Barbara Hulanicka

(1924- ) - autorka tkanin artystycznych tworzonych dawną techniką ludową, inspirowanych m.in. tradycją, folklorem i architekturą Warmii i Mazur

Biografia

Urodziła się 23 czerwca 1924 r. w Warszawie jako Barbara Sierakowska. Już w dzieciństwie „projektowała” tkaniny dla matki. W czasie okupacji rysowała sąsiadom portrety z fotografii. Bywały wśród nich upamiętnienia osób poległych lub zaginionych. W czasie II wojny światowej walczyła w Armii Krajowej. Po wojnie ze względu na konieczność pracy, podjęła studia jako wolna słuchaczka Wydziału Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (od 1949 r. już na studiach stacjonarnych). W 1952 roku wyszła za mąż za Andrzeja Hulanickiego, który przez całe życie artystki służył jej pomocą jako rzemieślnik i organizator warsztatu. W 1954 r. otrzymała dyplom z tkaniny artystycznej, który obroniła u prof. Eleonory Plutyńskiej. Studiowała także w Wyższej Szkole Higieny Psychicznej w Warszawie. Następnie, 15 września 1954 roku przeniosła się na Mazury. W 1954 r. przyjęta została do Oddziału ZPAP w Olsztynie. Do 1959 roku mieszkała wraz z mężem Andrzejem Hulanickim w Mikołajkach, nadzorowała odtwarzanie starych wzorów dywanów i kilimów mazurskich w spółdzielni CPLiA „Tkanina”. W latach 1960-1969 r. mieszkała w średniowiecznym zamku w Reszlu, który był wówczas pod opieką Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”. W 1969 roku została prezesem oddziału olsztyńskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych. W tym okresie była również Radną MRN w Reszlu (1965-1969) i PRN w Biskupcu (od 1969). Od 1970 r. została służbowo przeniesiona do Fromborka, gdzie powierzono jej organizację uroczystości 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika. Pełniła wówczas funkcję kierownika Muzeum, jej mąż - administratora obiektu. W 1974 r. uzyskała dyplom ukończenia studiów podyplomowych z dziedziny muzealnictwa. Od roku 1980 osiadła w Barczewie, gdzie obecnie mieszka i tworzy.

Działalność

Podczas pobytu w Mikołajkach zajmowała się pracochłonną rekonstrukcją tradycyjnych mazurskich dywanów strzyżonych. Od 1960 roku, kiedy to Hulanickim zaproponowano organizację ośrodka kultury w zamku w Reszlu, przyjęła rolę kustosza zabytku (do 1970 r.) oraz zapoczątkowała Galerię Sztuki Współczesnej Warmii i Mazur oraz Dom Pracy Twórczej. Pracowała także z mężem społecznie opiekując się kulturą w powiecie. Po przeniesieniu się do Fromborka w 1970 roku była kierownikiem Muzeum Mikołaja Kopernika. Przyczyniła się wówczas do przeniesienia placówki z kanonii Najświętszej Marii Panny do Pałacu Biskupiego. W latach 1974-1980 nadzorowała Dział Sztuki Współczesnej, gdzie zajmowała się tworzeniem tkanin podwójnych oraz gobelinów tradycyjnych. W roku 1980 zamieszkała w Barczewie, gdzie w dawnej synagodze prowadziła szkółkę tkacką w założonym Centrum Tkactwa Warmii i Mazur, a także ogólnopolskie kursy dla instruktorów terapii zajęciowej. Pracę edukacyjną prowadziła do chwili zamknięcia synagogi przez Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”, w styczniu 1996 roku.

Twórczość

Podczas studiów próbowała projektowania tkanin żakardowych, ale za namową męża studiowała tkactwo ręczne. Do wykonania pracy dyplomowej artystka wybrała technikę tworzenia tkaniny dwuosnowowej i wiązanej, zwanej też strzyżoną. W czasie pobytu w Mikołajkach przeszła od projektowania tkanin przemysłowych do swobodnej twórczości warsztatowej. Podczas pobytu w Reszlu rozwinęła twórczość własną w technice tkaniny podwójnej. Tworzyła także liczne gobeliny. W pracy tkackiej korzystała przez wiele lat z pomocy tkaczki ludowej z Wasilówki - Aurelii Majewskiej. Powstały wówczas prace o motywach zaczerpniętych z historii, przyrody i sztuki ludowej Warmii i Mazur. Główną inspiracją był zamek reszelski, dzięki któremu artystka zainteresowała się także architekturą, nastrojem i dziejami innych zabytków regionu. Do dziejów i legend Warmii i Mazur artystka nawiązywała nie tylko tematyką, ale także formą, kolorem oraz stylem dekoracyjnym. Z tego okresu twórczości pochodzi dywan „Podróże bpa Krasickiego po Warmii”. W latach 70-tych podczas pobytu we Fromborku powstały cykle: gobelinowe antependia do katedry (o tematyce roślinnej oraz zawierające postacie aniołów), kopernikowski (inspirowany miejscem związanym z badaniami astronoma), fromborski i inne o tematyce muzycznej, np. Jezioro Łabędzie. W okresie barczewskim powstały tkaniny ilustrujące uroki miast historycznych i ośrodków turystycznych Warmii i Mazur. Jednak przede wszystkim praca artystki w synagodze wpłynęła na jej zainteresowanie kulturą żydowską. Powstał wówczas cykl ekumeniczny Religie Świata.

Nagrody i odznaczenia

Za swoją twórczość uzyskała wiele nagród i odznaczeń, m.in.:

• Złota Odznaka „Zasłużonym dla Warmii i Mazur” (1962)
• Nagroda PWRN w Olsztynie (1967)
• Złoty Krzyż Zasługi (1974)
• Tytuł Honorowego Obywatela Fromborka (1975)
• Nagroda im. Michała Lengowskiego (1988)
• Tytuł „Barczewianin 2000 Roku”
• Nagroda Prezydenta Miasta Olsztyn (2005)
• Tytuł Honorowego Obywatela Barczewa (2005)
• Nagroda im. Biskupa Ignacego Krasickiego (2010) - za całokształt twórczości oraz społeczną działalność

Wystawy

Barbara Hulanicka prezentowała swoją twórczość rokrocznie na ponad 50 wystawach indywidualnych w całej Polsce. W 1957 roku po raz pierwszy wyeksponowano samodzielnie jej prace w CPLiA w Mikołajkach. Jednak już od 1956 r. uczestniczyła w krajowych wystawach zbiorowych. Przez cały okres twórczości wystawiała tkaniny w BWA w Olsztynie, Muzeum we Fromborku, Galeria EL w Elblągu, Centrum Polsko-Francuskie w Olsztynie, Galeria ZPAP Olsztyn. Obecnie twórczość artystki prezentowana jest w skansenie w Olsztynku, gdzie umieszczono stałą ekspozycję, m.in. gobelinów. Została również zauważona i doceniona zagranicą. Jej indywidualne wystawy zagraniczne to:

• ZSRR: Kaliningrad (1964)
• Francja: Lilie (1974), Angers (1988), Amboise, Chateauroux (1989), Angers, St. Brieuc (1994)
• USA: San Francisco, Carmel, Los Angeles (1975), Corpus Christi, Huston, Kingswille, San Antonio (1976)
• Anglia: Londyn (1977), Edynburg, Glasgow (1978)
• Węgry: Eger (1989)
• Niemcy: Hannover (1989), Nettetal, Bonn (1991), Travemünde (1992) Langenhagen (1993), Bad Driburg (1995), Travemunde (1997), Nettetal, Osnabruck (2002), Osnabruck (2003)
• Włochy: Rzym (1991)
• Szwajcaria: Genewa (2001)

Prace Barbary Hulanickiej znajdują się w wielu muzeach polskich : Muzeum im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie, Muzeum im. Mikołaja Kopernika we Fromborku, Muzeum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Muzeum Archidiecezjalne w Krakowie, Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Urząd Rady Ministrów i Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Ziemi Kujawskiej we Włocławku, a także w wielu galeriach i muzeach w Australii, Danii, Francji, Niemczech, Republice Południowej Afryki, Rosji, Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii, Watykanie, Wielkiej Brytanii i we Włoszech, jak również w zbiorach prywatnych. Jej tkaniny zakupiono jako dary dla Josipa B. Tito i Nikity Chruszczowa, kardynała Karola Wojtyły, prymasa Stefana Wyszyńskiego, papieża Pawła VI i Richarda Nixona, francuskiego biskupa Jeana Orchampt d’Angersa. W 1983 r. w Rzymie osobiście darowała swoją tkaninę papieżowi Janowi Pawłowi II. Działacze Domu Polski Wschodniej, który niedawno otwarto w Brukseli, zamówili u niej tkaninę na ścianę w sali obrad.

Bibliografia

1. Warmia i Mazury w tkaninie Barbary Hulanickiej : [katalog wystawy, Reszel sierpień-październik 1966 r.]. - W zbiorach dokumentów życia społecznego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie
2. Barbara Hulanicka : życie i twórczość / oprac. Elżbieta Topolnicka-Niemcewicz. – Olsztyn : Galeria Sztuki Współczesnej BWA, 2005/2006. – Katalog wystawy w zbiorach dokumentów życia społecznego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie