Walter Późny

[[Image:walter pozny jubileusz.jpg|thumb|right|300px|Walter Późny podczas jubileuszu 100-lecia urodzin
(1910-2012) – olsztyński nauczyciel, warmińsko-mazurski działacz polityczny i społeczny, poseł, dziennikarz

Biografia

Urodzony w Dębowcu Wielkim k. Nidzicy. Ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Działdowie jako stypendysta Polskiego Związku Zachodniego i Światowego Związku Polaków z Zagranicy. Studiował w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. Był współpracownikiem polskich czasopism, m.in. „ Gazety Olsztyńskiej”. Aktywnie działał w Towarzystwie Młodzieży Polskiej oraz Związku Polaków w Niemczech. W 1939 r., tuż po wybuchu wojny, wyjechał do Polski z obawy przed aresztowaniem. Walczył w szeregach Wojska Polskiego. W 1940 r. został aresztowany przez gestapo i uwięziony na Pawiaku. Bojownicy polskiego podziemia zdołali odbić więźnia – Późny zaczął się ukrywać, przybrał nazwisko Władysław Woźniak i zaczął działać w warszawskim – potem zaś lubelskim – ruchu oporu. Współpracował też z Konspiracyjnym Związkiem Mazurów. Po wojnie głęboko zaangażował się w życie społeczne regionu, organizując je, chroniąc Mazurów przed bandytami oraz szabrownikami, sprowadzając transporty UNRRA dla pozbawionych środków do życia, wspomagając parafię ewangelicką i Mazurski Uniwersytet Ludowy w Rudziskach Pasymskich. Został mianowany starostą w Szczytnie, zaczął też pracować w miejscowym muzeum. Dzięki jego natychmiastowej akcji zabezpieczającej zbiory niemieckiego Kreisheimatmuseum przed zagrabieniem i zniszczeniem – muzealia zachowały się. W okresie stalinowskim został bezpodstawnie oskarżony i w 1949 r. – na wiele miesięcy – aresztowany przez UB jako „wróg ludu” (został zrehabilitowany w 1956 r.). W l. 1949-1964 był związany z Zespołem Szkół Zawodowych w Szczytnie – najpierw jako nauczyciel, potem – dyrektor placówki. W l. 1964-1972 działał jako wiceprzewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, był członkiem Stronnictwa Ludowego, następnie Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, zaś w l. 1957-1965 – posłem Sejmu. Był niezwykle zaangażowany w życie społeczne, polityczne i kulturalne Warmii i Mazur – jako współtwórca Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze” i (w l. 1957-1958) redaktor naczelny czasopisma „Warmia i Mazury”. Opublikował wiele artykułów na temat mazurskich losów oraz historii ruchu ludowego na Mazurach. Współredagował też monografię Szczytna (1962) oraz antologię Bursztynowym Szlakiem (Olsztyn: 1963). W 1972 r. został skierowany został na wcześniejszą emeryturę. Jeszcze jako emeryt pracował jako przewodnik turystyczny PTTK, oprowadzając turystów. Do końca życia mieszkał w Olsztynie.

Nagrody i wyróżnienia

• 1985 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą
• 1989 – Nagroda im. Wincentego Witosa
• 1989 – Nagroda „Zasłużony dla Warmii i Mazur”
• 2004 – statuetka „ Juranda”
• 2006 - Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego
• 2010 - Honorowe Obywatelstwo Województwa Warmińsko-Mazurskiego

Bibliografia

1. Arbatowski, Robert: Walter Późny – ojciec powojennego Szczytna / Robert Arbatowski // „Kurek Mazurski”. – 1999, nr 51, s. 24-25 ; 1999, nr 52, s. 24-25 ; 2000, nr 2, s. 10-11 ; nr 3, s. 10-11 ; nr 4, s. 10-11 ; nr 6, s. 10-11 ; nr 7, s. 11 ; nr 8, s. 11.
2. [Dudzińska, Zofia]: Mazur z Mazura : 75 lat Waltera Późnego / Zofia Dudzińska] // „Dziennik Pojezierza” (wyd. AB). – 1985, nr 38, s. 1-2.
3. Wółkiewicz, Waldemar: Losy niektórych absolwentów Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Działdowie / Waldemar Wółkiewicz // „Rocznik Działdowski”. – T. VI, (2005), s. 20-39.