Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Bezławkach

© Mirosław Garniec

Fot. Mieczysław Kalski

Fot. Mieczysław Kalski

Zabytek architektury wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół znajduje się na terenie wsi Bezławki (niem. Bāslack). Wieś położona jest w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel (12 km na południowy-zachód od Kętrzyna i 4 km na wschód od Świętej Lipki).

Historia

Pierwsze wzmianki na temat świątyni w tej miejscowości pochodzą z 1402 roku. W roku 1480 figurowała ona w spisie parafii biskupstwa warmińskiego. W roku 1513 powstał nowy kościół – na potrzeby wiernych zaadaptowano tutejszą strażnicę pokrzyżacką., wzniesioną w drugiej połowie XIV wieku. Jej przebudowę przeprowadzono w 1583 roku. Obniżono wówczas mury obronne, a na dziedzińcu założono cmentarz. W latach 1726-1730 wzniesiono wieżę dzwonniczą, w 1883 roku założono nowe sklepienie kolebkowe (wcześniej było belkowe), a w 1884 roku kościół odnowiono, dobudowano też kruchtę od strony dziedzińca i zakrystię od południowego wschodu. Od 1525 roku do lat 70-tych XX wieku świątynia służyła wspólnocie ewangelickiej. Z powodu braku wiernych i możliwości opieki nad świątynią, podjęto decyzję o przekazaniu jej kościołowi katolickiemu. Zanim do tego doszło, opustoszały budynek został zdewastowany. Z dawnego wyposażenia ocalały – przeniesione do kościoła ewangelickiego w Kętrzynie – dziewiętnastowieczne organy, dzwon z 1847 roku i tablica upamiętniająca mieszkańców wsi poległych w wojnach napoleońskich. W 1984 roku świątynię przydzielono do parafii w Wilkowie, a w latach 1985-1989 przeprowadzono w niej remont.

Opis

Obecny korpus nawowy (dawny dom zamkowy) wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 25 x 12 m. Do około połowy wysokości wymurowano go z kamienia polnego, w wyższych partiach – z cegły. Całość nakryto dachem dwuspadowym z dachówki. Po stronie południowo-wschodniej znajduje się zakrystia. Po przeciwnej stronie kościoła usytuowano czworoboczną wieżę – wzniesioną w konstrukcji ryglowej, posadowioną na szerokiej, kamiennej podmurówce, w wyższych kondygnacjach murowanej i otynkowanej. Szczyt nawy i zakrystii ozdobiono sterczynami. Wnętrze przykryto drewnianym stropem kolebkowym. Wokół kościoła zachował się cały obwód obronny z dawną bramą w kurtynie murów po stronie południowo-wschodniej i nową bramą (z końca XIX wieku) usytuowaną po stronie północno-wschodniej – w jej szczycie, po stronie zewnętrznej, znajduje się częściowo zatarty cytat z Pierwszego Listu św. Pawła do Tesaloniczan (4,13-14).

Ciekawostki

• Podczas remontu kościoła, przeprowadzonego w latach 1985-1989, w krypcie grobowej odnaleziono osiem metalowych pustych trumien.
• Od 2008 roku prowadzone są na terenie obiektu prace archeologiczno-badawcze. Zebrane dotychczas dane umożliwiły stworzenie rekonstrukcji etapów budowy zamku i przekształcenia go na kościół. Wyniki prac zaprezentowano m.in. w formie wizualizacji – animacji 3D.

Zobacz też

• Zamek w Bezławkach
• parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wilkowie
• Kościół ewangelicko-augsburski pw. św. Jana w Kętrzynie

Bibliografia

1. Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach : Powiśle, Warmia, Mazury / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. - Olsztyn : Studio Arta, 2006. – S. 80-86.
2. Kwiatkowski, Mariusz: Schronienie niepokornego księcia : kościół, który był zamkiem / Mariusz Kwiatkowski // „Gazeta Olsztyńska”. - 2006, nr 204, dod. „Gazeta w Kętrzynie”, nr 35, s. 7.
3. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. – Olsztyn : Remix 1992. – S. 59.

Linki

• Atrakcje w okolicy Ziemi Mrągowskiej - Kościół w Bezławkach, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.it.mragowo.pl [dostęp 08.03.2014 r.]
• Bezławki: kościół z legendą o świętym Graalu, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.mojemazury.pl [dostęp 08.03.2014 r.]