Kościół pw. św. Józefa w Nawiadach

Fot. Mieczysław Kalski.
Źródło: www.mojemazury.pl

Źródło: Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 2, red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 145.

Kościół, szkoła, kawiarnia. Pocztówka. 1895/1908 rok.
Źródło: www.bildarchiv-ostpreussen.de Nr id. 32469.

Fot. z 1930/1942 roku.
Źródło: www.bildarchiv-ostpreussen.de Nr id. 8556.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na wzniesieniu na terenie wsi Nawiady (niem. Aweyden). Wieś położona jest w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki, przy drodze z Mrągowa (18 km) do Szczytna (31 km).

Historia

Pierwsze wzmianki na temat kościoła w tej miejscowości pochodzą z 1437 roku. W latach 1600-1603 została ona gruntownie odnowiona. Około 1670 roku dostawiono renesansową zakrystię, a w 1687 roku wieżę podwyższono o drewnianą nadbudowę. Całość odrestaurowano w latach 1933-1934. Od czasów reformacji kościół znajdował się w posiadaniu wspólnoty ewangelickiej. Tak było również przez dłuższy czas po zakończeniu drugiej wojny światowej. Stopniowo jednak malała liczba wiernych tego wyznania i w 1981 roku przejęli go katolicy (najpierw kościół wynajmowano, a w 1994 roku go odkupiono). Samodzielną parafię utworzono tu w 1989 roku.

Opis

Jest to kościół gotycki, orientowany, salowy, murowany z kamieni polnych, otynkowany. Wzniesiono go na rzucie prostokąta (o wymiarach 26 m długości i 14.5 m szerokości), z zakrystią po stronie wschodniej i wieżą od zachodu. W przyziemiu wieży znajduje się kruchta, do której prowadzi portal ostrołukowy o profilowanych ościeżach. W dolnej części wieża jest murowana, w górnych drewniana, o ścianach lekko nachylonych ku górze, oszalowana deskami i zwieńczona dachem czterospadowym. Korpus nawowy, o ścianach podzielonych oknami ostrołukowymi, przykryty został dachem dwuspadowym. Wschodni jego szczyt zdobią niewielkie sterczyny. Wewnątrz nawę przykryto stropem drewnianym o przekroju trapezu.

Wyposażenie

W kościele znajduje się zabytkowy ołtarz wykonany w latach 1601-1615, pierwotnie kazalny. W środkowej jego części znajduje się figura Matki Boskiej trzymającej Jezusa na rękach, otoczona światłem świętości, natomiast na ruchomych skrzydłach – cenne malowidła przedstawiające czterech ewangelistów (Mateusza z aniołem, Marka z lwem, Łukasza z bykiem i Jana z orłem) oraz sceny z Męki Chrystusa (z tyłu obrazów). Przed ołtarzem ustawiono ołtarz soborowy, w którym wykorzystano korpus ambony z początku XVII wieku (niegdyś stanowiła ona jedność z ołtarzem głównym). Na prawo od ołtarza zawieszono anioła chrzcielnego z 1700 roku. Są tutaj także dwie figury aniołów z XVII wieku, a także płyta nagrobna z 1727 roku. Organy zostały wykonane w roku 1806. Do 1945 roku w kościele znajdował się cenny kielich gotycki z około 1500 roku (obecnie zaginiony).

Ciekawostki

• W ścianie kościoła, przy wejściu umieszczone zostały tablice upamiętniające mieszkańców parafii poległych w czasie pierwszej wojny światowej.

Zobacz też

• parafia pw. św. Józefa w Nawiadach
• Kielich z kościoła pw. św. Józefa w Nawiadach

Bibliografia

1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 168.

Linki

• Kościół katolicki w Nawiadach, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.it.mragowo.pl [dostęp 11.02.2014 r.]
• Nawiady: kościół z początku XVII wieku, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.mojemazury.pl [dostęp 11.02.2014 r.]