Ołtarz Trójcy Świętej w Bazylice w Dobrym Mieście

Fot. A. Ulbrich. Ołtarz boczny Świętej Trójcy w 1904/1909 r.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa, IS PAN, 2006, nr inwent. 55417.

Rzeźba "Tron Łaski".
Fot. R. Czerwiński, A. Guski.
Źródło: Kolegiata pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście, Dobre Miasto, [2004], s. 8.

Barokowy zabytek sakralny w Bazylice w Dobrym Mieście.

Historia

Ołtarz Świętej Trójcy znajduje się przy pierwszym filarze od ołtarza głównego dobromiejskiej Bazyliki. Pochodzi z końca XVII wieku. Pierwotne retabulum wykonane zostało w 1672 roku jako ołtarz św. Bartłomieja, sumptem kapituły i rady miejskiej, przez nieznanego artystę królewieckiego. Dzieło wzorowano na obecnym w tymże kościele ołtarzu św. Sebastiana. Obecne wezwanie ołtarz otrzymał po 1872 roku w wyniku regotyzacji kościoła. Wtedy też dodano znajdujące się dziś w środku nastawy rzeźbione przedstawienie nazywane „Tronem Łaski”, wykonane po 1500 roku. Dotychczasowy ołtarz Trójcy Świętej przeniesiono natomiast do kościoła św. Mikołaja w Jezioranach. Pod koniec II wojny światowej „Tron Łaski” został wyrzucony na plac przykościelny. Odpadła wówczas korona zdobiąca głowę Boga Ojca, zniszczeniu uległy: gołębica oraz ręka. Dopiero po konserwacji, przeprowadzonej w latach 1946-1947 pod nadzorem prof. Bohdana Marconiego, dzieło wróciło do dawnej świetności. Obecny na ołtarzu symbol Ducha Świętego jest współczesną repliką dodaną w 2005 roku.

Opis

Manierystyczna nastawa ołtarza Trójcy Świętej wykonana jest z drewna, podobnie jak centralnie umieszczona późnogotycka rzeźba Tronu Łaski, przedstawiająca pełną powagi i majestatu tronującą postać Boga Ojca, trzymającego Ukrzyżowanego Jezusa. Główną treścią tej sceny nie jest jednak wyobrażenie Trójcy Świętej, lecz tajemnica odkupienia. Bóg objawia światu prawdę, że w Chrystusie pojednał ze sobą świat. Ołtarz w górnej kondygnacji zwieńcza dynamicznie ukazany Chrystus Zmartwychwstały oraz wyjątkowe, dekoracyjne figury Mojżesza, św. Ignacego Loyoli oraz św. Dyzmy, tzw. Dobrego Łotra, wszystkie bliżej nieznanego autorstwa. W II połowie XVIII wieku zmieniona została kolorystyka ołtarza poprzez przemalowanie figur na biały kolor, imitujący alabaster na ołtarzu św. Sebastiana.

Ciekawostki

Przez dłuższy czas dopatrywano się w artyzmie „Tronu Łaski” wpływu warsztatu Wita Stwosza, a nawet autorstwa jego uczniów. Obecnie przypisuje się wykonanie nieznanemu mistrzowi gdańskiemu.

Bibliografia

1. Dobre Miasto : Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych. - Wrocław : Wydawnictwo AGA, 2006. - S. 19.
2. Kolegiata pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście = Kollegiatkirche Sanctissimi Salvatoris et Omnium Sanctorum in Dobre Miasto. Przewodnik / tekst Andrzej Rzempołuch ; tłum. Aniela Konopacka. - Dobre Miasto : Parafia NZiWS, [2004]. - S. 6-7.
3. Rzempołuch, Andrzej: Zespół kolegiacki w Dobrym Mieście / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1989. - S. 90-93.

Zobacz też

• Fot. z archiwum Manfreda Schwarza: Guttstadt, Pfarrkirche mit Gnadenstuhlaltar und Gnadenstuhl von 1520 = Dobre Miasto, kościół farny i ołtarz Trójcy Świętej z rzeźbą Tron Łaski www.bildarchiv-ostpreussen.de