Obelisk Conrada Georga Finck von Finckensteina w Morągu

Obelisk Conrada Georga Finck von Finckensteina. Pocztówka z lat czterdziestych XX wieku.
Źródło: „Okolice Ostródy”, 2013, nr 5, s. 54.

Fot. Adolf Bötticher. 1898 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 057165.

Nieistniejący już pomnik z 1801 roku, wzniesiony ku czci morąskiego działacza społecznego, żyjącego w XVIII wieku.

Lokalizacja

Obelisk poświęcony hrabiemu von Finckenstein powstał jako pierwszy wolnostojący pomnik w Morągu. Zbudowany w 1801 roku, został usytuowany wśród lip na niewielkim dziedzińcu pałacu rodziny zu Dohna. W trakcie działań wojennych i w pierwszych latach po II wojnie światowej pomnik ulegał stopniowej degradacji. Po spaleniu pałacu stanowił wraz z otaczającymi go drzewami znak minionej epoki. Obelisk przez lata był elementem placu zabaw w obrębie starówki, boiska a także placu manewrowego Ligi Obrony Kraju, na którym zdawano egzaminy na prawo jazdy. Uszkodzony pomnik najprawdopodobniej przetrwał do połowy lat osiemdziesiątych XX stulecia, natomiast ostatnią z otaczających go lip wycięto na początku XXI wieku.

Opis

Pomnik wykonany był najprawdopodobniej z piaskowca lub cegieł licowanych piaskowcem. Miał kształt niewielkiej, piramidalnego czworoboku ustawionego na kilkustopniowym podwyższeniu. U dołu ścianki usytuowanej frontem do pałacu umieszczono medalion z portretem hrabiego von Finckensteina. Wizerunek przedstawia profil postaci, na którym arystokrata ma włosy lub perukę upięte w sposób charakterystyczny dla ówczesnej mody. Na pomniku widnieje inskrypcja:

Georg Conrad v. Finckenstein - geboren zu Gilgenburg den 24. November 1748, gestorben zu Jäschkendorf den 12. Marz 1799 - Landschaftsdirector des Obe = und Gemländischen Departaments - von seinen Freunden, Mitsländen und Berehrern als ein Beweis ihrer Ahtung und Dankbarkeit der Mit = und Nachwelt überliefert im Jahre 1801.

Historia

Obelisk postawiono ku czci Conrada Georga Finck von Finckensteina (1748-1799), działacza morąskiego, którego szeroka aktywność społeczna przypadała na okres wyraźnego ożywienia intelektualnego w Morągu. Hrabia von Finckenstein był właścicielem dóbr w Jaśkowie (Jäskendorf, dziś w gminie Zalewo) i Rejsy (Rossitten, dziś w gminie Rychliki). W 1788 roku założył morąskie Towarzystwo Kredytowe (Landschaft), którego został pierwszym dyrektorem. W roku 1791 wraz ze starostą morąskim Andreasem Köhn-Jaskim (1743-1813), założył pierwsze towarzystwo naukowe w Prusach - Towarzystwo Fizyczno-Ekonomiczne (Physikalisch-Ökonomische Gesellschaft). Przewodził mu Andreas Köhn-Jaski. Po siedmiu latach funkcjonowania, w 1798 roku, zostało ono przeniesione do Królewca, aby móc rozwijać swoją działalność. Obie instytucje silnie były związane z moąską rodziną zu Dohnów. W 1801 roku, w imię zasług, Towarzystwo Kredytowe uhonorowało zmarłego dwa lata wcześniej Conrada Finck von Finckensteina pomnikiem.

Bibliografia

1. Sonia Solarz-Taciak, Piotr W. Taciak: Morąskie pomniki. Część I. Okres do 1945 roku // „Okolice Ostródy”. - 2013, nr 5, s. 51-64.
2. M. Bartoś: Pałac Dohnów w Morągu // „Okolice Ostródy”. - 2009, nr 1, s. 33-34.
3. Mohrungen Denkmäler // „Mohrunger Kreis-Zeitung“. – 1927.9.25, s. 24.