Dzwony z kościoła pw. św. Małgorzaty w Rogiedlach

Źródło: Leihglocken, Warszawa 2011, s. 191.

Źródło: Leihglocken, Warszawa 2011, s. 191.

Zabytki sztuki ludwisarskiej z z kościoła p.w. św. Małgorzaty w Rogiedlach z XVI i XVII wieku.

Historia

Starszy dzwon został wykonany przez ludwisarza z Królewca, autora największej liczby dzwonów w Prusach, m.in. Szalmii (1489), Chruścielu (1491), Łajsach (1491), Kalinowie (1494). Czas jego powstania szacowany jest na około 1500 rok. Jednak data na inskrypcji wskazuje najprawdopodobniej 1510 rok (data zapisana jako m$o$x). Drugi dzwon wykonał około 1668 roku ewim:Davis Jonas z Elbląga. Oba dzwony po 1945 rok opuściły ewim:Prusy Wschodnie, z przeznaczeniem na przetopienie. Ostatecznie starszy dzwon trafił do katolickiej gminy św. Rocha w Kolonii-Bickendorf w Niemczech, młodszy zaś do kościoła św. Judasza Tadeusza w Oberhausen.

Opis

Dzwon z XVI wieku waży 577 kg. Jego dolna średnica wynosi 100 cm, natomiast wysokość bez korony – 107 cm, zaś sama korona - 39 cm. Jego ton muzyczny to as+4. Dzwon z XVII wieku waży 300 kg, jego dolna średnica to 79 cm, wysokość bez korony - 74 cm, korona - 18 cm. Brzmienie dzwonu - c”-2/16 półton.

Charakterystyka

Oba dzwony wykonano ze spiżu, pokryto dekoracjami i inskrypcjami.

• Dzwon z XVI wieku o imieniu „Maria” – w jego zwieńczeniu znajduje się sześcioramienna korona z kluczem, której kabłąki zdobią sznurowe ornamenty. Na czapie i w dole dzwonu znajdują się po trzy półwałki, na płaszczu zaś dwa kolejne zamykające inskrypcję w języku niemieckim i łacińskim, zapisaną minuskułą gotycką: • o • maria • bit • got • vor • uns • vollenden • indiere • sace • dionisi • unde • der • heiligen • sacta • magreta • m • o • Treść tekstu wotywnego dotyczy wezwania do Najświętszej Marii Panny oraz poświęcenia dzwonu czci św. Dionizego i św. Małgorzaty, patronki kościoła (na dzwonie występującej jako Margareta).
• Dzwon z XVII-wieku – zdobią go na czapie i w dole dzwonu po dwa półwałki, natomiast w górnej części płaszcza fryz z wici roślinnych. Ornamentem z liści lauru otoczona jest inskrypcja łacińska, zapisana minuskułą humanistyczną: SOLI DEO HONOR ET GLORIA IN SECULA SECULORUM AMEN ROGELEN ME FECIT DAVID IONAS. Poniżej inskrypcji umieszczono dekoracyjny fryz lambrekinowy, na którym znajduje się ornament roślinny.

Bibligrafia

1. Kowalski, Krzysztof Maciej: Inskrypcje na dzwonach gotyckich w Prusach : studium z epigrafiki kampanologicznej / Krzysztof Maciej Kowalski. – Gdańsk : wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006. – S. 200.
2. Tureczek, Marceli: Leihglocken : Dzwony z obszaru Polski w granicach po 1945 roku przechowywane na terenie Niemiec = Bells from territories within post-1945 borders of Poland stored in Germany / Marceli Tureczek. – Warszawa : Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturowego, 2011. – S. 190.