Dzwony z kościoła pw. św. Małgorzaty w Rogiedlach: Różnice pomiędzy wersjami
Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
(→Bibligrafia) |
|||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
| − | Starszy dzwon został wykonany przez ludwisarza z [[ewim:Królewiec|Królewca]], autora największej liczby dzwonów w [[ewim:Prusy|Prusach]], m.in. [[ewim:Szalmia|Szalmii]] (1489), [[ewim:Chruściel|Chruścielu]] (1491), [[ewim:Łajsy|Łajsach]] (1491), [[ewim:Kalinowo|Kalinowie]] (1494). Czas jego powstania szacowany jest na około 1500 rok. Jednak data na inskrypcji wskazuje najprawdopodobniej 1510 rok (data zapisana jako m$o$x). Drugi dzwon wykonał około 1668 roku [[ewim:David Jonas|David Jonas]] z [[ewim:Elbląg|Elbląga]]. Oba dzwony po 1945 rok opuściły [[ewim:Prusy Wschodnie|Prusy Wschodnie]], z przeznaczeniem na przetopienie. Ostatecznie starszy dzwon trafił do katolickiej gminy św. Rocha w Kolonii-Bickendorf w Niemczech, młodszy zaś do kościoła św. Judasza Tadeusza w Oberhausen. | + | Starszy dzwon został wykonany przez ludwisarza z [[ewim:Królewiec|Królewca]], autora największej liczby dzwonów w [[ewim:Prusy|Prusach]], m.in. [[ewim:Szalmia|Szalmii]] (1489), [[ewim:Chruściel|Chruścielu]] (1491), [[ewim:Łajsy (gmina Pieniężno) |Łajsach]] (1491), [[ewim:Kalinowo|Kalinowie]] (1494). Czas jego powstania szacowany jest na około 1500 rok. Jednak data na inskrypcji wskazuje najprawdopodobniej 1510 rok (data zapisana jako m$o$x). Drugi dzwon wykonał około 1668 roku [[ewim:David Jonas|David Jonas]] z [[ewim:Elbląg|Elbląga]]. Oba dzwony po 1945 rok opuściły [[ewim:Prusy Wschodnie|Prusy Wschodnie]], z przeznaczeniem na przetopienie. Ostatecznie starszy dzwon trafił do katolickiej gminy św. Rocha w Kolonii-Bickendorf w Niemczech, młodszy zaś do kościoła św. Judasza Tadeusza w Oberhausen. |
==Opis== | ==Opis== | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
*Dzwon z XVI wieku o imieniu „Maria” – w jego zwieńczeniu znajduje się sześcioramienna korona z kluczem, której kabłąki zdobią sznurowe ornamenty. Na czapie i w dole dzwonu znajdują się po trzy półwałki, na płaszczu zaś dwa kolejne zamykające inskrypcję w języku niemieckim i łacińskim, zapisaną minuskułą gotycką: ''• o • maria • bit • got • vor • uns • vollenden • indiere • sace • dionisi • unde • der • heiligen • sacta • magreta • m • o •'' Treść tekstu wotywnego dotyczy wezwania do Najświętszej Marii Panny oraz poświęcenia dzwonu czci św. Dionizego<ref>Zdaniem K. M. Kowalskiego należy identyfikować św. Dionizego z dzwonu ze świętym Dionizym z Paryża, jednym z Czternastu Wspomożycieli, narodowego świętego Francji, których kult był popularny w późnym średniowieczu. Samo imię Dionizego pojawia się rzadko na dzwonach z tego okresu. Zob. K. M. Kowalski, ''Inskrypcje na dzwonach gotyckich w Prusach: studium z epigrafiki kampanologicznej'', Gdańsk 2006, s. 200-201.</ref> i św. Małgorzaty, patronki kościoła (na dzwonie występującej jako Margareta). | *Dzwon z XVI wieku o imieniu „Maria” – w jego zwieńczeniu znajduje się sześcioramienna korona z kluczem, której kabłąki zdobią sznurowe ornamenty. Na czapie i w dole dzwonu znajdują się po trzy półwałki, na płaszczu zaś dwa kolejne zamykające inskrypcję w języku niemieckim i łacińskim, zapisaną minuskułą gotycką: ''• o • maria • bit • got • vor • uns • vollenden • indiere • sace • dionisi • unde • der • heiligen • sacta • magreta • m • o •'' Treść tekstu wotywnego dotyczy wezwania do Najświętszej Marii Panny oraz poświęcenia dzwonu czci św. Dionizego<ref>Zdaniem K. M. Kowalskiego należy identyfikować św. Dionizego z dzwonu ze świętym Dionizym z Paryża, jednym z Czternastu Wspomożycieli, narodowego świętego Francji, których kult był popularny w późnym średniowieczu. Samo imię Dionizego pojawia się rzadko na dzwonach z tego okresu. Zob. K. M. Kowalski, ''Inskrypcje na dzwonach gotyckich w Prusach: studium z epigrafiki kampanologicznej'', Gdańsk 2006, s. 200-201.</ref> i św. Małgorzaty, patronki kościoła (na dzwonie występującej jako Margareta). | ||
*Dzwon z XVII-wieku – zdobią go na czapie i w dole dzwonu po dwa półwałki, natomiast w górnej części płaszcza fryz z wici roślinnych. Ornamentem z liści lauru otoczona jest inskrypcja łacińska, zapisana minuskułą humanistyczną: ''SOLI DEO HONOR ET GLORIA IN SECULA SECULORUM AMEN ROGELEN ME FECIT DAVID IONAS''. Poniżej inskrypcji umieszczono dekoracyjny fryz lambrekinowy, na którym znajduje się ornament roślinny. | *Dzwon z XVII-wieku – zdobią go na czapie i w dole dzwonu po dwa półwałki, natomiast w górnej części płaszcza fryz z wici roślinnych. Ornamentem z liści lauru otoczona jest inskrypcja łacińska, zapisana minuskułą humanistyczną: ''SOLI DEO HONOR ET GLORIA IN SECULA SECULORUM AMEN ROGELEN ME FECIT DAVID IONAS''. Poniżej inskrypcji umieszczono dekoracyjny fryz lambrekinowy, na którym znajduje się ornament roślinny. | ||
| + | |||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[Kościół pw. św. Małgorzaty w Rogiedlach]] | ||
| + | *[[ewim:David Jonas|David Jonas]] | ||
==Bibligrafia== | ==Bibligrafia== | ||
| Linia 25: | Linia 29: | ||
[[Category:Historia kultury]] | [[Category:Historia kultury]] | ||
[[Category:Powiat lidzbarski]] | [[Category:Powiat lidzbarski]] | ||
| + | [[Category:Lubomino (gmina wiejska)]] | ||
[[Category:1501-1600]] | [[Category:1501-1600]] | ||
[[Category:1601-1700]] | [[Category:1601-1700]] | ||
Aktualna wersja na dzień 18:41, 31 sie 2014
Zabytki sztuki ludwisarskiej z kościoła pw. św. Małgorzaty w Rogiedlach z XVI i XVII wieku.
Spis treści
Historia
Starszy dzwon został wykonany przez ludwisarza z Królewca, autora największej liczby dzwonów w Prusach, m.in. Szalmii (1489), Chruścielu (1491), Łajsach (1491), Kalinowie (1494). Czas jego powstania szacowany jest na około 1500 rok. Jednak data na inskrypcji wskazuje najprawdopodobniej 1510 rok (data zapisana jako m$o$x). Drugi dzwon wykonał około 1668 roku David Jonas z Elbląga. Oba dzwony po 1945 rok opuściły Prusy Wschodnie, z przeznaczeniem na przetopienie. Ostatecznie starszy dzwon trafił do katolickiej gminy św. Rocha w Kolonii-Bickendorf w Niemczech, młodszy zaś do kościoła św. Judasza Tadeusza w Oberhausen.
Opis
Dzwon z XVI wieku waży 577 kg. Jego dolna średnica wynosi 100 cm, natomiast wysokość bez korony – 107 cm, zaś sama korona - 39 cm. Jego ton muzyczny to as+4. Dzwon z XVII wieku waży 300 kg, jego dolna średnica to 79 cm, wysokość bez korony - 74 cm, korona - 18 cm. Brzmienie dzwonu - c”-2/16 półton.
Charakterystyka
Oba dzwony wykonano ze spiżu, pokryto dekoracjami i inskrypcjami.
- Dzwon z XVI wieku o imieniu „Maria” – w jego zwieńczeniu znajduje się sześcioramienna korona z kluczem, której kabłąki zdobią sznurowe ornamenty. Na czapie i w dole dzwonu znajdują się po trzy półwałki, na płaszczu zaś dwa kolejne zamykające inskrypcję w języku niemieckim i łacińskim, zapisaną minuskułą gotycką: • o • maria • bit • got • vor • uns • vollenden • indiere • sace • dionisi • unde • der • heiligen • sacta • magreta • m • o • Treść tekstu wotywnego dotyczy wezwania do Najświętszej Marii Panny oraz poświęcenia dzwonu czci św. Dionizego[1] i św. Małgorzaty, patronki kościoła (na dzwonie występującej jako Margareta).
- Dzwon z XVII-wieku – zdobią go na czapie i w dole dzwonu po dwa półwałki, natomiast w górnej części płaszcza fryz z wici roślinnych. Ornamentem z liści lauru otoczona jest inskrypcja łacińska, zapisana minuskułą humanistyczną: SOLI DEO HONOR ET GLORIA IN SECULA SECULORUM AMEN ROGELEN ME FECIT DAVID IONAS. Poniżej inskrypcji umieszczono dekoracyjny fryz lambrekinowy, na którym znajduje się ornament roślinny.
Zobacz też
Bibligrafia
- Kowalski, Krzysztof Maciej: Inskrypcje na dzwonach gotyckich w Prusach : studium z epigrafiki kampanologicznej / Krzysztof Maciej Kowalski. – Gdańsk : wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006. – S. 200.
- Tureczek, Marceli: Leihglocken : Dzwony z obszaru Polski w granicach po 1945 roku przechowywane na terenie Niemiec = Bells from territories within post-1945 borders of Poland stored in Germany / Marceli Tureczek. – Warszawa : Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturowego, 2011. – S. 190.
Przypisy
- ↑ Zdaniem K. M. Kowalskiego należy identyfikować św. Dionizego z dzwonu ze świętym Dionizym z Paryża, jednym z Czternastu Wspomożycieli, narodowego świętego Francji, których kult był popularny w późnym średniowieczu. Samo imię Dionizego pojawia się rzadko na dzwonach z tego okresu. Zob. K. M. Kowalski, Inskrypcje na dzwonach gotyckich w Prusach: studium z epigrafiki kampanologicznej, Gdańsk 2006, s. 200-201.
