Emilia Sukertowa-Biedrawina

Działaczka społeczno-oświatowa, pisarka, historyk, związana z regionem Warmii i Mazur. Żyła w latach 1887-1970.

Biografia

Urodzona w Łodzi. Po śmierci ojca, ok. roku 1900, wraz z matką wyjechała do Warszawy, tu ukończyła gimnazjum rosyjskie. Studiowała w Towarzystwie Kursów Naukowych, w prywatnej szkole sztuk pięknych Conti oraz Akademii Eksportowej w Wiedniu. W 1912 r. poślubiła Stanisława Alfreda Sukerta, urodziła dwie córki, Wandę i Bożenę. Stanisław Sukert zmarł w 1927 r. Rok później kolejnym mężem Emilii został Józef Biedrawa. W 1934 r. Biedrawowie zamieszkali w Działdowie, następnie wyjechali do Warszawy. Podczas wojny ukrywali się pod nazwiskiem Bernatowicz. Józef Biedrawa zmarł w 1944 r. Emilia Sukertowa-Biedrawina do Olsztyna wróciła w 1945 r. wraz z matką i rodziną córki. Ostatnie lata poświęciła na pisanie wspomnień.

Działalność

Przed 1914 r. uczestniczyła w tajnym Towarzystwie Równouprawnienia Kobiet, które później działało jako Stowarzyszenie Umysłowo Pracujących Kobiet. Po wybuchu I wojny światowej działała w Towarzystwie Opieki nad Ofiarami Wojny. W 1919 r. została skierowana do pracy w Mazurskim Komitecie Plebiscytowym. Od 1921 r. działała w Związku Obrony Kresów Zachodnich, pomagała w powstaniu Mazurskiego Domu Ludowego w Działdowie (1922 r.), założyła Muzeum Mazurskie w Działdowie (1927 r.), prowadziła koło krajoznawcze dla młodzieży przy Dziadowskim Seminarium Nauczycielskim (1927 r.), utworzyła Towarzystwo Przyjaciół Mazur (1929 r.). Organizowała kursy rolniczo-gospodarskie dla dziewcząt, które przekształciły się w Państwową Szkołę Rolniczą Żeńską w Malinowie (1930 r.). Emilia Sukertowa-Biedrawina Ratowała z pożogi wojennej pamiątki polskości (druki, książki), które ocalały po działaniach wojennych. Księgozbiór Biblioteki Ośrodka Badań Naukowych w części pochodził z rozproszonych księgozbiorów poniemieckich. W 1948 roku biblioteka Instytutu liczyła ok. 5 tys. woluminów. Emilia Sukertowa-Biedrawina publikowała od 1958 r. na łamach „Komunikatów Mazursko-Warmińskich” ogólną bibliografię Warmii i Mazur za lata 1944-1960. Była sekretarzem generalnym oraz kierownikiem Instytutu Mazurskiego, który został przekształcony w Stację Naukową Polskiego Towarzystwa Historycznego. Upowszechniała wiedzę o regionie: udzielała informacji, opracowywała kwerendy, dostarczała materiały władzom i naukowcom, publikowała artykuły o działalności i cennych nabytkach Biblioteki, organizowała wystawy, do niektórych z nich opracowywała katalogi i przewodniki (np. „Wystawa Kopernika w Olsztynie” otwarta w 403 rocznicę śmierci wielkiego astronoma 1946 r., „Pokaz druków mazurskich XVI-XX wieku”, „Działacze Mazur i Warmii epoki Mickiewicza” 1956 r., „Walka o społeczne i narodowe wyzwolenie ludności Mazur i Warmii” 1956 r.).

Twórczość

Debiut literacki, to „Legendy mazurskie” (1923). W latach 1923-1933 tworzyła „Gazetę Mazurską”. W okresie 1924-1938 redagowała „Kalendarz dla Mazurów”, w latach 1957-1965 „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. Napisała wiele artykułów dotyczących przeszłości Mazur, opisywała wydarzenia historii, dzieje miast, miasteczek mazurskich, podejmowała tematy kultury ludowej, zajmowała się świadomością narodową w mazurskiej i warmińskiej pieśni ludowej. Łącznie wydrukowała ok. 1800 tekstów wszystkie cechuje dbałość o formę i treść (jak np. wspomnienia „Dawno i niedawno”, wyd. 1965 r.).

Nagrody i odznaczenia

• Złota Odznaka Mazurskiego Związku Ludowego (1919),
• Krzyż Kawalerski „Polonia Restituta” (1930),
• Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury (1937).
• Złoty Krzyż Zasługi (1954),
• Krzyż Oficerski (1959),
• Komandorski Order Odrodzenia Polski (1967).

Honorowe nagrody

• Złota Odznaka Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (1950),
• Złota Odznaka Tysiąclecia (1963),
• Złota Odznaka „Zasłużonym dla Warmii i Mazur” (1965).
  

W 1965 r. już na emeryturze została honorowym kuratorem Stacji Naukowej oraz honorowym prezesem Olsztyńskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego. W 1967 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie nagrodziło ją za całokształt pracy nagrodą wojewódzką, w 1968 r. otrzymała nagrodę regionalną im. Michała Lengowskiego. Pośmiertnie Emilia Sukertowa-Biedrawina została odznaczona Medalem „Rodła” (1986).

Bibliografia

1. Olsztyn 1945-2005 : kultura i nauka : praca zbiorowa / pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego ; aut. oprac. Stanisław Achremczyk [et al.]. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006.
2. Szostakowska, Małgorzata: Emilia Sukertowa-Biedrawina 1887-1970 : zarys biograficzny / Małgorzata Szostakowska. -Olsztyn : Pojezierze, 1978.