Klasztor ojców Bernardynów w Kadynach

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku.

Lokalizacja

Klasztor wzniesiono obok wsi Kadyny (niem. Kadinen), w miejscu pruskiego grodziska, na górze zwanej Zamkiem (obecna Klasztorna Góra). Wieś położona jest w powiecie elbląskim, w gminie Tolkmicko.

Historia

Fundatorem klasztoru był wojewoda inflancki Jan Teodor von Schlieben, właściciel Kadyn. Pierwsze drewniane zabudowania klasztorne oraz kaplicę wzniesiono około 1682 roku. Miały one jednakże charakter prowizoryczny i już w roku 1684 rozpoczęto budowę nowego klasztoru i kaplicy pod wezwaniem Domku Loretańskiego. W budynku głównym powstały nowe cele zakonne, urządzono refektarz i kuchnię, a także założono ogrzewanie. Podobnie jak poprzednio, do budowy wykorzystano głównie drewno. Nowe pomieszczenia zostały zamieszkane przez bernardynów w 1699 roku. Nietrwałość drewnianej budowli sprawiła jednakże, że wkrótce podjęli oni decyzję o wzniesieniu zabudowań murowanych. Kamień węgielny pod nowy klasztor został położony 5 czerwca 1714 roku, a prace wykończeniowe trwały do 1728 roku. W tym czasie trwała również budowa murowanego budynku kościoła. Po utracie przez Polskę niepodległości na skutek rozbiorów cały region został przyłączony do państwa pruskiego. W 1826 roku nowe władze, realizujące politykę antykościelną dokonały kasaty świątyni i klasztoru. Do końca XIX wieku większość zabudowań klasztornych rozebrano. Ruinami zainteresowano się dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Wówczas to w Ministerstwie Kultury i Sztuki podjęto decyzję o odbudowie całego zespołu klasztornego z przeznaczeniem na dom pracy twórczej. Zdołano jednak odbudować tylko mury kościoła i osadzić na nich konstrukcję stalową pod przyszły dach. Z powodu braku funduszy prace przerwano i w takim stanie przekazano obiekt Kurii Biskupiej w Olsztynie. Władze kościelne zwróciły się m.in. do prowincji św. Franciszka z propozycją objęcia ruin w Kadynach. Oficjalne przekazanie obiektu nastąpiło 2 sierpnia 1992 roku. Równocześnie została utworzona parafia pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach, wydzielona z parafii w Tolkmicku. W latach 1993-1994 zdołano doprowadzić ocalałą część budynku klasztornego do użytku. Następnie przystąpiono do rekonstrukcji pozostałej części klasztoru.

Opis

Budynek klasztorny był jednopiętrowy i jednoskrzydłowy. Przylegał prostopadle do prezbiterium kościoła i był integralnie złączony od strony wschodniej z zakrystią. Na parterze rozmieszczono refektarz, mieszkanie gwardiana i definitora. Na piętrze zaś urządzono cele zakonników oraz pomieszczenia nowicjackie. Nad refektarzem znajdowała się biblioteka i mieszkanie kaznodziei niedzielnego. Do refektarza krótszym bokiem przylegał drugi budynek klasztorny, przygotowany do zamieszkania w 1721 roku, mieszczący na górze sześć cel zakonnych, na dole zaś kuchnię, spiżarnię, celę pokutną oraz karcer.

Ciekawostki

• Zgodnie z życzeniem fundatora klasztoru, bernardyni mieli w Kadynach za zadanie m.in. wpływać na protestantów, których przodkowie w czasie reformacji odeszli od Kościoła katolickiego i przyciągnąć ich z powrotem do starej wiary. W tym celu zakonnicy głosili specjalne kazania w języku niemieckim.

Zobacz też

• Kadyny
• Tolkmicko
• Jan Teodor von Schlieben
• Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach
• parafia pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach

Bibliografia

1. Dettlaff, Danuta: Kościoły Diecezji Elbląskiej: nasze dziedzictwo: dekanaty Elbląga. T. 1. / Danuta Dettlaff, Jan P. Dettlaff. - Bydgoszcz : Studio Plus, 2006. – S. 140.
2. Kozłowska, Justyna: Klasztor oo. Bernardynów w Kadynach / Justyna Kozłowska // „Jantarowe Szlaki”. – 2001, nr 4, s. 27-33.
3. Zawadzki, Wojciech: Dzieje klasztoru bernardyńskiego w Kadynach / Wojciech Zawadzki. - Olsztyn : Hosianum, 2002.

Linki

• Kadyny, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.franciszkanie.net [dostęp 18.10.2013 r.]