Monstrancja z kościoła pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce

Źródło: Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego, Olsztyn 2006, s. 175.

XVII-wieczny zabytek złotniczej sztuki sakralnej z kościoła pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce.

Historia

Monstrancja powstała na Warmii w XVII wieku. Stopa w I połowie XVII wieku, natomiast glorię wykonano lub gruntownie przerobiono pod koniec XVII wieku. Autorstwo monstrancji przypisuje się warsztatowi Jana Bartolomowicza, złotnika lidzbarskiego. Istnieje jednak podejrzenie, że wykonana została przez amatora, działającego przy kościele. Obiekt cechuje bowiem duży prowincjonalizm.

Opis

Obiekt wykonany został z kutego srebra, z wykorzystaniem technik: repusowania, odlewania, grawerowania i złocenia. Wymiary monstrancji to: wysokość - 56,3 cm, średnica stopy – 24 cm, szerokość części górnej - 27 cm. Obiekt waży 1840 gram. Na kryzie stopy widnieją znaki złotnicze pruskiej cechy podatkowej z lat 1809-1812 (orzeł), natomiast pod stopą inskrypcja: Stolzhagen die Monstranz vigt 237 Sch.

Charakterystyka

Podstawę monstrancji stanowi okrągła stopa na kryzie z wypukłym cokołem. Uskoki i sześciolistny obszar na płaszczu wyodrębnione zostały perełkowaniem. Na postawie umieszczono odlewane, złocone dekoracje w kształcie uskrzydlonych główek aniołków poniżej i fantazyjnych okrągłych ramek powyżej. W nich zawarto figurki apostołów. Na krótkim trzonie znajduje się kulisty nodus, czyli ozdobne zgrubienie. Tuż nad nim, na gładkiej kolumience, płaskorzeźbione, gorejące serce Chrystusa (z inicjałami, przebite drzewcami) w otoczeniu dwóch aniołów klęczących. W centrum podwójnej, promienistej glorii znajduje się okrągłe reservaculum, czyli szklane naczynie na hostię. Otoczone zostało złoconymi gwiazdami. Promienie występują w kilku formach i barwach. Glorię wieńczy korona z figurą św. Wawrzyńca na tle małej, słonecznej mandroli (promienista tarcza).

Bibliografia

1. Chrzanowski, Tadeusz: Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii / Tadeusz Chrzanowski. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1978. – S. 71.
2. Okulicz, Małgorzata: Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego od połowy XIV do końca XVIII wieku: katalog wystawy / Małgorzata Okulicz. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 174.
3. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku / Józefa Piskorska. Cz. 2, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 54.