Kamienica Roberta Mrzyka przy placu Bema w Olsztynie

Fot. z około 1915 roku.
Źródło: C. Grabowska, Olsztyn na starych pocztówkach, Olsztyn 2003, s. 363.

Fot. A. Romulewicz. 2013 rok.

Fot. A. Romulewicz. 2013 rok.

Fot. A. Romulewicz. 2013 rok.

Fot. A. Romulewicz. 2013 rok.

Fot. A. Romulewicz. 2013 rok.

Zabytek architektury wzniesiony w latach 1902-1903.

Lokalizacja

Kamienicę wzniesiono w Olsztynie, przy ówczesnym placu Kopernika (niem. Coppernicusplatz, obecnie Plac Generała Józefa Bema).

Historia

Kamienica została wzniesiona przez przedsiębiorcę budowlanego i miejskiego radnego Roberta Mrzyka. W latach 1905-1911 r. budynek wynajmowano na siedzibę nowo utworzonej rejencji pruskiej. W pozostałej części budynku znajdowało się osiem mieszkań, które wynajmowali oficerowie, urzędnicy i pracownicy kolei. Po przeniesieniu rejencji do nowo wybudowanego gmachu przy ul. Klebarskiej (obecnie al. Marszałka Józefa Piłsudskiego), pomieszczenia budynku wynajmowało wojsko niemieckie. Tu mieściła się komendantura powstałego w 1912 r. 20 Korpusu Armii i sady wojskowe. W 1919 r. jednostki zostały rozwiązane. Kamienicę przejął wówczas kupiec Gustav Boguschewski, a następnie jego brat Fritz. Urządzili oni w kamienicy 28 mieszkań czynszowych, które wynajmowali głównie oficerowie, urzędnicy i przedstawiciele wolnych zawodów. Taką funkcję pełniła kamienica do zakończenia II wojny światowej. Po 1945 r. w budynku znalazły siedzibę różne jednostki służby zdrowia kolejarzy, w tym przychodnia specjalistyczna, ambulatorium, przychodnia psychologii pracy, Fundacja Zdrowia Kolejarzy. Tylko w jednej klatce (oznaczonej dzisiaj 4a) zachowane zostały mieszkania lokatorskie.

Opis

Kamienica składa się z dwóch domów połączonych w architektoniczną całość. Wzniesiono ją w stylu eklektycznym na planie złamanego wieloboku. Posiada 29-osiową elewację i trzy kondygnacyjne wykusze przypominające zamkowe wieżyczki, zwieńczone krytymi blachą spiczastymi hełmami. Całość przykrywa dwuspadowy dach nad użytkowym poddaszem z dyskretnie dekorowanymi lukarnami w części frontowej. Na budynku znajdują się oryginalne dekoracje:

• muszle otoczone girlandami, które umieszczono nad wejściami do klatek schodowych, *tarcze herbowe na wieżyczkach,
• gwiazdy Dawida oraz półksiężyce obleczone w girlandy widoczne na elewacji, pomiędzy kondygnacjami budynku.

Zachowały się także inne elementy jego pierwotnego wystroju: sztukatorsko zdobiona sień klatki, rzeźbione poręcze i drzwi wejściowe.

Bibliografia

1. Bętkowski, Rafał: Olsztyn jakiego nie znacie: obraz miasta na dawnej pocztówce / Rafał Bętkowski. – Olsztyn : Edytor Wers, 2003. – S. 104.
2. Piechocki, Stanisław: Olsztyn magiczny / Stanisław Piechocki. – Olsztyn : Remix, 2002. – S. 72-74.
3. Wakar, Marcin: Gwiazda razem z półksiężycem: kamienica przy pl. Bema / Marcin Wakar // „Gazeta Wyborcza”. – 2003, nr 121, dod. „Olsztyn”, s. 5.
4. Wojciechowska, Joanna: Obrazy na klatce: secesyjne malowidła ukryte pod olejną farbą / Joanna Wojciechowska // „Gazeta Wyborcza”. – 2003, nr 232, dod. „Olsztyn”, s. 3.