Pałac w Pacółtowie
Zabytek architektury wzniesiony pod koniec XVIII wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Rezydencja została wybudowana na południowo-wschodnim krańcu wsi Pacółtowo (niem. Groβ Pötzdorf), pomiędzy parkiem a rozległym kompleksem gospodarczym. Wieś położona jest w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald (7 km na południe od drogi Olsztynek – Ostróda).
Historia
Majątek ziemski istniał w tym miejscu już w XIV wieku. Z zachowanych dokumentów wynika, że w 1325 roku nadanie ziemskie otrzymali tu Prusowie – Glabune i Kunike. W późniejszych latach dobra te przeszły na własność rodu von Eppingen, a następnie von Petzdorf i von Wernsdorf (1603-1791). Pod koniec XVIII wieku majątek nabył Ahasverus von Brandt, a od lat 30-tych XIX wieku do 1945 roku była to własność rodziny Volprecht. Pałac wzniesiono w 1794 roku. W połowie XIX wieku przeprowadzono jego rozbudowę, a w 1913 roku przebudowano go. Po drugiej wojnie światowej na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast pałac zaadaptowano na biura i mieszkania pracownicze. Po likwidacji PGR-ów z początkiem lat 90-tych XX wieku, majątek przejęła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. W 2000 roku gospodarstwo wraz z zespołem pałacowo-parkowym nabyła od Agencji spółka Baltic Investment z Gdańska, która prowadziła tu produkcję roślinną i hodowlę bydła. Od wiosny 2008 roku nowym właścicielem jest spółka Aurepio z Warszawy, która po remoncie otworzyła w pałacu ośrodek konferencyjno-wypoczynkowy. W otoczeniu pałacu trwają również prace nad przywróceniem dawnej świetności zabudowaniom gospodarczym.
Opis
Neobarokową budowlę, murowaną z cegły, podpiwniczoną, z użytkowym poddaszem, wzniesiono na planie prostokąta. W elewacji frontowej usytuowano trzy dwukondygnacyjne, mocno wysunięte ryzality: dwa na narożach, przykryte wysokimi dachami czterospadowymi i jeden pośrodku, zwieńczony trójkątnym naczółkiem z owalnym oknem pośrodku, przykryty dachem dwuspadowym. Od strony ogrodu znajduje się duża, półkolista weranda, do której prowadzą szerokie murowane schody. Tą część elewacji zwieńczono również trójkątnym naczółkiem. Ściany pałacu ozdobione zostały pilastrami i szerokimi, uskokowymi gzymsami. W jego otoczeniu znajdują się pozostałości dawnego parku, a także dziewiętnastowieczne budynki gospodarcze, niektóre z nich już odrestaurowane, jak kuźnia i wozownia. W nieznacznym oddaleniu od rezydencji (około 0,5 km), po stronie zachodniej, znajduje się dawny cmentarz rodowy właścicieli majątku.
Bibliografia
- Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 116-117.
- Pałace i dwory Warmii i Mazur: oferta sprzedaży / teksty Małgorzata Jackiewicz-Garniec; oprac. graf. Mirosław Garniec. – Olsztyn : AWRSP, Oddział, 1996. – k. 13.
- wm: Nie tylko Grunwald... / wm, rb // „Rozmaitości Ostródzkie”. - 2010, nr 8, s. 22.
Zobacz też
- Historia, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.palacpacoltowo.com [dostęp 06.03.2014 r.]
- Pacółtowo: neobarokowy pałac, obecnie hotel, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.mojemazury.pl [dostęp 06.03.2014 r.]
