Pałac w Gardzieniu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| Linia 10: | Linia 10: | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
| − | Znajdujący się w Gardzieniu majątek ziemski | + | Znajdujący się w Gardzieniu majątek ziemski od 1690 roku były posiadaniu rodziny Finck von Finckensteina. Jeszcze w tym samym roku wzniesiono tutaj rezydencję. Ponieważ kolejny spadkobierca hrabiego Fryderyk Karol Filip zmarł bezdzietnie w 1826 roku, dwór wraz z okolicznym majątkiem przeszedł w posiadanie jego siostrzeńca Hahnefeldta. Ten w 1830 roku odsprzedał go baronowi Wernerowi von Gutstedt. Wówczas dwór został przebudowany na wzór weimarskiego pałacu Wittum. Po śmierci barona w 1864 roku, jego żona Jenny von Gutstedt sprzedała pałac kupcowi z Berlina Jonasowi, który uczynił z niego swoją rezydencję myśliwską. Po Jonasie właścicielem Gardzienia w 1880 roku został niejaki Zidowitz, a w 1900 roku ponownie, po 200 latach, rodzina Finckenstein. Podczas I wojny światowej w pałacu mieściła się szkoła i kwatera dla uchodźców z terenów objętych działaniami wojennymi. Po wojnie pałac był rezydencją wdowy po grafie von Finckenstein. W 1932 roku utworzono w tym miejscu szkołę sportową dla młodzieży wychowywanej w duchu nazistowskim. Przed 1939 rokiem hrabia Finckenstein uczynił z pałacu siedzibę zarządu swych dóbr. Po drugiej wojnie światowej pałac zaadaptowano na mieszkania rodzin robotników leśnych. Nieremontowany, zdewastowany i w konsekwencji opuszczony pod koniec lat 60-tych XX wieku, powoli obracał się w ruinę. Z czasem zniszczona konstrukcja stała się tak niebezpieczna, że zdecydowano o jej rozbiórce. |
| − | Z czasem zniszczona konstrukcja stała się tak niebezpieczna, że zdecydowano o jej rozbiórce. | ||
==Opis== | ==Opis== | ||
Wersja z 11:34, 1 mar 2014
Zabytek architektury wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku. Obecnie zachowały się tylko jego relikty.
Spis treści
Lokalizacja
Rezydencja została wybudowana na terenie wsi Gardzień (niem. Garden), w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w powiecie iławskim, w gminie Iława.
Historia
Znajdujący się w Gardzieniu majątek ziemski od 1690 roku były posiadaniu rodziny Finck von Finckensteina. Jeszcze w tym samym roku wzniesiono tutaj rezydencję. Ponieważ kolejny spadkobierca hrabiego Fryderyk Karol Filip zmarł bezdzietnie w 1826 roku, dwór wraz z okolicznym majątkiem przeszedł w posiadanie jego siostrzeńca Hahnefeldta. Ten w 1830 roku odsprzedał go baronowi Wernerowi von Gutstedt. Wówczas dwór został przebudowany na wzór weimarskiego pałacu Wittum. Po śmierci barona w 1864 roku, jego żona Jenny von Gutstedt sprzedała pałac kupcowi z Berlina Jonasowi, który uczynił z niego swoją rezydencję myśliwską. Po Jonasie właścicielem Gardzienia w 1880 roku został niejaki Zidowitz, a w 1900 roku ponownie, po 200 latach, rodzina Finckenstein. Podczas I wojny światowej w pałacu mieściła się szkoła i kwatera dla uchodźców z terenów objętych działaniami wojennymi. Po wojnie pałac był rezydencją wdowy po grafie von Finckenstein. W 1932 roku utworzono w tym miejscu szkołę sportową dla młodzieży wychowywanej w duchu nazistowskim. Przed 1939 rokiem hrabia Finckenstein uczynił z pałacu siedzibę zarządu swych dóbr. Po drugiej wojnie światowej pałac zaadaptowano na mieszkania rodzin robotników leśnych. Nieremontowany, zdewastowany i w konsekwencji opuszczony pod koniec lat 60-tych XX wieku, powoli obracał się w ruinę. Z czasem zniszczona konstrukcja stała się tak niebezpieczna, że zdecydowano o jej rozbiórce.
Opis
Pałac został zbudowany na planie prostokąta z dwoma wysuniętymi ku drodze dojazdowej, krótkimi skrzydłami i pomieszczeniami mieszkalnymi, w części środkowej. Była to budowla murowana z cegły, otynkowana, podpiwniczona, dwukondygnacyjna, z użytkowym poddaszem. Przykryto ją dachem z czerwonej dachówki z charakterystycznymi lukarnami powiekowymi. W dolnej kondygnacji budynku, w środkowej części znajdował się szeroki pokój z oknami wychodzącymi z jednej strony na park, z drugiej na dziedziniec. Do pałacu należały także budynki folwarczne położone obok dziedzińca: stajnie, wozownie, chlewnie i gorzelnia.
Ciekawostki
- W latach 1838-1864 w pałacu mieszkała Jenny von Gutstedt, nieślubna córka Hieronima Bonapartego ówczesnego króla Westfalii (brat cesarza Napoleona) i Diany von Pappenheim. Państwo Gutstedt poznali się w Weimarze na dworze Wielkiego Księcia Turyngii Karola Augusta. Na wieść o małżeństwie Jenny jej ojciec przekazał młodym małżonkom pokaźną sumę, za którą kupili majątek w Gardzieniu.
Bibliografia
- Binek, Monika: Pałac urzekł siostrzenicę Napoleona : wędrówka śladami dawnego majątku / Monika Binek // „Kurier Regionu Iławskiego”. - 2009, nr 24, s. 12-13.
- Kluk, Iwona Beata: Zamki, pałace i dwory w okolicach Susza dawniej i dziś / Iwona Beata Kluk // W: Susz : z dziejów miasta i okolic / pod red. Janusza Cygańskiego. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 121.
- Niesiobędzki, Wiesław: Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 21-25.
Zobacz też
- Gardzień (Garden), materiał zamieszczony na stronie internetowej www.polskiezabytki.pl [dostęp 24.02.2014 r.]
- Szlakiem wielkich postaci: Jenny von Pappenheim i Gardzień, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.mazuryzachodnie.blogspot.com [dostęp 25.02.2014 r.]
