Kościół pw. św. Barbary w Rogóżu

Źródło: www.gminalidzbark.pnet.pl

Źródło: www.ciekawemazury.pl

Fot. Anton Ulbrich. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 058013.

Fot. Anton Ulbrich. Ołtarz główny. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 058012.

Fot. Anton Ulbrich. Fragment ściany północnej i empora organowa. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 058014.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na terenie wsi Rogóż (niem. Roggenhausen). Wieś położona jest w powiecie lidzbarskim (4 km na północny-wschód od Lidzbarka Warmińskiego, przy trasie do Bartoszyc).

Historia

Pierwsza wzmianka o parafii w Rogóżu pochodzi z 1337 roku. Obecny kościół zbudowano w dwóch etapach w drugiej połowie XIV wieku (łącznie z dolną kondygnacją wieży). Około 1772 roku dobudowano od północy kruchtę, natomiast w 1797 roku nadbudowano wieżę (do tego czasu górna kondygnacja była drewniana). W latach 1886, 1918 i 1954 świątynia była odnawiana.

Opis

Jest to kościół gotycki, orientowany, salowy, murowany na cokole z kamienia narzutowego i cegły. Od strony północnej znajduje się kruchta i zakrystia, natomiast od strony zachodniej wieża. W górnej jej części znajdują się tarcze zegarowe. Wieżę przykryto dachem namiotowym z drewnianą kwadratową latarnią, zakończoną blaszanym daszkiem i chorągiewką z datami 1797 i 1954. Ściany korpusu nawowego opięte zostały szkarpami. W narożach wschodnich kościół wieńczą sterczyny z przełomu XIX i XX wieku. Od strony południowej znajduje się zamurowany portal ostrołukowy. Ostrołukowe są również okna. Wnętrze kruchy nakryto sklepieniem krzyżowym z XVIII wieku, w zakrystii jest ono gotyckie – krzyżowo-żebrowe. We wnętrzu nawy znajdują się rzędy wysokich, płytkich wnęk ostrołukowych. Strop nawy jest polichromowany (z początku XVIII wieku).

Wyposażenie

Ołtarz główny rokokowy został wykonany około 1770 w warsztacie Bernarda Chrystiana Schmidta. Znajdujący się w centrum ołtarza obraz św. Barbary pochodzi z około 1850 roku i namalowany został przez Johanna Strunge. Dwa ołtarze boczne z 1715 roku wyposażono w nowsze obrazy. Prawy ołtarz ufundowany został przez rodzinę Hozjuszów. Ambona, pierwotnie manierystyczna, pochodząca z 1620 roku, została w końcu XX wieku zbarokizowana. Pomiędzy wnękami umieszczono stiukowe medaliony (tzw. tonda) z wizerunkami Chrystusa, Maryi oraz Apostołów z XVIII wieku, zapewne wykonane przez Krzysztofa Perwangera. W kościele znajdują się także: granitowa chrzcielnica i kropielnica, prawdopodobnie, średniowieczne, ława lokatorska z XVII wieku, dwa barokowe konfesjonały z około 1700 roku, barokowy krucyfiks z przełomu XVII i XVIII wieku oraz dwie płyty nagrobne umieszczone w posadzce z XVII wieku – jedna małżonków von Hatten, druga, proboszcza Paternostera. Są tutaj również cenne zabytki sztuki złotniczej, w tym m.in.:

• monstrancja barokowa w kształcie słońca,
• kielich z 1799 roku, wykonany przez złotnika reszelskiego, Andrzeja Gerdena,
• puszka srebrna z końca XVII wieku, wykonana przez złotnika Lorenza Hoffmanna,
• naczynie na oleje święte z 1651 roku,
• srebrny dzban chrzcielny, wykonany przez złotnika lidzbarskiego Jana Bartolomowicza.

Zobacz też

• Bernard Chrystian Schmidt
• Johann Strunge
• Krzysztof Perwanger
• Andrzej Gerden
• Lorenz Hoffmann
• Jan Bartolomowicz

Bibliografia

1. Chrzanowski, Tadeusz: Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii / Tadeusz Chrzanowski. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1978. – S. 141-143.
2. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 2 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 204-205.
3. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 98.
4. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempouch. – Olsztyn : Agencja Wydawnicza Remix, 1992. – S. 79.
5. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 103.

Linki

• Kościoły Warmii – Gmina Lidzbark Warmiński, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.domwarminski.pl [dostęp 10.12.2013 r.]