii i Mazur. Nie zdefiniowano polecanych materiałów do wykonania wzorów – w konkursach prezentowano więc projekty wykonane m.in. z wikliny, rogożyny, słomy, rafii, drewna, metalu, gliny, wełny, lnu, skóry, szkła i mas plastycznych, papieru czy runa leśnego. Zalecano, aby wzory pamiątek miały niewielki rozmiar i nadawały się do masowej produkcji. Ostatecznie wzory nagrodzone zaś przekazano do wykorzystania zakładom produkcyjnym. Laureatom wręczano nagrody pieniężne.

Edycje

Poszczególne edycje opisywanego projektu realizowano co pięć lat:

• 1949 r.
• 1956 r.
• 1962 r.

Bibliografia

1. Konkurs na Pamiątki z Warmii i Mazur. – Olsztyn: „Pojezierze”, 1962.