Arno Holz
Arno Holz (26 IV 1863 – 26 X 1929) - niemiecki poeta i dramaturg naturalista, urodzony w Prusach Wschodnich w Rastenburgu (Kętrzyn)
Spis treści
Rodzina
Herman Oskar Arno Alfred Holz urodził się 26 kwietnia 1863 roku w budynku apteki „Pod Czarnym Orłem” w Rastenburgu (dzisiejszym Kętrzynie) jako czwarte z dziesięciorga dzieci Hermana i Franciszki Holz. W rodzinie aptekarza. Tam, po ukończeniu szkoły powszechnej przez krótki czas uczęszczał do Królewskiego Gimnazjum (Gimnazjum księcia Albrechta) ,w pobliżu kościoła św. Jerzego ( Bazylika św. Jerzego w Kętrzynie). W 1874 roku, kiedy ukończył 11 lat ojciec (Herman Holz ) sprzedał aptekę i z całą rodziną przeniósł się do Berlina. W Berlinie Arno uczył się najpierw w Gimnazjum Humboldta, a pomiędzy 1879 i 1881 rokiem w Królewskim Gimnazjum Miejskim. Z powodów finansowych opuścił je jeszcze przed maturą. Nie uczęszczał już do żadnych innych szkół, ucząc się dalej samodzielnie. Problemy finansowe były przeszkodą w jego literackiej pracy. Przez wiele lat żył samotnie, obracając się tylko w kręgu swoich znajomych i przyjaciół. Rodzinę założył późno, w 1893 roku, poślubiając Emilię Barczus, z domu Wittenberg, z która miał trzech synów. W 1910 r. rozstał się z żoną, ale małżeństwo to zostało rozwiązane dopiero 16 lat później. Jeszcze tego samego roku poślubił Anitę z domu Gewelke - Diaz, z którą żył aż do śmierci.
Literat
Już w 1881 roku został pierwszym kierownikiem literackim nowo założonego czasopisma „Freie Buhne” ( „Niezależna Scena” ). Po okresie działalności redaktorskiej zdecydował się na karierę niezależnego pisarza. Impulsem stały się dzieła Zoli, Ibsena i Tołstoja. Został członkiem berlińskiego towa¬rzystwa literackiego „Durch”, skupiającego pisarzy-naturalistów. Zawarł znajomość z Gerhartem Hauptmannem, Wilhelmem Bolsche i ze Stanisławem Przybyszewskim. Swój pierwszy zbiór wierszy wydał mając 20 lat, jeszcze w duchu starego stylu. Za ten zbiór pod tytułem „Klinginsherz” otrzymał stypendium augsburgskiej Fundacji Schillera w wysokości 200 marek. Dwa lata wydał tom liryków „Księga czasu. Pieśni człowieka nowoczesnego”. Zainicjował nim nową epokę w niemieckiej poezji. Uznano go twórcą konsekwentnego naturalizmu, klasykiem modernizmu i prekursorem literackiej awangardy. W swoich staraniach o nowe środki wyrazu Arno Holz wprowadził do literatury język potoczny i nieznane dotychczas tematy: obrazy z życia wielkiego miasta – nędzę ludzkiego losu.
"Phantasus" - dzieło życia poety
W latach 1898 - 1899 Holz wydał dwa zbiorki liryczne, każdy po 50 wierszy, pod tytułem "Phantasus" . Zgodnie z jego planami z 1900 roku, te pojedyncze wiersze "Phantasusa" miały zostać uzupełnione kolejnymi osiemnastoma wierszami w podobnym stylu. W rzeczywistości jednak powstało coś zupełnie innego, bowiem następne wydanie dzieła (1916 r.) miało już objętość 326 stron. Liczba wierszy zwiększyła się do 131 (w porównaniu z 100 w wydaniu z 1898 r.), a wiersze, które wcześniej miały tylko kilka wersetów, rozrosły się w potężne struktury słowne, ciągnące się przez wiele stron. Arno Holz zajmował się "Phantasusem" łącznie przez prawie trzydzieści lat! W 1922 roku gotowe było nowe opracowanie tego dzieła, poszerzone i poprawione. W wielkim wydaniu dzieł zebranych, przygotowanym przez Hansa W. Fischera w 1925 r. przerobiony zbiór „Phantasusa" obejmuje trzy tomy, liczące 1345 stron.
Poczesne miejsce w „Phantasusie" znalazła wschodniopruska ojczyzna -miasto dzieciństwa, przyroda i szara, codzienna rzeczywistość tamtych czasów. Wiersze z tego zbioru są wyrazem tęsknoty poety za stronami rodzinnymi i hołdem złożonym Mazurom okresu dzieciństwa.
Dramaturg
W1896 r. Arno Holz napisał komedię „Arystokraci społeczni”. Została ona wystawiona 15 czerwca 1897 roku przez berlińską Scenę Ludową w Teatrze Centralnym. W ten sposób Holz zainicjował cykl „Berlin” ,który miał obejmować dziesięć sztuk teatralnych Z tych dziesięciu zaplanowanych dramatów pisarz ukończył faktycznie tylko trzy. Dwanaście lat po komedii „Arystokraci społeczni” napisał tragedię „Zaćmienie słońca” (1908 r.), a po kolejnych czterech latach wydał tragedię „Ignorabimus” (1912 r.). Dramatem „Blacharnia albo poeta, śmierć i diabeł” (1902) Arno Holz zaprezentował się jako satyryk i parodysta. Dzieło to jest wyrazem gorzkiej samokrytyki, świadectwem permanentnej walki artysty o egzystencję i dowodem przekonania, że własny rozpaczliwy los musi mieć jakiś głębszy, tajemniczy sens.
Do najwybitniejszych dzieł Arno Holza należy zbiór „Dafnis” (1904) z podtytułem Portret liryczny z XVII wieku. Utwór ten to udane naśladownictwo liryki barokowej z wyśmienitymi strofami o obżarstwie, pijaństwie i frywolności. Stał się on wydawniczym sukcesem Arno Holza.
Schyłek życia
Po rozwodzie rodziców Arno Holz ciągle walczył z finansowymi problemami, które towarzyszyły mu praktycznie przez całe życie. Przez 40 lat kariery literackiej zarabiał niewiele i ciągle borykał się z finansowymi problemami, żyjąc właściwie na granicy nędzy. Ostatnie 19 lat swego życia spędził w Berlinie, w ubogiej izdebce na poddaszu, która służyła mu za mieszkanie. Przez długi czas był wspierany finansowo przez wielbicieli, przyjaciół i krewnych. Dopiero po jego śmierci rodzina otrzymała godne hono¬rarium z tytułu sfilmowania przez Carla Froelicha dramatu „Traumulus”, z Emilem Janningsem w roli głównej (1935 r.). Arno Holz zmarł dnia 26 października 1929 roku w Berlinie. Pochowany został na cmentarzu przy Heerstrafie w Charlottenburgu.
Bibliografia
1. http://ketrzyn.com.pl/uploads/arno_holz/ 2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Arno_Holz
