Witolda Czerniawska

Witolda Czerniawska w sztuce "Wielka liczba" Wisławy Szymborskiej, 1978
Źródło: Prusiński Tadeusz, Jest teatr w Olsztynie, Olsztyn, 2005.

(1918-2005) - aktorka

Biografia

Urodziła się 5 czerwca 1914 r. w majątku Ostrów, w powiecie mohylewskim na Białorusi. Rodzina zamieszkała w Warszawie, gdzie Witolda uczyła się w Gimnazjum im. E. Orzeszkowej i prywatnej szkole Stefana Świętorzeckiego. Maturę zdała w 1934 roku. Rozpoczęła studia w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie, jednak ich nie ukończyła. Zdała egzamin eksternistyczny. Wróciła do Wilna i statystowała jako adeptka w Teatrze na Pohulance (1935-1937), następnie zaangażowała się do Teatru w Grodnie (1938-1939). W czasie wojny należała do zespołu wileńskiego Teatru „Lutnia”. W 1946 roku z mężem Józefem i rodziną opuścili Wilno. Aktorka zamieszkała z mężem w Ełku, gdzie występowała w Wojewódzkim Teatrze Objazdowym (1946-1948) oraz uczyła w szkole średniej handlowej (reklama, biologia, higiena). W latach 1950-1956 występowała w Teatrze im. Węgierki w Białymstoku (była w tym czasie radną wojewódzką), w latach 1956-1959 w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Toruniu, w latach 1960-1963 Teatr Wybrzeże w Gdańsku u dyrektora Zygmunta Hübnera, 1964-1966 Teatr Polski w Bydgoszczy i od 1966 roku Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Na emeryturę przeszła w 1980 roku. W wolnych chwilach zajmowała się tkactwem pod opieką Izabeli Podlasieckiej w klubie „Akces”. Zmarła 12 czerwca 2005 r.

Działalność

Lubiła kontakty z ludźmi oraz działalność społeczną. W Ełku oprócz występów scenicznych zajmowała się amatorskimi zespołami szkolnymi. Przedstawienie „Krakowiacy i górale” prezentowali w Białymstoku. Angażowała się jako radna wojewódzka w Białymstoku, w Bydgoszczy prowadziła zespół amatorski w szkole dla niewidomych. W Olsztynie udzielała się w pracy społecznej w Towarzystwie Kultury Teatralnej. Przygotowywała młodzież III Liceum Ogólnokształcącego do konkursów recytatorskich. Prowadziła zajęcia z kultury słowa w Teatrze Lalek i w Wyższej Szkole Pedagogicznej.

Twórczość

Role teatralne

Pierwszą główną rolą była Klara w „Zemście” A. Fredry w reż. Stanisława Brylińskiego (1939) w Teatrze w Grodnie. Lubiła role charakterystyczne. W Olsztynie znaczące role zagrała w sztukach „Osiem kobiet” Roberta Thomasa (1967), „Grube ryby” Bałuckiego (1972), „Zabawa w koty” Istvana Örkèny (1973), rolę Baby Jagi w sztuce „Dwa klony” E. Szwarca (1974), Anielcię w „Non stopie” M. Z. Borowicza (1975), Michalisię w „Znachorze” T. Dołęgi (1976), tytułową w „Domu Bernardy Alba” F. G. Lorci (1977), Józefinę w „Wariatce z Chaillot” J. Giraudoux (1977), Damę i Zosię w „Dziadach” A. Mickiewicza (1977) Stworzyła wiele kreacji aktorskich. W Olsztynie artystka obchodziła jubileusz 40-lecia pracy aktorskiej. Z okazji tej przygotowano premierę „Wielkiej liczby” Wisławy Szymborskiej (29.10.1978) w reż. Zbigniewa Wróbla.

Role filmowe

• 1956 – w filmie „Warszawska syrenka” reż. Tadeusz Makarczyński
• 1970 – w filmie „pierścień księżnej Anny” reż. Maria Kaniewska
• 1976 – w serialu filmowym „Wakacje” reż. Annete Olsen
• 1979 - w serialu filmowym „W słońcu i w deszczu” reż. Sylwester Szyszko

Nagrody i odznaczenia

• Aktorka uhonorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu odrodzenia Polski (1978)
• Medalem 40-lecia PRL

Bibliografia

1. Czerniawska, Witolda: Dzisiaj to brzmi jak bajka : pięćdziesięciolecie pracy aktorskiej Witoldy Czerniawskiej / rozm. Anna Kochanowska // „Warmia i Mazury”. – 1989, nr 19, s. 16.
2. Matulewicz, Tadeusz: Wileńskie rodowody / Tadeusz Matulewicz. – Olsztyn : Wers, 2005. – S. 219-225: Witoldy Czerniawskiej teatralna droga
3. Segiet, Janusz: Świat Eugenii Śnieżko-Szafnaglowej : opowieść o ludziach Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie / Janusz Segiet. – Olsztyn : Pojezierze”, 1983