Konkurs na Szmaciaki Mazurskie

konkurs zorganizowany w 1960 r. dla zespołu twórców ludowych w Wielbarku, zrzeszonych w miejscowym oddziale olsztyńskiej Spółdzielni „Sztuka Ludowa”

Organizator

Spółdzielnia „Sztuka Ludowa” w Olsztynie

Założenia

• kontynuacja tradycji rękodzielniczej Mazur
• zachowanie umiejętności wykonywania tradycyjnych szmaciaków ornamentalnych
• popularyzacja tradycyjnego rękodzieła tkalniczego, a szerzej – mazurskiej sztuki ludowej
• prezentacja lokalnych twórców ludowych

Przebieg

W konkursie wzięły udział głównie Kurpianki z gminy Czarnie, dochodzące do zespołu twórców w Wielbarku. Rezultaty „rywalizacji” artystycznej podsumowano jako „wspaniałe i nieoczekiwane”</ref>Orynżyna, Janina, CPLiA na Ziemiach Północnych, sztuka ludowa województw: olsztyńskiego i gdańskiego, Olsztyn, Muzeum Mazurskie, 1960, s. 8. </ref>: przyznano siedem nagród pierwszych z racji niezwykle wyrównanego oraz wysokiego poziomu artystycznego wykonanych prac konkursowych. Dzieła nagrodzonych artystek ludowych znajdują się w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie oraz we wzorcowni CPLiA.

Laureatki

• Apolonia Dąbrowska
• Stefania Deptuła
• Stanisława Gąska
• Marianna Koziołek
• Marianna Kozłowska
• Rozalia Roszczyk
• Władysława Samsel

Charakterystyka prac

Tradycyjne mazurskie dywaniki-szmaciaki z ornamentem roślinnym, figuralnym i zwierzęcym oraz geometrycznym tworzono ze szmatek ciętych w wąskie paski i potem barwionych. Tak spreparowane paski ciągnęły wątek na osnowie pakulanej. Tradycyjne szmaciaki mazurskie charakteryzowała zgaszona kolorystyka – tzw. „tradycyjna harmonia barw mazurskich” – natomiast rezultatem udziału w konkursie mieszkanek Kurpiów było powstanie dzieł w specyficznym, niepowtarzalnym stylu – wynikłym z połączenia dwóch tradycji i wizji artystycznych: Mazur i Kurpiów. Prace cechowało związanie z wyżej opisaną kolorystyką mazurską tradycyjnych barw charakterystycznych dla Kurpiów: kolorów żywych, wyrazistych, wręcz jaskrawych – odbijających od przytłumionego tła, a zarazem je podkreślających. Ornamenty nagrodzonych prac przypominały kurpiowskie wycinanki.

Wystawy

• 1960 r. - wystawa w Muzeum Warmii i Mazur (ówczesnym Muzeum Mazurskim) w Olsztynie

Bibliografia

1. Orynżyna, Janina: CPLiA na Ziemiach Północnych : sztuka ludowa województw: olsztyńskiego i gdańskiego / tekst Janina Orynżyna, oprac. graf. Maria Radomska, fot. Tadeusz Jankowski, Alojzy Kuraczyk, Tadeusz Cichowicz. – Olsztyn: Muzeum Mazurskie, 1960. – S. 8-9.