Słup graniczny we wsi Bogusze

Źródło: www.panoramio.com

Fot. nn. 1890/1896. Stan przed zamianą kartuszy z godłami i tablicy inskrypcyjnej na kopie.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 60835.

Fot. C. Wünsch 1930. Widok od północnego zachodu.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 60312.

Lokalizacja

Słup graniczny znajduje się niedaleko wsi Bogusze. Jest to wieś położona w powiecie ełckim, w gminie Prostki, przy drodze krajowej nr 65. Obiekt określany jest również jako słup graniczny w Prostkach.

Historia

Murowany słup graniczny stanowi pamiątkę ustalenia granicy między Prusami Książęcymi a Wielkim Księstwem Litewskim. Niedaleko wsi Bogusze w sierpniu 1545 roku spotkały się komisje graniczne Prus i Wielkiego Księstwa Litewskiego pracujące przy wytyczaniu granicy między Prusami i Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

Opis

Wysoka na około sześć metrów kolumna kształtem przypomina murowaną z cegły kapliczkę. Wzniesiona została na podstawie kwadratu i stoi na wybrukowanym podłożu. Z wierzchu jest otynkowana i zwieńczona daszkiem z czerwonej dachówki. Na wschodniej ścianie słupa, w górnej jego części znajdują się kamienne kartusze z godłami Wielkiego Księstwa Litewskiego (Pogoń) i Prus Książęcych (wizerunek brandenburskiego orła z koroną na szyi i literą S na piersiach, co oznaczało zależność lenną). Poniżej umieszczono tablicę z czarnego marmuru upamiętniającą ustalenie na tych terenach granicy pomiędzy trzema państwami Na tablicy widnieje inskrypcja w języku łacińskim autorstwa Georgiusa Sabinusa, pierwszego rektora Uniwersytetu w Królewcu: W polskim przekładzie ów napis oznacza:
Kiedy Zygmunt August sprawował rządy w państwie ojca a (jednocześnie) margrabia Albert I panował, ów nad Jagiełły dwojga imion starodawnymi grodami, ten nad krajem Prusów w pokoju piastował władzę, wzniesiony został ten słup, który miał oznaczać linię graniczną kraju oraz rozgraniczać tereny obu władców Roku 1545. Miesiąca sierpnia.
Tablica z oryginalnym napisem i herbami została zdjęta przez Niemców i przewieziona do muzeum pruskiego w Królewcu. Na słupie umieszczone są kopie wykonane z piaskowca z 1907 r.

Bibliografia

1. Darski, Wojciech Marek: Mazury od środka: bedeker dla przyjaciół / Wojciech Marek Darski. - Giżycko : Wydawnictwo Mazurskie, 2009. – S. 122.
2. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. Olsztyn : Remix, 1992. – S. 45.
3. SyD: U zbiegu szesnastowiecznych granic / SyD // „Gazeta Olsztyńska”. - 2010, nr 197, s. 23.
4. (im): Historia zatacza koło : granice historyczne i współczesne wyznacza ten sam zabytkowy słup z połowy XVI wieku / (im) // „Gazeta Współczesna”. - 2008, nr 145, dod. „Powiat Ełcki”, s. IV.

Zobacz też

• Materiał zamieszczony na stronie internetowej powiatu ełckiego www.powiat.elk.pl
• Materiał zamieszczony na stronie internetowej Urzędu Gminy Prostki www.prostki.wm.pl
• Prostki, duża wieś mazurska, siedziba gminy (Prostki), materiał na stronie www.ciekawemazury.pl