Gmach Wyższej Szkoły Realnej im. Kopernika w Olsztynie

Źródło: C. Grabowska, Olsztyn na starych pocztówkach, Olsztyn 2003, s. 221.

Źródło: C. Grabowska, M. Strzyżewska, Olsztyn 1900-2000, Olsztyn 2000, s. 72.

Budynek użyteczności publicznej istniejący w Olsztynie w latach 1900-1945.

Lokalizacja

Budynek wzniesiono na terenie Olsztyna, u zbiegu ulic Klebarskiej (niem. Kleebergerstraβe, dzisiejsza al. Piłsudskiego) i Kopernika (niem. Coppernicusstraβe).

Historia

Miejska szkołę średnią dla chłopców otwarto w Olsztynie w kwietniu 1895 roku. Z dniem 1 października 1898 roku rozpoczęto w niej realizację programu szkoły realnej. Podjęto wówczas decyzję o budowie na potrzeby szkoły odpowiedniego gmachu. Samo przedsięwzięcie było dla Olsztyna sprawą prestiżową. Rozwijające się miasto potrzebowało fachowców wykształconych w wielu użytecznych zawodach. Gmach nowej szkoły miał równocześnie świadczyć o randze placówki. Za pośrednictwem Stowarzyszenia Architektów w Berlinie władze Olsztyna rozpisały więc konkurs na projekt tego budynku. Jego rozstrzygnięcie nastąpiło we wrześniu 1898 roku. Z 18 dostarczonych prac, odpowiadających sformułowanym przez miejskich urzędników wytycznym, wygrał projekt autorstwa W. Moessingera z Frankfurtu nad Menem. Dokumentację nadesłaną przez architekta uznano jednakże za niekompletną i przekazano ją do opracowania olsztyńskiemu architektowi Albrechtowi Ehrhardtowi. Prace murarskie i ziemne wykonała firma Alberta Scholza. Budynek oddano do użytku w 1900 roku. Najpierw znalazła w niej siedzibę miejska szkoła realna, a następnie, od 1909 roku, Wyższa Szkoła Realna (męskie gimnazjum matematyczno-przyrodnicze). W maju 1920 roku szkoła obchodziła uroczystość 25-lecia swojego istnienia. Z tej okazji nadano jej imię Mikołaja Kopernika. W czasie II wojny światowej w budynku zorganizowano lazaret wojskowy. W 1945 roku został on podpalony i zniszczony. Fragmenty jego ścian oraz fundamenty wykorzystano później przy wznoszeniu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (dzisiejszy Urząd Wojewódzki).

Opis

Neogotycki budynek harmonizował stylem architektury i czerwienią ceglanych ścian ze wzniesionym dalej kościołem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Posiadał przy tym bardzo bogate ukształtowanie bryły z dużą liczbą elementów wieńczących fasadę. Budynek został podzielony na dwa poprzecznie do siebie ustawione skrzydła w kształcie litery L: niższy kalenicowy i wyższy – szczytowy. Pierwszy człon mieścił sale klasowe i specjalistyczne pracownie dostępne z korytarzy przypominających krużganki w zamkach gotyckich. W drugim, znajdowała się główna klatka schodowa skomunikowana z dużymi sieniami na obu kondygnacjach, pokoje nauczycielskie i administracji oraz duża aula na piętrze. Z uwagi na usytuowanie gmachu w narożniku ulic, boczną elewację wyższego skrzydła wzbogacono o dodatkowy szczyt, tworząc jakby drugą fasadę.

Bibliografia

1. Bętkowski, Rafał: Olsztyn jakiego nie znacie: obraz miasta na dawnej pocztówce / Rafał Bętkowski. - Olsztyn : Edytor Wers, 2003. – S. 91.
2. Piechocki, Stanisław: Dzieje olsztyńskich ulic / Stanisław Piechocki. - Olsztyn : Remix, 1998. – S. 211.
3. Rzempołuch, Andrzej: Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953: od założenia miasta po odbudowę ze zniszczeń wojennych / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Urząd Miasta: Remix, 2005. – S. 72-73.