Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Image: kosciol_jakub_tolkmicko_1.jpg|thumb|right|200px|Fot. K. Romulewicz. 2012 rok.]] | [[Image: kosciol_jakub_tolkmicko_1.jpg|thumb|right|200px|Fot. K. Romulewicz. 2012 rok.]] | ||
| − | |||
[[Image: kosciol_jakub_tolkmicko_2.jpg|thumb|right|200px|Madonna dłuta [[ewim:Krzysztof Perwanger |Krzysztofa Perwangera]].<br>Fot. K. Romulewicz. 2012 rok.]] | [[Image: kosciol_jakub_tolkmicko_2.jpg|thumb|right|200px|Madonna dłuta [[ewim:Krzysztof Perwanger |Krzysztofa Perwangera]].<br>Fot. K. Romulewicz. 2012 rok.]] | ||
| − | [[Image: kosciol_jakub_tolkmicko_3.jpg|thumb| | + | [[Image: kosciol_jakub_tolkmicko_3.jpg|thumb|left|200px|Jan Nepomucen dłuta [[ewim:Krzysztof Perwanger |Krzysztofa Perwangera]].<br>Fot. K. Romulewicz. 2012 rok.]] |
| − | |||
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku. | Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku. | ||
| Linia 25: | Linia 23: | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[ewim:Parafia pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku|Parafia pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku]] | ||
*[[Szpital Świętego Ducha w Elblągu]] | *[[Szpital Świętego Ducha w Elblągu]] | ||
*[[ewim:Henryk III Sorbom |Henryk III Sorbom]] | *[[ewim:Henryk III Sorbom |Henryk III Sorbom]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:06, 6 sie 2015
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.
Lokalizacja
Kościół został wybudowany na terenie Tolkmicka (niem. Tolkemit), w obrębie średniowiecznej zabudowy miasta (obecna ulica Kościelna).
Historia
Pierwsze wzmianki o istnieniu drewnianego kościoła w Tolkmicku pochodzą z 1344 roku. W ówczesnych dokumentach wzmiankowano, iż kościół z całym majątkiem i dochodami został przekazany Szpitalowi Świętego Ducha w Elblągu. W miejsce świątyni drewnianej w II połowie XIV wieku wzniesiono gotycką, trójnawową budowlę murowaną. Jej poświęcenia dokonał w dniu 28 października 1376 roku biskup warmiński Henryk III Sorbom. Nowy kościół otrzymał wezwanie Zwycięskiego Krzyża, Najświętszej Maryi Panny oraz św. Jakuba Apostoła. Pierwotny wystrój kościoła nie zachował się, gdyż budynek trzykrotnie ulegał wielkim pożarom: w 1550 roku, 1636 roku i 1767 roku. W 1783 roku został odbudowany ze składek wiernych całej Warmii. W latach 1901-1902 świątynia została przebudowana. Powiększono ją o nawę poprzeczną, dwie zakrystie i nowe prezbiterium. Po obu stronach nawy poprzecznej wybudowano dwie empory. Wprowadzono też jednorodne wyposażenie neogotyckie. Od 1967 roku kościołem i parafią administrują Salezjanie.
Opis
Świątynia została wzniesiona na rzucie prostokąta. W jej bryle dominuje wysoka, masywna, czworoboczna wieża nakryta hełmem namiotowym. Nawa główna, od strony wschodniej, przedłużona jest o prezbiterium. Ramiona nawy poprzecznej z obu stron zamknięte są prostymi ścianami. Wieńczą je szczyty schodkowe, z klasyczną dekoracją gotycką: Dekoracyjny charakter mają też pionowe i poziome pasy wytynkowane na biało na elewacji, widoczne m.in. na kolejnych kondygnacjach wieży. W centrum zachodniej elewacji znajduje się ostrołukowy portal wieńczący wejście główne. Korpus budynku i nawa poprzeczna przykryte zostały spadzistym dachem. We wnętrzu, trzyprzęsłowa nawa główna oddzielona jest od naw bocznych czterema masywnymi filarami. Na nimi znajdują się sklepienia gwiaździste, nad prezbiterium i w obu zakrystiach są sklepienia krzyżowo-żebrowe. W ścianach zamykających ramiona nawy poprzecznej znajdują się duże koliste okna w formie rozety, z barwnymi witrażami. Gotycką formę kościoła podkreślają ostrołukowe okna rozświetlające prezbiterium.
Wyposażenie
W wyniku kilku pożarów większość zabytkowego wyposażenia kościoła uległa zniszczeniu. Wśród zachowanych zabytków, do najcenniejszych zalicza się m.in.:
- ołtarz główny z XVI wieku z umieszczonym w jego centrum krucyfiksem z XVIII wieku, autorstwa rzeźbiarza Krzysztofa Perwangera,
- rzeźby dłuta Krzysztofa Perwangera, przedstawiające Madonnę stojącą na kuli ziemskiej z 1735 roku i św. Jana Nepomucena z 1737 roku (znajdujące się przed świątynią),
- obrazy przedstawiające św. Piotra i św. Pawła z końca XVIII wieku (w kruchcie zachodniej);
- „Krzyż Dżumy” z około 1709 roku (w kruchcie zachodniej),
- gotycką kamienną chrzcielnicę.
Zobacz też
- Parafia pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku
- Szpital Świętego Ducha w Elblągu
- Henryk III Sorbom
- Krzysztof Perwanger
Bibliografia
- Dettlaff, Danuta: Kościoły Diecezji Elbląskiej: nasze dziedzictwo: dekanaty Elbląga. T. 1, Elbląg / Danuta Dettlaff, Jan P. Dettlaff / Bydgoszcz : Studio Plus, 2006. – S. 152.
Linki
- Kościół św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku: przewodnik, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.salezjanie-tolkmicko.pl [dostęp 17.10.2013 r.]
