Paweł Sowa

(1897-1985) - pedagog, redaktor, działacz społeczno-oświatowy i plebiscytowy na Warmii, Mazurach, Powiślu i Pomorzu

Biografia

Urodził się 23 kwietnia 1897 r. w Kieźlinach koło Olsztyna. W 1919 r. w Poznaniu zdobył uprawnienia nauczycielskie. Studiował też filologię na Uniwersytecie Lwowskim. Zmarł 4 lutego 1984 r. w Olsztynie.

Działalność

Działał m.in. w ruchu młodzieżowym i Związku Polaków w Niemczech. Po wojnie, 1945 r. na krótko był dyrektorem gimnazjum w Działdowie oraz naczelnikiem Wydziału Oświaty i Kultury przy Pełnomocniku Rządu na Okręg Mazurski. W latach 1945-1948 był naczelnikiem wydziału w Kuratorium w Olsztynie. Był współzałożycielem i prezesem Warmińsko-Mazurskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego (1957), działał też w Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Społecznym. Redagował miesięcznik „Ziemia Wschodnio-Pruska”.

Publikacje

Od 1923 r. pisał w prasie pomorskiej, lwowskiej i warmińskiej na tematy Warmii i Mazur. Redagował czasopisma i wydawał broszury antyniemieckie. Po 1945 r. opublikował kilka artykułów o ruchu polskim w Niemczech, ruchu polskim w Prusach Wschodnich przed 1939 r., a także wspomnienia. Wydał:

• Warmia i Mazury. Rodzimej poezji, zwyczajom i obyczajom oraz kulturze i historii poświęcone (1927)
• Prusy Wschodnie – prowincja bankrut (1930)
• Ratujmy Mazury! Napisał w 11 rocznicę plebiscytu Warmiak (1931)
• Winczara Rajek (w gwarze warmińskiej) (1932)
• Po obu stronach kordonu. [Wspomnienia] (1969)
• Agent Rabe (1980)
• Cena polskości (1976)
• Tropem spadkobierców Hakaty. Antypolska działalność Bund Deutscher Osten na Warmii t Mazurach (1933—1939) (1978), współpraca Ryszrad Otello

Nagrody i odznaczenia

• Nagroda im. M. Lengowskiego (1970)
• Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski

Bibliografia

1. Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988 / praca zbiorowa pod red. Jana Chłosty. – Olsztyn : Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1991. - S. 119.
2. Oracki, Tadeusz : Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. - S. 157-158.
3. Rojek, Józef Jacek : Literaci & literatura Warmii i Mazur. Przewodnik eseistyczny. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008, s. 34.