Portret Piotra Dohny z pałacu w Markowie

Źródło: Malarstwo Warmii i Mazur, Olsztyn 1978, il. 69.

Zabytek sztuki malarskiej wykonany w pierwszej połowie XVII wieku, pochodzący z pałacu w Markowie.

Historia

Obraz został namalowany na początku XVII wieku przez Daniela Rose, nadwornego malarza dworu brandenburskiego (zmarłego około 1620 roku). Portret pochodzi z Markowa koło Morąga. Obecnie stanowi eksponat w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

Opis

Obraz wykonany został techniką olejną na płótnie. Dzieło ma wymiary: 96 x 73 cm. Poddane zostało zabiegom konserwatorskim w 1964 roku.

Charakterystyka

Portret przedstawia Piotra Dohnę (Peter de Dohna, ur. w 1483 roku, zm. w 1552 roku), syna Stanisława Dohny ze Sztumu, seniora licznego rodu Dohnów z Morąga, ojca ośmiorga synów i córki, męża Katarzyny Czemówny. Piotr Dohna w latach 1520-1525 pełnił funkcję dowódcy wojsk krzyżackich podczas okupacji Braniewa. Po sekularyzacji zakonu otrzymał tytuł książęcego starosty w Morągu i morąski zamek, a w 1525 roku także wieś Słobity (Schlobitten). Postać na obrazie widoczna jest do pasa, jednak wiadomo, że pierwotnie dzieło było większe i przedstawiało parę małżeńską: Piotra Dohnę i Katarzynę z Czemów. Po przecięciu na dwie części portret Piotra stał się tematem samodzielnego przedstawienia, które było kilkakrotnie przemalowywane, zwłaszcza w partiach twarzy. Analogie do innych prac Daniela Rose wskazują na inaczej zaprojektowaną pierwotnie kompozycję. Portret przedstawiał mężczyzną w całej postaci (podobnie jego małżonkę na drugiej części obrazu). Mężczyzna o jasnej karnacji i ciemnych włosach ukazany został w brązowo-czarnej zbroi z jasnoszarymi dekoracyjnymi naszyciami. Bogaty strój renesansowy zdobi szeroki koronkowy kołnierz, szarfa oraz medal. Postać zaprezentowano na tle wzgórza, na którym widnieje zamek w Pasłęku. Z lewej strony widoczny jest obóz wojskowy z namiotami barwy jasnoczerwonej.

Ciekawostki

• Piotr Dohna miał opinię żołnierza wyjątkowo zuchwałego. Jego działania były podstawą konfliktu z kapitułą warmińską. M.in. Mikołaj Kopernik opisywał listownie królowi polskiemu Zygmuntowi I nieprzejednaną postawę Piotra Dohny i wynikające z tego problemy w pracy administratora.
• Małżonką Piotra Dohny była Katarzyna Czema, córka Achacego, który walczył z Piotrem pod Braniewem jako jego przeciwnik, pełniąc funkcję dowódcy polskich wojsk królewskich.

Bibliografia

1. Dawny portret w zbiorach Muzeum Mazurskiego / oprac. Kamila Wróblewska. - Olsztyn : Muzeum Mazurskie, 1965. - S. 33-34.
2. Wróblewska, Kamila: Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku / Kamila Wróblewska. - Olsztyn : Pojezierze, 1976. - S.12, 41, il. 69.

Zobacz też

• Ród zu Dohna, materiał na stronie slobity.com.pl