Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku: Różnice pomiędzy wersjami
Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m (→Obiekty Muzealne) |
|||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Image:Muzfrombo.jpg|thumb|right|300px]] | [[Image:Muzfrombo.jpg|thumb|right|300px]] | ||
| − | Muzeum poświęcone Mikołajowi Kopernikowi, znajdujące się w obrębie czternastowiecznego warownego kompleksu zabytkowego, należącego do światowej klasy zabytków architektury. | + | Muzeum poświęcone [[Mikołaj Kopernik|Mikołajowi Kopernikowi]], znajdujące się w obrębie czternastowiecznego warownego kompleksu zabytkowego, należącego do światowej klasy zabytków architektury. |
| Linia 11: | Linia 11: | ||
==Obiekty Muzealne== | ==Obiekty Muzealne== | ||
* Pałac Biskupi (Wzgórze Katedralne, główne sale wystawowe) | * Pałac Biskupi (Wzgórze Katedralne, główne sale wystawowe) | ||
| − | |||
| − | |||
* Wieża Kopernika (Wzgórze Katedralne) | * Wieża Kopernika (Wzgórze Katedralne) | ||
* Planetarium (Wzgórze Katedralne, przyziemie Dzwonnicy) | * Planetarium (Wzgórze Katedralne, przyziemie Dzwonnicy) | ||
| Linia 19: | Linia 17: | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
| − | Pierwszą izbę pamiątkową we Fromborku założono w 1912 r. w Wieży Kopernika na Wzgórzu Katedralnym. Po II wojnie światowej pierwszą ekspozycję zorganizowano 5 września 1948 r. staraniem Komitetu Fromborskiego powołanego w Warszawie przez Związek Zawodowy Historyków Sztuki i Kultury Materialnej. Wystawy otwarto w pomieszczeniach o powierzchni około 250 m² w nowszej części kanonii Najświętszej Marii Panny. W 1948 r. Muzeum posiadało 786 eksponatów, w tym wiele kopii i depozytów. W 1949 r. Muzeum zostało upaństwowione i przeszło pod zarząd Ministerstwa Kultury i Sztuki. Opiekę merytoryczną i nadzór finansowy sprawowało [[Muzeum Mazurskie w Olsztynie]]. Prezentowana była stała wystawa poświęcona Mikołajowi Kopernikowi oraz wystawy czasowe, sporadyczne. W 1950 r. podjęto remonty dalszych budynków, murów, baszt, „wieży Kopernika”. Od 1958 r., po decentralizacji Muzeum zostało podporządkowane władzom powiatowym. W 1973 r. przekazano na cele muzealne całość odrestaurowanych i odbudowanych obiektów zabytkowych. W dzwonnicy katedralnej powstało Planetarium. Statutową samodzielność Muzeum uzyskało w 1975 r. Od 1981 r. działa obserwatorium astronomiczne, usytuowane na Górze Żurawiej. 30 grudnia 2009 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Bogdana Zdrojewskiego Muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów. Doceniony został wysoki poziom działalności placówki, znaczenie posiadanych zbiorów oraz zespół wykwalifikowanych pracowników. | + | Pierwszą izbę pamiątkową we [[ewim:Frombork|Fromborku]] założono w 1912 r. w [[ewim:Wieża Mikołaja Kopernika we Fromborku|Wieży Mikołaja Kopernika]] na Wzgórzu Katedralnym. Po II wojnie światowej pierwszą ekspozycję zorganizowano 5 września 1948 r. staraniem Komitetu Fromborskiego powołanego w Warszawie przez Związek Zawodowy Historyków Sztuki i Kultury Materialnej. Wystawy otwarto w pomieszczeniach o powierzchni około 250 m² w nowszej części kanonii Najświętszej Marii Panny. W 1948 r. Muzeum posiadało 786 eksponatów, w tym wiele kopii i depozytów. W 1949 r. Muzeum zostało upaństwowione i przeszło pod zarząd Ministerstwa Kultury i Sztuki. Opiekę merytoryczną i nadzór finansowy sprawowało [[Muzeum Mazurskie w Olsztynie]]. Prezentowana była stała wystawa poświęcona Mikołajowi Kopernikowi oraz wystawy czasowe, sporadyczne. W 1950 r. podjęto remonty dalszych budynków, murów, baszt, „wieży Kopernika”. Od 1958 r., po decentralizacji Muzeum zostało podporządkowane władzom powiatowym. W 1973 r. przekazano na cele muzealne całość odrestaurowanych i odbudowanych obiektów zabytkowych. W dzwonnicy katedralnej powstało Planetarium. Statutową samodzielność Muzeum uzyskało w 1975 r. Od 1981 r. działa obserwatorium astronomiczne, usytuowane na Górze Żurawiej. 30 grudnia 2009 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Bogdana Zdrojewskiego Muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów. Doceniony został wysoki poziom działalności placówki, znaczenie posiadanych zbiorów oraz zespół wykwalifikowanych pracowników. |
==Zbiory== | ==Zbiory== | ||
| − | * Pamiątki i eksponaty związane z historią astronomii: dwa egzemplarze dzieła Mikołaja Kopernika ''De revolutionibus orbium coelestium'' z 1566 i 1617 r., przyrządy astronomiczne z XVIII-XIX wieku oraz kopie przyrządów używanych przez M. Kopernika. W Muzeum znajduje się wahadło Foucaulta, jedyny w Polsce przyrząd do obserwacji dobowego ruchu wirowego Ziemi | + | * Pamiątki i eksponaty związane z historią astronomii: dwa egzemplarze dzieła [[Mikołaj Kopernik|Mikołaja Kopernika]] ''De revolutionibus orbium coelestium'' z 1566 i 1617 r., przyrządy astronomiczne z XVIII-XIX wieku oraz kopie przyrządów używanych przez M. Kopernika. W Muzeum znajduje się wahadło Foucaulta, jedyny w Polsce przyrząd do obserwacji dobowego ruchu wirowego Ziemi |
* Zbiory związane z historią medycyny: lancety chirurgiczne z XVIII w., naczynia aptekarskie, moździerze i pojemniki drewniane z XVI-XVIII w., zielniki i księgi obrazujące stan wiedzy medycznej w tamtych czasach | * Zbiory związane z historią medycyny: lancety chirurgiczne z XVIII w., naczynia aptekarskie, moździerze i pojemniki drewniane z XVI-XVIII w., zielniki i księgi obrazujące stan wiedzy medycznej w tamtych czasach | ||
* Zabytki archeologiczne z terenu Fromborka i Wzgórza Katedralnego | * Zabytki archeologiczne z terenu Fromborka i Wzgórza Katedralnego | ||
| Linia 62: | Linia 60: | ||
* 1973-1978 – [[Przemysław Maliszewski]] | * 1973-1978 – [[Przemysław Maliszewski]] | ||
* 1979-1988 – [[Tadeusz Piaskowski]] | * 1979-1988 – [[Tadeusz Piaskowski]] | ||
| − | * | + | * 1988–2019 – Henryk Szkop |
| + | * 2019 – Mirosław Jonakowski | ||
| − | == | + | ==Hasła powiązane== |
*[[Szpital pw. Św. Ducha we Fromborku]] | *[[Szpital pw. Św. Ducha we Fromborku]] | ||
*[[Kościół pw. św. Mikołaja we Fromborku|Kościół pw. św. Mikołaja we Fromborku]] | *[[Kościół pw. św. Mikołaja we Fromborku|Kościół pw. św. Mikołaja we Fromborku]] | ||
| Linia 76: | Linia 75: | ||
*[[ewim:Cmentarz kanonicki we Fromborku|Cmentarz kanonicki we Fromborku]] | *[[ewim:Cmentarz kanonicki we Fromborku|Cmentarz kanonicki we Fromborku]] | ||
*[[ewim:Zespół kurii kanonicznych we Fromborku|Zespół kurii kanonicznych we Fromborku]] | *[[ewim:Zespół kurii kanonicznych we Fromborku|Zespół kurii kanonicznych we Fromborku]] | ||
| − | *[[ | + | *[[Bazylika_Archikatedralna_pw._Wniebowzięcia_Najświętszej_Maryi_Panny_i_św._Andrzeja_we_Fromborku|Bazylika Archikatedralna pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku]] |
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| Linia 87: | Linia 86: | ||
[[Category:Muzea]] | [[Category:Muzea]] | ||
[[Category:Muzealnictwo]] | [[Category:Muzealnictwo]] | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Frombork (gmina miejsko-wiejska)]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:1945-1989]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:1990-]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Category:Powiat braniewski]] | [[Category:Powiat braniewski]] | ||
Aktualna wersja na dzień 20:03, 3 sty 2022
Muzeum poświęcone Mikołajowi Kopernikowi, znajdujące się w obrębie czternastowiecznego warownego kompleksu zabytkowego, należącego do światowej klasy zabytków architektury.
Spis treści
Siedziba
Wzgórze Katedralne
Ul. Katedralna 8
14-530 Frombork
Obiekty Muzealne
- Pałac Biskupi (Wzgórze Katedralne, główne sale wystawowe)
- Wieża Kopernika (Wzgórze Katedralne)
- Planetarium (Wzgórze Katedralne, przyziemie Dzwonnicy)
- Obserwatorium (Góra Żurawia, 2 km od centrum)
- Szpital św. Ducha (ul. Stara)
Historia
Pierwszą izbę pamiątkową we Fromborku założono w 1912 r. w Wieży Mikołaja Kopernika na Wzgórzu Katedralnym. Po II wojnie światowej pierwszą ekspozycję zorganizowano 5 września 1948 r. staraniem Komitetu Fromborskiego powołanego w Warszawie przez Związek Zawodowy Historyków Sztuki i Kultury Materialnej. Wystawy otwarto w pomieszczeniach o powierzchni około 250 m² w nowszej części kanonii Najświętszej Marii Panny. W 1948 r. Muzeum posiadało 786 eksponatów, w tym wiele kopii i depozytów. W 1949 r. Muzeum zostało upaństwowione i przeszło pod zarząd Ministerstwa Kultury i Sztuki. Opiekę merytoryczną i nadzór finansowy sprawowało Muzeum Mazurskie w Olsztynie. Prezentowana była stała wystawa poświęcona Mikołajowi Kopernikowi oraz wystawy czasowe, sporadyczne. W 1950 r. podjęto remonty dalszych budynków, murów, baszt, „wieży Kopernika”. Od 1958 r., po decentralizacji Muzeum zostało podporządkowane władzom powiatowym. W 1973 r. przekazano na cele muzealne całość odrestaurowanych i odbudowanych obiektów zabytkowych. W dzwonnicy katedralnej powstało Planetarium. Statutową samodzielność Muzeum uzyskało w 1975 r. Od 1981 r. działa obserwatorium astronomiczne, usytuowane na Górze Żurawiej. 30 grudnia 2009 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Bogdana Zdrojewskiego Muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów. Doceniony został wysoki poziom działalności placówki, znaczenie posiadanych zbiorów oraz zespół wykwalifikowanych pracowników.
Zbiory
- Pamiątki i eksponaty związane z historią astronomii: dwa egzemplarze dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium coelestium z 1566 i 1617 r., przyrządy astronomiczne z XVIII-XIX wieku oraz kopie przyrządów używanych przez M. Kopernika. W Muzeum znajduje się wahadło Foucaulta, jedyny w Polsce przyrząd do obserwacji dobowego ruchu wirowego Ziemi
- Zbiory związane z historią medycyny: lancety chirurgiczne z XVIII w., naczynia aptekarskie, moździerze i pojemniki drewniane z XVI-XVIII w., zielniki i księgi obrazujące stan wiedzy medycznej w tamtych czasach
- Zabytki archeologiczne z terenu Fromborka i Wzgórza Katedralnego
- Starodruki i grafiki z XVI-XIX w.
- Medale wybite ku czci Mikołaja Kopernika
- Znaczki pocztowe o tematyce astronomicznej i medycznej
- Wyroby rzemiosła artystycznego z XVI-XIX w.
- Współczesne malarstwo, grafika, rzeźba i tkaniny artystyczne
Działalność wystawiennicza
Muzeum prezentuje wystawy stałe:
- Frombork w zabytkach kultury materialnej
- Witraże fromborskie
- Witraże braniewskie
- Mikołaj Kopernik – życie i dzieło
- Lunety i lunetki
- Astronomia w nawigacji i geodezji
- Gabinet uczonego doby Renesansu
- Wystawa warmińskiej rzeźby i malarstwa XVII-XVIII w.
Organizowane są wystawy czasowe poświęcone historii regionu. Prezentowana jest kartografia, ikonografia, historia oficyn wydawniczych i księgozbiorów warmińskich. Między innymi:
- Przyjaciele naszych długich zim. Piece kaflowe z XIX i XX wieku z terenu Warmii, Mazur i Powiśla (2010)
- Frombork. Widoki i improwizacje (2010), wystawa z okazji 700. lecia Fromborka
- Fundacje Kanoników Warmińskiej Kapituły Katedralnej (2010), wystawa z okazji 750. lecia Warmińskiej Kapituły Katedralnej
- 700 lat miasta Fromborka (2010)
Działalność edukacyjno-wydawnicza
Muzeum organizowało odczyty, prelekcje, sesje naukowe, spotkania. Wyjątkowa jest działalność naukowo-oświatowa w dziedzinie astronomii. Służy do tego planetarium działające od 1973 r. oraz obserwatorium astronomiczne, od 1981 r. Organizowane są akcje oświatowe Wakacje w Planetarium i Obserwatorium. Muzeum wydawało Komentarze Fromborskie (Z. 1-5 : 1965, 1968, 1970, 1972, 1973). Obecnie wydawane są przewodniki, katalogi wystaw, materiały informacyjne o działalności Muzeum oraz książki poświęcone Mikołajowi Kopernikowi i Fromborkowi.
Kadry
Muzeum kierowali:
- 1948-1953 – Otton Ślizień
- 1953-1955 – Henryk Cieśla
- 1955-1956 – Barbara Lesiak
- 1956-1957 – Stanisław Charzewski
- 1957-1966 – Otto Ślizień
- 1966-1969 – Wincenty Jakubowski
- 1969-1970 – Bogusława Chorostian
- 1970-1973 – Barbara Hulanicka
- 1973-1978 – Przemysław Maliszewski
- 1979-1988 – Tadeusz Piaskowski
- 1988–2019 – Henryk Szkop
- 2019 – Mirosław Jonakowski
Hasła powiązane
- Szpital pw. Św. Ducha we Fromborku
- Kościół pw. św. Mikołaja we Fromborku
- Kaplica pw. Zbawiciela w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku
- Kaplica pw. św. Anny we Fromborku
- Kaplica pw. św. Jerzego we Fromborku
- Kaplica pw. św. Jerzego w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku
- Wieża dzwonna katedry we Fromborku
- Wieża Mikołaja Kopernika we Fromborku
- Grota we Fromborku
- Cmentarz kanonicki we Fromborku
- Zespół kurii kanonicznych we Fromborku
- Bazylika Archikatedralna pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku
Bibliografia
- Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. – Frombork : MMK, 1999.
- Ziemlińska-Odojowa, Włodzimiera: Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku / Włodzimiera Ziemlińska-Odojowa // W : Muzea na Warmii i Mazurach / [przew. kom. red. Władysław Ogrodziński]. – Olsztyn : Muzeum Mazurskie, 1974.
Zobacz też
- Strona domowa Muzeum http://www.frombork.art.pl/
