Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Leginach

Fot. Mieczysław Kalski

Fot. Mieczysław Kalski

Fot. Herbert Zink. 1938 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 056629.

Fot. Herbert Zink. 1938 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 056631.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany w centrum wsi Leginy (niem. Legienen). Wieś położona jest w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel.

Historia

Gotycki kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny istniał w tej miejscowości już w XIV wieku. Obecna budowla została wzniesiona w tym samym miejscu w 1824 roku. Jej konsekracji dokonał biskup Józef Hohenzollern w dniu 4 września 1825 roku. W 1910 roku do korpusu nawowego dobudowano wieżę dzwonniczą.

Opis

Jest to kościół orientowany, murowany z czerwonej cegły, salowy, o uproszczonych formach późnobarokowych. Wzniesiono go na rzucie prostokąta. Od strony północnej znajduje się kruchta, od wschodniej – zakrystia, a od zachodu – wieża. Nad prezbiterium umieszczono chorągiewkę z datą 1824. Ta sama data i inicjały widnieją na kamieniu umieszczonym w południowej ścianie korpusu. Wnętrze nawy przykryto stropem o zaokrąglonych bokach, w zakrystii zastosowano sklepienie kolebkowe.

Wyposażenie

Barokowy ołtarz główny pochodzi z połowy XVIII wieku. Umieszczono w nim obrazy św. Marii Magdaleny i św. Anny Samotrzeć, a także rzeźby Chrystusa, Jana Chrzciciela, św. Józefa i św. Mateusza. Klasycystyczne tabernakulum wykonano około 1824 roku. W prawym ołtarzu bocznym, z początku XVII wieku, znajduje się obraz Ukrzyżowania z Marią, Janem i Magdaleną. W lewym, z końca tego stulecia, umieszczono obrazy Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Trójcy Świętej (w zwieńczeniu), a także medaliony ze scenami z życia Chrystusa (w uszach nastawy). W kościele znajdują się także: klasycystyczna ambona z 1824 roku, rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego z połowy XVIII wieku, obrazy Chrystusa i Marii z pierwszej połowy XIX wieku, płyty nagrobne: Oelsnitza z 1665 roku oraz Andrzeja i Józefa de Helden Gąsiorowskich z 1772 roku. Z lat 60-tych XVIII w. pochodzi baptysterium wykonane w warsztacie rzeźbiarskim Chrystiana Bernarda Schmidta z Reszla. Są tutaj także cenne zabytki sztuki złotniczej, w tym m.in.:

• gotycki krzyż ołtarzowy z pierwszej ćwierci XV wieku,
• późnorenesansowa monstrancja z 1664 roku, ufundowana przez Jana Oelsena,
• kielich barokowy z herbami Oelsnitzów i inicjałami H.v.O.,
• kielich rokokowy z 1807 roku,
• łódka na kadzidło z 1798 roku,
• pacyfikał z pierwszej ćwierci XIX wieku,
• puszka z napisem: „DOM comites Załuscy in emigratione anno 1833 offerunt” – darowizna emigrantów po powstaniu 1831 roku.

Zobacz też

• Józef Hohenzollern
• Andrzej de Helden Gąsiorowski
• Józef de Helden Gąsiorowski
• Jan Oelsen
• Chrystian Bernard Schmidt

Bibliografia

1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 276-277.
2. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 62.
3. Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 49-51.