Jan Kurnakowicz

Eugenia Śnieżko-Szafnaglowa i Jan Kurnakowicz w sztuce „Cały dzień bez kłamstwa” Źródło: Segiet, Janusz: Świat Eugenii Śnieżko-Szafnaglowej : opowieść o ludziach Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie / Janusz Segiet. – Olsztyn : Pojezierze”, 1983.

(1901-1968) - aktor teatralny i filmowy

Biografia

Jan Kurnakowicz urodził się w Wilnie 27 stycznia 1901 r. Od dziesiątego roku życia występował na scenie. W 1920 ukończył Szkołę Dramatyczną w Piotrogrodzie. W latach 1921-1925 występował w teatrach wileńskich, w latach 1925-1939 teatrach warszawskich. Lata II wojny światowej spędził w Wilnie. W 1945 r. przyjechał do Olsztyna. Występował w:

• Teatrze im. Stefana Jaracza - 1945-1946 oraz
• Teatr Kameralny Domu Żołnierza w Łodzi – 1946
• Teatr Dolnośląski we Wrocławiu – 1946-1947
• Miejskie Teatry Dramatyczne w Krakowie – 1947-1950
• Teatr Narodowy w Warszawie – 1951-1962
  

Zmarł 4 października 1968 r. w Warszawie, pochowany jest na Powązkach.

Twórczość

Szczególnie zasłużony aktor scen polskich. Debiutował w Piotrogrodzie, by wkrótce powrócić do Wilna. Popularność zdobył w teatrach warszawskich rolami Dobczyńskiego w „Rewizorze”, Kaspra w „Majstrze i czeladniku”, Wiktora w „Panu Jowialskim”, i wielu innych. Po wojnie wielkie kreacje stworzył m.in. jako Podkolesin w „Ożenku”, Major w „Damach i huzarach”, Lamusowa w „Mądremu biada”, Cześnika w „Zemście”, Wielki Książę Konstanty w „Kordianie”.
Był popularnym aktorem filmowym. Debiutował 1929 w filmie „Mocny człowiek”. Grał m.in.

• „Barbara Radziwiłłówna”
• „Pan Twardowski” oraz po wojnie
• „Zakazane piosenki”
• „Miasto nieujarzmione”
• „Warszawska premiera”
• „Młodość Chopina”
• „Zemsta”.
  

Często występował w słuchowiskach radiowych oraz jako recytator.

Twórczość w Olsztynie

Jan Kurnakowicz do Olsztyna przyjechał z Torunia, 30 października 1945 r., zaangażowany przez Stanisława Milskiego (w grupie 35 osób, aktorów, oraz pracowników obsługi teatru). Wystąpił w sztukach:

• Wieczór Mickiewiczowski – program w 90 rocznicę śmierci Adama Mickiewicza, premiera 14 grudnia 1945
• Gwiazdor i kinomanki – Kazimierz Wroczyński, reż. Stanisław Milski, grana postać – dr. Łęcki, premiera 31 grudnia 1945
• Pigmalion – Bernard Shaw, reż. Stanisław Milski, grana postać – Śmieciarz Doolitle, premiera 16 stycznia 1946
• Cały dzień bez kłamstwa – James Montgomery, reż. Artur Młodnicki, grana postać – Ralson, premiera 16 lutego 1946
• Moja siostra i ja- Georges Berre, Louis Verneuil, reż. Artur Młodnicki, grana postać – Hipolit Obouvien, premiera 23 marca 1946
• Wesele – Stanisław Wyspiański, reż. Artur Młodnicki, grana postać – Gospodarz, premiera 3 maja 1946

Recenzent „Wiadomości Mazurskich” pisał o roli w sztuce „Moja siostra i ja”: „ O Kurnakowiczu bliżej mówić nie trzeba. Samo jego ukazanie się na scenie publiczność wita oklaskami, darząc swego ulubieńca kredytem zaufania i entuzjazmu. W roli pana Hipolita Obouvien widzimy rzeczywiście lwi pazur rasowego artysty, który z najbłahszego epizodu, z każdego gestu nieledwie potrafi wydobyć maksimum humoru i śmieszności (…) biegłość aktorska jest już tak bliska doskonałości . Natomiast o „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego: „Gospodarz w wykonaniu Kurnakowicza w pierwszym akcie może nieco jednostronny, później pogłębił się i pokazał prawdziwy dramat wodza, który nie dorósł do swego zadania – zachowując jednocześnie rubaszność gospodarza na wiejskim weselu” . Jeszcze w 1970 r. „Gazeta Olsztyńska” publikując listę aktorów dwudziestopięciolecia grających na scenie olsztyńskiej nie zapomniała o Janie Kurnakowiczu.

Nagrody i odznaczenia

• Nagroda dyrektora Naczelnego Polskiego radia za rolę Spodka w „ Śnie nocy letniej” na Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku
• Order Sztandaru Pracy I klasy -1949
• Nagroda za rolę Podkolesina w „Ożenku” Gogola i Szwandii w „Lubow Jarowanej” Trieniewa na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach
• Nagroda Państwowa II stopnia (zespołowa) za rolę Lamusowa w „Mądremu biada” A. Gribojedowa w Teatrze Polskim w Warszawie - 1951
• Nagroda Państwowa I stopnia za rolę Horodniczego w „Rewizorze” M. Gogola w Teatrze Narodowym w Warszawie – 1952
• Nagroda Państwowa II stopnia za rolę Czesnika w „Zemście” A. Fredry w Teatrze Narodowym w Warszawie - 1953
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 1954

Bibliografia

1. Kurnakowicz Jan (27 I 1901 Wilno- 4 X 1968 Warszawa), aktor // Słownik biograficzny teatru polskiego. T. 2 : 1900-1980. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. – S. 366-369.
2. Prusiński, Tadeusz : Jest teatr w Olsztynie / Tadeusz Prusiński. – Olsztyn : Teatr im. Stefana Jaracza, 2005

Zobacz też

1. Biografia teatralna [1]
2. Biografia filmowa [2]