Kościół pw. św. Dominika Savio w Ostródzie

Lata 1930/1940.
Źródło: www.fotopolska.eu

Początek lat 80-tych XX wieku. Przed odbudową.
Źródło: www.marienburg.pl

Źródło: www.urloplany.pl

Źródło: www.salezjanie.pl/

Fot. Ewa Jerzynowska.
Źródło: www.ciekawemazury.pl

Fot. Mieczysław Wieliczko.
Źródło: Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 2, red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 176.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany w obrębie średniowiecznego założenia urbanistycznego Ostródy (niem. Osterode). Obecnie znajduje się przy ulicy Dominika Savio.

Historia

Pierwszą w tym miejscu budowlą o charakterze sakralnym była, wzniesiona we wczesnym średniowieczu, kaplica misyjna cystersów, zburzona w czasie powstań pruskich przeciw krzyżakom. W początkach XIV wieku rycerze zakonni wybudowali na jej miejscu kościół misyjny, w stylu wczesnogotyckim. Historia obecnego kościoła zaczyna się w latach jego budowy – 1330-1351 (dokumenty lokacyjne Ostródy już w 1335 roku wzmiankują o murowanym kościele w tym miejscu). Budowla ta w ciągu wieków był wielokrotnie niszczona, przebudowywana i rozbudowywana. Po raz pierwszy miało to miejsce po pożarze miasta w roku 1400. W 1788 roku kościół uległ zniszczeniu z powodu pożaru wznieconego przez wybuch prochu na zamku. Odbudowa trwała aż do początków XIX stulecia. W trakcie tej przebudowy dokonano zasadniczych zmian w samej sylwetce kościoła, jak i w jego wystroju. Powstał wówczas budynek w stylu klasycystycznym, który zachował się do czasów obecnych. Świątynia ponownie została spalona w 1945 roku, zachowały się jedynie mury obwodowe i wypalona wieża bez dachu. Jej ruiny zostały przekazane Kurii Warmińskiej w Olsztynie w 1956 roku. W latach 1981-1982 odbudowano nawę i dobudowano prezbiterium. W dniu 25 września 1981 roku erygowano tu nową parafię pod wezwaniem św. Dominika Savio, a 8 stycznia 1983 roku przekazano ją Zgromadzeniu Salezjańskiemu. Przed drugą wojną światową (od 1525 roku) świątynia służyła wspólnocie kościoła ewangelickiego. W 1999 roku wykonano zewnętrzne elewacje.

Opis

Jest to kościół orientowany, jednonawowy, murowany z cegły na wysokiej podmurówce z kamienia polnego. Wzniesiono go na rzucie prostokąta. Nawa zachowała styl neoklasycystyczny z odbudowy przeprowadzonej w XIX wieku. Cechy gotyckie posiada jedynie wieża – ulokowana po stronie zachodniej, wzniesiona na planie kwadratu, oszkarpowała na narożach, przykryta dachem namiotowym z dachówki. Pod wieżą znajduje się gotycki, ostrołukowy portal, a ponad nim dwa małe, ostrołukowe okienka. W grubości muru umieszczono tunelowe schody na wieżę z wejściem do kościoła. Po stronie wschodniej znajduje się wąskie prezbiterium, zamknięte wielobocznie, wzniesione na zachowanych fragmentach dawnych fundamentów. Korpus budowli, ze smukłymi oknami zamkniętymi półkoliście, przykryto dachem dwuspadowym z dachówki.

Wyposażenie

Z powodu kolejnych zniszczeń, nie zachowało się dawne wyposażenie kościoła, z wyjątkiem dwóch kamiennych chrzcielnic z XVII wieku oraz gotyckiego portalu drzwi wejściowych. W 1999 roku wnętrze otrzymało nowy wystrój.

Ciekawostki

• W 1410 roku w tym kościele król Władysław Jagiełło dziękował Bogu za odniesione pod Grunwaldem zwycięstwo.

Bibliografia

1. Gotyckie ślady nad Drwęcą. - Brodnica : Urząd Miasta, 2010. – S. [11].
2. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 2 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 176.
3. Mazury Zachodnie : przewodnik / pod red. Witolda Mierzejewskiego. - Olsztyn : Agencja Fotograficzno-Wydawnicza WIT, 2000. – S. 97-98.

Zobacz też

• Parafia pw. św. Dominika Savio – Ostróda, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.salezjanie.pl [dostęp 20.12.2013 r.]
• Ostróda: kościół św. Dominika Savio, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.mojemazury.pl [dostęp 20.12.20013 r.]