Ambona w Bazylice w Dobrym Mieście

Fot. M. Wieliczko.
Źródło: Kościoły Warmii, Olsztyn 1991, poz.. 40.

Fot. A. Ulbrich. Fragment ambony. 1904/1909.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 55421.

Fot. A. Ulbrich. Bramka ambony. 1904/1909.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 55419.

XVII-wieczny zabytek sztuki sakralnej, stanowiący wyposażenie Bazyliki Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście.

Historia

Dzieło powstało w 1693 roku ze wspólnej fundacji biskupa warmińskiego Jana Stanisława Zbąskiego oraz Jerzego Ignacego Teschnera, dziekana i proboszcza dobromiejskiej świątyni. Świadczą o tym herby fundatorów, z których pierwszy umieszczono po wewnętrznej stronie w zwieńczeniu bramki na ozdobnym barokowym kartuszu w otoczeniu inicjałów, drugi analogicznie po stronie zewnętrznej. Ambona wykonana została najprawdopodobniej w królewieckim warsztacie Jana Krzysztofa Döbla.

Opis

Ambona należy do wyjątkowych dzieł sztuki rzeźbiarskiej i malarskiej. Wykonana została w drewnie. Wyróżnia się pod względem ikonograficznym spośród wszystkich tego typu realizacji na Warmii. W bogatej dekoracji dominuje cykl rzeźb czterech Ewangelistów, Ojców Kościoła, umieszczony po bokach drzwiczek i figura Jana Chrzciciela nad nimi. W zwieńczeniu hełmu znajduje się cykl rzeźb aniołów z „Chrystusem tryumfującym w chwale niebios”. Ponadto ambonę zdobią: obraz Siewcy (w płycinie drzwiczek) i Dobrego Pasterza (na zaplecku korpusu). Spójną wymowę symboliczną przypisuje się pozostałym obrazowaniom (cykl: Sen Jakuba), rzeźbie Chrystusa Zmartwychwstałego (Tryumfującego) oraz licznym figurom aniołów umieszczonych na baldachimie. Wszystkie te elementy mają symbolizować tryumf nauki Kościoła. Kazalnica wykonana została w stylu manierystycznym i jest mocno ornamentyzowana oraz grubo złocona. Cechy barokowe noszą natomiast spiralne kolumienki i bujny, plastyczny ornament roślinny.

Bibliografia

1. Dobre Miasto : Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych. - Wrocław : Wydawnictwo AGA, 2006. - S. 23.
2. Rzempołuch, Andrzej: Zespół kolegiacki w Dobrym Mieście / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1989. - S. 94-96
3. Kolegiata pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście = Kollegiatkirche Sanctissimi Salvatoris et Omnium Sanctorum in Dobre Miasto. Przewodnik / tekst Andrzej Rzempołuch ; tłum. Aniela Konopacka. - Dobre Miasto : Parafia NZiWS, [2004]. - S. 10.

{Category: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]]