Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Szczytnie

Fot. Mieczysław Kalski

Fot. Mieczysław Kalski

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIX wieku.

Lokalizacja

Kościół wybudowano na terenie Szczytna (niem. Ortelsburg), poza obrębem starego miasta, przy drodze do Biskupca (obecna ulica Marii Konopnickiej).

Historia

Kamień węgielny pod budowę położono 6 maja 1898 roku. W dniu 19 listopada 1899 roku kościół został poświęcony ku czci Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny przez biskupa warmińskiego Andrzeja Thiela. Konsekracja odbyła się 2 lipca 1901 roku. Wówczas dodano jeszcze drugi tytuł: św. Walentego.7 czerwca 1905 roku, w wyniku uderzenia pioruna, zniszczeniu uległa wieża kościoła, a także dzwony i organy. Budowla ucierpiała również w czasie I wojny światowej, kiedy miasto znalazło się na linii frontu (1914 rok). Uszkodzoną wówczas górną część wieży początkowo zabezpieczono deskami i przykryto dwuspadowym dachem. Dopiero w 1923 roku dokonano jej rekonstrukcji, jednocześnie czyniąc ją bardziej masywną i wyższą niż poprzednio. W międzyczasie, w 1916 roku, obok kościoła wybudowano plebanię, zaprojektowaną przez Andrzeja Thiela. Od początku istnienia świątynia służyła katolikom.

Opis

Jest to kościół neogotycki, niezorientowany, halowy, trójnawowy. Wzniesiono go z cegły, na planie prostokąta. Posiada wydzielone prezbiterium, węższe i niższe od głównej bryły budynku. Wieżę, zbudowaną na planie kwadratu, ujętą po bokach kaplicami i poprzedzoną kruchtą, wieńczy ośmioboczna nastawa z tarczami zegarowymi (z czterech stron) i ostrosłupowy hełm. Ściany korpusu wspierają uskokowe podpory. Ozdobą budowli są schodkowo-sterczynowe szczyty i ostrołukowe blendy.

Wyposażenie

Ołtarz główny pochodzi z początku XX wieku i został wykonany w warsztacie Augusta Lorkowskiego w Gietrzwałdzie. W centrum ołtarza znajduje się figura Niepokalanego Serca Maryi, a pod nią obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Znajdują się tam również figury świętych: Piotra, Jana, Łukasza; Marka, Pawła i Mateusza. Ołtarze boczne: św. Józefa (z figurami św. Anny i św. Joachima) oraz Najświętszego Serca Jezusowego (z figurami św. Stanisława Kostki i św. Alojzego Gonzagi), ufundowane przez ks. Walentego Tolsdorfa, zostały wykonane w 1899 roku w pracowni Ferdynanda Stuflessena z St. Ulrich Griiden. W tym samym stylu co ołtarze boczne wykonano stacje Drogi Krzyżowej i ambonę, zwieńczoną baldachimem z figurą anioła. Kościelne witraże pochodzą z warsztatu Alberta Rednera z Wrocławia. Sklepienia i filary ozdobione są polichromią z ornamentyką roślinną oraz współcześnie wykonanymi medalionami świętych.

Zobacz też

• Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Szczytnie
• Andrzeja Thiela
• August Lorkowski
• Walenty Tolsdorf
• Kościół ewangelicko-augsburski w Szczytnie

Bibliografia

1. Kopiczko, Andrzej: Porta Domini: kościoły jubileuszowe i sanktuaria Świętego Krzyża w archidiecezji warmińskiej / Andrzej Kopiczko. – Olsztyn : „Posłaniec Warmiński”, 2002. – S. 110-116.
2. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 2 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 246-249.

Linki

• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Szczytnie, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.zabytki.mazury.pl [dostęp 23.10.2013 r.]