Bruno Schwark
(1883-1964) – kanonik warmiński, badacz historii Warmii
Biografia
Urodził się 29 grudnia 1883 r. w Runowie koło Lidzbarka Warmińskiego, w rodzinie kupca Karla Schwarka. Wykształcenie zdobywał w Collegium Fridericianum w Królewcu, a następnie w gimnazjum w Braniewie. Tam też w 1903 r. zdał maturę. Podjął studia w Liceum Hosianum. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1907 r. Początkowo był wikarym w Zwierznie. W 1908 r. został skierowany na dalsze studia do Bonn i Rzymu. Ukończył je doktoratem z teologii przyznanym na Uniwersytecie w Bonn za rozprawę Bischof Ratler von Nerona als Theologe. Po powrocie ze studiów kontynuował pracę wikarego, tym razem w kościele we Franknowie. Zastępował również proboszcza w Bartoszycach, gdzie podczas I wojny światowej służył w jednostce sanitarnej. Był kapelanem w Gąbinie (od 1915 r.) oraz w Tylży (od 1916 r.). 7 sierpnia 1919 r. został administratorem parafii w Gołdapi. Od października 1926 r. został duszpasterzem w Kwiecewie. 20 grudnia 1932 r. został mianowany proboszczem i dziekanem w Ornecie. W 1943 r. został mianowany kanonikiem katedralnym. Po wkroczeniu wojsk rosyjskich w styczniu 1945 r. pozostał w Ornecie. Do Niemiec wyjechał w sierpniu 1946 r. Został duszpasterzem w Marxzell, a następnie w Liebfrauenhöhe. Jedenaście lat później otrzymał godność prałata. Zmarł 17 października 1964 r. w Liebfrauenhöhe w Niemczech.
Działalność
Podczas pobytu w Ornecie objął opieką religijną polskich robotników przymusowych. Z tego powodu zakazano mu nauczania religii. Był prześladowany i inwigilowany przez gestapo za odczytanie listów pasterskich biskupa warmińskiego Maksymiliana Kaldera. Opublikował wiele artykułów na temat kościoła na Warmii na łamach pism „Ermlandischer Hauskalender” oraz „Heimatbriefe”. W 1915 r. wydał książkę Der Feind im Land. Berichte ermlandischer Deistlicher uber Ostrpreussens Russenzeit 1914/1915. Stanowiła ona zebrane przez niego wspomnienia warmińskich księży z okresu I wojny światowej. W 1958 r. wydał opracowanie biograficzne o księżach warmińskich zmarłych i zamordowanych w czasie II wojny światowej. Życiorysy duchownych oparł na wywiadach, prowadzonej korespondencji oraz wspomnieniach osób trzecich. Dokument nosi tytuł: Ihr Name lept. Ermlandische Priester in Leben, Leid und Tod.
Bibliografia
- Kopiczko, Andrzej: Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821-1945. Część 2: Słownik / Andrzej Kopiczko. – Olsztyn : Wydział Duszpasterski Kurii Metropolitalnej Archidiecezji Warmińskiej, 2003. – S. 262.
- Chłosta, Jan: Biografie Niemców z Prus Wschodnich : Leksykon / Jan Chłosta. – Olsztyn : SQL, 2010. – S. 148, 150.
- Chłosta, Jan: Słownik Warmii / Jan Chłosta. – Olsztyn : Litera, 2002. – S. 312.
