Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kruklankach

Źródło: www.gok.kruklanki.pl

Źródło: www.polskaniezwykla.pl

Fot. Jarek Wojtach.
Źródło: www.ciekawemazury.pl

Adolf Bötticher. 1895 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 56524.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XVI wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na terenie wsi Kruklanki (niem. Kruglanken). Wieś położna jest w powiecie giżyckim, nad rzeką Sapiną.

Historia

Pierwsze wzmianki o świątyni w tej miejscowości pojawiają się pod koniec XV wieku (około 1479 roku), kiedy to miejscowym proboszczem mianowano lakobusa Engelbrechta – księdza z diecezji warmińskiej. Z akt wizytacji kościelnych przeprowadzonych w latach 1574 i 1581 wynika, że w Kruklankach wybudowano nowy kościół (najprawdopodobniej około 1574 roku). W latach 1600-1648 nadbudowano dwie górne kondygnacje wieży. Cały obiekt odrestaurowano 1875 roku. Prace remontowe miały także miejsce w latach 1907-1910 oraz po uszkodzeniach związanych z działaniami prowadzonymi podczas pierwszej wojny światowej. Pierwotnie był to kościół katolicki, W czasach reformacji przejęła go gmina ewangelicka, w której dyspozycji znajdował się do 1945 roku. Pod drugiej wojnie światowej ponownie przejęli go katolicy. Parafia została tu reaktywowana w 1962 roku.

Opis

Jest to kościół orientowany, jednonawowy bez wydzielonego prezbiterium, murowany z cegły z wypełnieniami z kamienia polnego, otynkowany. Łączy w sobie cechy stylowe gotyku i baroku. Od strony wschodniej znajduje się zakrystia, od południa kruchta i trzykondygnacyjna wieża (wysokość 25 metrów), zwieńczona renesansowymi sterczynami, od zachodu. Korpus nawowy przykryty został dwuspadowym dachem We wnętrzu zastosowano strop drewniany, kolebkowy.

Wyposażenie

W kościele znajduje się barokowy ołtarz zestawiony w 1753 roku z użyciem elementów nastawy z końca XVII wieku. Jest tam także ambona z 1612 roku, natomiast na wieży znajdują się dwa dzwony odlane w Królewcu w latach 1713 i 1737. W 1896 roku na chórze kościelnym zamontowano organy, wykonane w zakładzie organmistrzowskim Maxa Terletzkiego w Królewcu.

Ciekawostki

• W 1875 roku w czasie wymiany posadzki, po lewej stronie ołtarza odkryto epitafium ostatnich przedstawicieli rodu szlacheckiego von Gansen zmarłych w czasie epidemii dżumy w latach 1709-1711. Na kamiennej płycie widniał łaciński napis, w tłumaczeniu: Tu spoczywa Anna Maria Gansen z domu Proeken obok swego syna Gotfryda Wilhelma Gansena, ostatniego potomka tego rodu w Prusach. Oboje zmarli we wrześniu 1710 roku z powodu zarazy.

Bibliografia

1. Klimek, Robert: Gmina Kruklanki : historia i przyroda / Robert Klimek, Wojciech Rużewicz, Andrzej Sulej. – Olsztyn : Wydawnictwo Mantis, 2009. – S. 49-51.
2. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 139.

Zobacz też

• Kościół Rzymskokatolicki w Kruklankach, materiał zamieszczony na stronie internetowej Gminnego Ośrodka Kultury w Kruklankach www.gok.kruklanki.pl [dostęp 05.02.2014 r.]