Portret Krzysztofa Delfikusa Dohny z pałacu w Gładyszach

Źródło: M. Bartoś, K. Wróblewska, portret holenderski w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Olsztyn 1993, s. 105.

Zabytek sztuki malarskiej z XVII wieku pochodzący z pałacu w Gładyszach koło Pasłęka.

Historia

Obraz został namalowany około 1666 roku przez Davida Klöcker Ehrenstrahla (1629-1698), Niemca szwedzkiego pochodzenia, nadwornego artystę królowej szwedzkiej Jadwigi Eleonory, którego zalicza się do najwybitniejszych malarzy szwedzkich okresu baroku. Portret pochodzi z pałacu w Gładyszach. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie i stanowi jedno z cennych dzieł w ocalałej po II wojnie światowej kolekcji malarstwa z majątków rodowych zu Dohna.

Opis

Obraz wykonany został na płótnie techniką olejną. Dzieło ma wymiary: 149 x 122 cm. Jego niemal wierne wersje znajdowały się również w pałacach w Markowie i w Słobitach. Jedynie wizerunek z Gładysz zachował się do dziś, podobnie jak rysunek postaci wykonany przez samego Ehrenstrahla, znajdujący się obecnie w zbiorach prywatnych potomka z rodu zu Dohnów – Aleksandra zu Dohna w Bazylei. Obraz poddany był zabiegom konserwatorskim w 1976 roku. Prace przeprowadziła olsztyńska konserwatorka i muzealnik Maria Teresa Then-Mączkowska.

Charakterystyka

Obraz przedstawia Krzysztofa Delfikusa (Delphiciusza) zu Dohna, urodzonego w Delft w 1628 roku, syna Christopha zu Dohna i Ursuli zu Solms-Braunfels, późniejszego męża Anny Oxenstierna z Wazów i ojca trójki dzieci (przedstawionych na portrecie Pietera Nasona). Mężczyzna na obrazie został namalowany w wieku 38 lat, czyli na dwa lata przed śmiercią (zmarł już w 1668 roku w Londynie. Pochowany został w Uppsali). W II połowie XVII wieku pełnił on funkcję feldmarszałka wojsk szwedzkich. Był założycielem szwedzkiej linii rodu Dohnów, mającej swoich potomków w Prusach. Postać na obrazie ma przysadzistą sylwetkę i pełny owal twarzy z wydatnym podbródkiem. Ciemną karnację i ciemnoróżowe policzki podkreślają czarne włosy sięgające ramion. Krzysztof Delfikus Dohna zaprezentowany został tuż po nominacji na szwedzkiego marszałka, w zbroi ze złotymi dekoracyjnymi okuciami i nitami, na którą składają się pancerz oraz kolczuga nałożone na białą luźną koszulę. Postać namalowana została w pozycji siedzącej en trios quarts, w zarzuconym na ramionach, mocno udrapowanym płaszczu w ostrej czerwieni, podbitym jasnobrązową tkaniną i wykończonym złotą lamówką. Równie bogata jest szata wystająca spod zbroi. Mężczyzna ukazany został na tle ciemnego, lekko różowego na horyzoncie nieba oraz fragmentu wysokiej, surowej w wyrazie baszty. Portret wyraźnie nawiązuje poprzez sposób modelowania postaci do wizerunków antycznych bogów. Krzysztof Delfikus Dohna kojarzyć się ma z Marsem, bogiem wojny. Dzierżona w prawej ręce buława oraz wsparta władczo na boku lewa ręka podkreślają dumny wizerunek przedstawiciela wysoko urodzonych rodów.

Ciekawostki

• W zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie zachował się także portret z pałacu w Markowie, przedstawiający młodego Krzysztofa Delfikusa Dohnę.

Bibliografia

1. Bartoś Magdalena, Wróblewska Kamila: Portret holenderski w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie / Magdalena Bartoś, Kamila Wróblewska. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 1993. - S. 45, il. 52.
2. Kluk, Iwona Beata: Malarstwo portretowe ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie / Iwona Beata Kluk. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2004. - S. 8.