Pałac w Karwinach

Zabytek architektury istniejący od pierwszej ćwierci XVIII wieku do 1945 roku.

Lokalizacja

Rezydencja została wybudowana na terenie wsi Karwiny (niem. Karwinden), w otoczeniu rozległego parku. Wieś położona jest w powiecie braniewskim, w gminie Wilczęta.

Historia

Majątek ziemski znajdował się tej miejscowości już w czasach krzyżackich. W 1514 roku wielki mistrz Heinrich von Plauen nadał te dobra Peterowi zu Dohna, za zasługi w służbie Zakonu. Odtąd aż do 1945 roku majątek należał do tego rodu. Pałac został wzniesiony już w drugiej połowie XVII wieku. W latach 1713-1715 został gruntownie przebudowany według projektu Johna von Collasa. Z zachowanych dokumentów rodowych wynika, że udział w przedsięwzięciu mieli także dwaj inni architekci: Jean de Bodt i Johan Caspar Hindersin, znani z projektów innych rezydencji Dohnów w Prusach. Pałac odnowiono w XIX wieku. Z tego okresu pochodziły trójkątne szczyty ryzalitów. Rezydencja została zniszczona w 1945 roku. Zachowała się tylko oficyna zarządcy dworu, a także usytuowana przy dawnym wjeździe do pałacu, ruina kaplicy dworskiej, wybudowanej w latach 1623-1626 przez Achacego Dohnę.

Opis

Z projektowanej trójskrzydłowej budowli zrealizowano korpus, prawe skrzydło i prawą oficynę, zamykającą dziedziniec od przodu (dom zarządcy). Była to rezydencja w stylu holenderskiego baroku o surowej bryle, pozbawionej prawie detalu, licowanej czerwoną cegłą. Budowla składała się z dwóch budynków, przekrytych wysokimi, dwuspadowymi dachami, które niemal stykały się narożnikami. Korpus był jednopiętrowy z dwupiętrowym, płytkim, dwustronnym, ryzalitem zwieńczonym trójkątnymi szczytami. Na tle innych rezydencji pruskich pałac wyróżniał się wielką sienią o sklepieniu krzyżowym wspartym na czterech filarach, Z sieni trzy klatki schodowe prowadziły do pomieszczeń na piętrze. Na osi sieni znajdował się owalny salon z bogatą klasycystyczną dekoracją sztukatorską na ścianach i suficie. Skrzydło boczne mieściło pokoje gościnne i gospodarcze. Pałac otaczał park ze stawami i przepływającą przezeń rzeką Baudą. Kompleks gospodarczy odsunięty był od założenia pałacowego.

Ciekawostki

• Pałac znajdował się na terenie jednego z kilku wielkich majątków należących do hrabiowskiego rodu Dohnów, trwale związanego z historią Prus. Wśród najważniejszych wymienić można majątki i rezydencje w Słobitach, Gładyszach, Markowie, a także nieistniejący w Ławkach.

Bibliografia

1. Jermakowicz, Stanisław: Mizeria zabytków: trójkąt śmierci / Stanisław Jermakowicz // „Gazeta Olsztyńska”. - 1991, nr 133, s. 3.
2. Magdziarz, Tadeusz: Śladami rodu Dohnów: skarby utracone / Tadeusz Magdziarz // „Poznaj Swój Kraj”. - 2008, nr 7/9, s. 32-33.
3. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. – Olsztyn : Remix 1992. – S. 123-124.

Zobacz też

• Pałac w Karwinach i „Srebrna Biblioteka”, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.nimoz.pl [dostęp 07.03.2014 r.]