Pałac w Białej Oleckiej
Zabytek architektury wzniesiony w pierwszej ćwierci XX wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Rezydencja została wybudowana na terenie wsi Biała Olecka (niem. Billstein), w środkowej części dawnego zespołu, pomiędzy parkiem a rozległym kompleksem zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w powiecie oleckim (14 km na północ od Olecka).
Historia
Właściciele znajdującego się tu majątku ziemskiego wielokrotnie się zmieniali. W drugiej połowie XVI wieku należał on do rodziny von Diebes, w wieku XVII do – von Aulach, Semkowskich, von Donhoff i von Buddenbrock, w wieku XVIII – Warkoj, Daszkiewicz, von Usedom i w wieku XIX – von Zachau, Berend, Reuter, Tolsdorff. W posiadaniu tej ostatniej rodziny majątek znajdował się do roku 1932 roku, a później jego właścicielem został Leo Brodowski (do 1945 roku). Pałac wzniesiono na początku XX wieku dla rodziny Tolsdorff. Budowla została częściowo zniszczona w czasie I wojny światowej, lecz niedługo później odbudowano ją i unowocześniono. W czasie drugiej wojny światowej w pałacu urządzone zostało sanatorium dla żołnierzy niemieckich z frontu wschodniego. Po wojnie na terenia majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast pałac zaadaptowano na biura i mieszkania pracownicze. W latach 1970-1977 mieściła się tu również szkoła ekonomiczno-rolnicza. W sierpniu 1980 roku budynek uległ zniszczeniu w wyniku pożaru. W 1990 roku, będąc w stanie ruiny, został kupiony przez osobę prywatną i w kolejnych latach odbudowany zgodnie z pierwowzorem.
Opis
Pałac w stylu neobarokowym wzniesiono na planie prostokąta, jako budowlę murowaną z cegły, otynkowaną, podpiwniczoną i z użytkowym poddaszem. Do głównego, dwukondygnacyjnego korpusu, nakrytego wysokim dachem czterospadowym, dostawiono jednokondygnacyjne skrzydło boczne, przekryte dachem mansardowym. Na narożach ustawiono wieloboczne wieżyczki. W elewacji frontowej znajduje się szeroki ryzalit z tarasem nad wejściem głównym, podtrzymywanym przez cztery kolumny. W dachu ryzalitu umieszczono półkoliście zamkniętą wystawkę (niegdyś znajdował się tu kartuz herbowy). W elewacji ogrodowej znajduje się taki sam ryzalit z wystawką, a także tarasem i schodami wiodącymi do parku. Po tej stronie budynku znajduje się również narożna wieżyczka z tarasem widokowym i półkolisty ryzalit z boku elewacji. W otoczeniu pałacu zachowały się dawne zabudowania gospodarcze i inwentarskie, a także pozostałości parku.
Bibliografia
- Bereśniewicz, Zdzisław: Źródło i skarbiec w pałacu : z dziejów miasta i powiatu / Zdzisław Bereśniewicz ; not. Zbigniew Malinowski // „Gazeta Olsztyńska”. – 2006, nr 127, dod. „Głos Olecka”, nr 22, s. 11.
- Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 248-249.
- Olecko : z dziejów miasta i powiatu / red. Aleksander Chilecki [et al.]. - Olsztyn : Pojezierze, 1974. - S. 162.
Zobacz też
- Demby, Ryszard: Widoki znad Legi: dobra rycerskie, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.um.olecko.pl [dostęp 11.03.2014 r.]
