Baptysterium w Bazylice w Dobrym Mieście

Źródło: Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 1, red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 142.

Fot. M. Wieliczko.
Źródło: Kościoły Warmii, Olsztyn 1991, poz. 41.

XVII-wieczny zabytek sztuki sakralnej, stanowiący wyposażenie Bazyliki Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście.

Historia

Baptysterium oraz chrzcielnica wykonane zostały w królewieckim warsztacie prowadzonym przez artystę epoki baroku - Izaaka Rigę. Fundatorami obu prac byli Andrzej Marquardt, dziekan dobromiejskiej świątyni w latach 1668-1682 oraz jego brat, kanonik Michał Marquardt. Obiekty umiejscowione są przy ścianie w zachodnim przęśle południowej nawy bocznej. Powstały najprawdopodobniej w latach 80-tych XVII wieku. Pałąki w górnej części baldachimu pochodzą przypuszczalnie z lat 30-tych lub 40-tych XVIII wieku. Kolorystykę baptysterium, czyli zestawienie czerni ze złotem i srebrem ornamentów, wprowadzono w II połowie XX wieku, w trakcie prac odnawiających w świątyni, w tym samym czasie, kiedy przemalowano ołtarz św. Bartłomieja (obecnie ołtarz Trójcy Świętej).

Opis

Baptysterium stanowi przykład wyjątkowo bogatej, barokowej stylizacji miejsca udzielania sakramentu Chrztu świętego. Dekoracyjna konstrukcja rozłożona jest na planie połowy regularnego ośmioboku. Wyróżnia ją lekka ażurowa konstrukcja. Baptysterium opiera się na czterech kolumienkach i trzech półkolumienkach przyściennych, połączonych półkolistymi arkadami, wspierających baldachim z pałąków w kształcie wstęg. Na cokołach wieńczących kolumny ustawiono figury Ewangelistów: Mateusza, Marka, Łukasza. Czwarta z rzeźb: postać św. Jana znajduje się w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Przy ścianie rozmieszczono figury biskupów, na środku natomiast św. Jana Chrzciciela. Baldachim zwieńczony został figurą Chrystusa. Płyciny niskich ścianek, z których środkowa to drzwiczki, wypełnia ażurowa dekoracja, z płaskorzeźbionymi puttami. Równie zdobna jest podstawa baldachimu. Motyw małych aniołków, tak popularny w epoce baroku, artysta wykorzystał również w dekoracji chrzcielnicy. Tworzą ją cztery figurki podtrzymujące czarę z misą chrzcielną.

Bibliografia

1. Dobre Miasto : Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych. - Wrocław : Wydawnictwo AGA, 2006. - S. 23.
2. Rzempołuch, Andrzej: Zespół kolegiacki w Dobrym Mieście / A. Rzempołuch. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1989. - S. 96-98.
3. Kolegiata pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście = Kollegiatkirche Sanctissimi Salvatoris et Omnium Sanctorum in Dobre Miasto. Przewodnik / tekst Andrzej Rzempołuch ; tłum. Aniela Konopacka. - Dobre Miasto : Parafia NZiWS, [2004]. - S. 10.