Kościół w Pielach: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
(Utworzył nową stronę „[[Image: kosciol_piele_1.jpg|thumb|right|200px| Ołtarz główny. Fot. Anton Ulbrich. 1905/1908 rok.<br>Źródło: ''Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowinc…”) |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Zabytek architektury sakralnej istniejący od połowy XVIII wieku do lat 70-tych wieku XX. | Zabytek architektury sakralnej istniejący od połowy XVIII wieku do lat 70-tych wieku XX. | ||
==Lokalizacja== | ==Lokalizacja== | ||
| − | Kościół został wybudowany na terenie wsi [[ewim:Piele|Piele]] (niem. Pellen). Wieś położona jest w powiecie braniewskim, w | + | Kościół został wybudowany na terenie wsi [[ewim:Piele|Piele]] (niem. Pellen). Wieś położona jest w [[ewim:Powiat braniewski| powiecie braniewskim]], w [[ewim:Lelkowo (gmina wiejska)| gminie Lelkowo]], 16 km na północ od [[ewim:Pieniężno|Pieniężna]]. |
==Historia== | ==Historia== | ||
| Linia 19: | Linia 16: | ||
*Jeden z kościelnych dzwonów (XVIII-wieczny) został zdemontowany w latach 1942-1943 z przeznaczeniem na cele wojenne. Uniknął jednakże swego losu i w dniu dzisiejszym znajduje się w kościele w Hameln koło Hamburga. | *Jeden z kościelnych dzwonów (XVIII-wieczny) został zdemontowany w latach 1942-1943 z przeznaczeniem na cele wojenne. Uniknął jednakże swego losu i w dniu dzisiejszym znajduje się w kościele w Hameln koło Hamburga. | ||
*Ołtarz główny przeniesiono w 1948 roku, do pobliskiej [[ewim:Żelazna Góra|Żelaznej Góry]], gdzie umieszczony został w zaadaptowanym na świątynię XIX-wiecznym budynku mieszkalnym. Po odbudowie [[Kościół pw. Świętej Rodziny w Żelaznej Górze| kościoła]] (po zniszczeniach wojennych) ołtarz ten zajął w nim główne miejsce. | *Ołtarz główny przeniesiono w 1948 roku, do pobliskiej [[ewim:Żelazna Góra|Żelaznej Góry]], gdzie umieszczony został w zaadaptowanym na świątynię XIX-wiecznym budynku mieszkalnym. Po odbudowie [[Kościół pw. Świętej Rodziny w Żelaznej Górze| kościoła]] (po zniszczeniach wojennych) ołtarz ten zajął w nim główne miejsce. | ||
| + | |||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[ewim:Izaak Riga|Izaak Riga]] | ||
| + | *[[Kościół pw. Świętej Rodziny w Żelaznej Górze]] | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| Linia 24: | Linia 25: | ||
#Wojnowska, Weronika: ''Piele mała wieś z wielką historią'' / Weronika Wojnowska // „Cenne, Bezcenne, Utracone”. - 2001, nr 5, s. 18-21; 2003, nr 3/4, s. 27-29. | #Wojnowska, Weronika: ''Piele mała wieś z wielką historią'' / Weronika Wojnowska // „Cenne, Bezcenne, Utracone”. - 2001, nr 5, s. 18-21; 2003, nr 3/4, s. 27-29. | ||
| − | + | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Kościoły i kaplice]] |
[[Category:Powiat braniewski]] | [[Category:Powiat braniewski]] | ||
| + | [[Category:Lelkowo (gmina wiejska)]] | ||
[[Category:1701-1800]] | [[Category:1701-1800]] | ||
Aktualna wersja na dzień 13:02, 23 cze 2015
Zabytek architektury sakralnej istniejący od połowy XVIII wieku do lat 70-tych wieku XX.
Lokalizacja
Kościół został wybudowany na terenie wsi Piele (niem. Pellen). Wieś położona jest w powiecie braniewskim, w gminie Lelkowo, 16 km na północ od Pieniężna.
Historia
Pierwsza kaplica została wzniesiona w tym miejscu przez Krzyżaków jeszcze przed 1402 rokiem (z tego okresu pochodzi wzmianka o ufundowaniu do niej obrazu). W pierwszej połowie XVI wieku przejęła ją gmina ewangelicka. Ze względu na zły stan techniczny kaplicę wzniesiono ponownie w 1583 roku. W latach 1740-1742 rozbudowano ją do wielkości kościoła (wykorzystano przy tym znaczne fragmenty istniejącego prezbiterium). Kościół przetrwał II wojnę światową. Do 1956 roku msze sprawowali w nim księża werbiści z Pieniężna. Wprowadzono wówczas zakaz sprawowania kultu w strefie nadgranicznej, co spowodowało opuszczenie świątyni, która stopniowo popadła w ruinę. Jeszcze w latach 70-tych ściany obwodowe budowli zachowane były niemal w pełnej wysokości, a na terenie kościoła znajdowała się późnogotycka chrzcielnica.
Opis
Był to kościół późnobarokowy, orientowany, murowany z kamienia polnego i cegły, ze szczytem w konstrukcji szachulcowej. Wzniesiono go na planie wydłużonego prostokąta z nieznacznie węższym prostokątnym prezbiterium. Od zachodu miał drewnianą wieżę, zakrystię od północy i kruchtę od południa.
Wyposażenie
W wyposażeniu świątyni najcenniejszy był barokowy ołtarz oraz ambona połączona z konfesjonałem, wykonane w 1692 roku w warsztacie rzeźbiarza z Królewiec, Izaaka Rigi. Na ścianie umieszczony był, malowany na desce, XVII-wieczny herb pierwszych właścicieli majątku, von Auerów. Była tam też XVI-wieczna chrzcielnica kielichowa z granitu. Na wieży kościelnej znajdowały się trzy zabytkowe dzwony. Jeden z nich pochodził jeszcze z czasów krzyżackich. Dwa kolejne wykonano w XVIII i XIX wieku.
Ciekawostki
- Jeden z kościelnych dzwonów (XVIII-wieczny) został zdemontowany w latach 1942-1943 z przeznaczeniem na cele wojenne. Uniknął jednakże swego losu i w dniu dzisiejszym znajduje się w kościele w Hameln koło Hamburga.
- Ołtarz główny przeniesiono w 1948 roku, do pobliskiej Żelaznej Góry, gdzie umieszczony został w zaadaptowanym na świątynię XIX-wiecznym budynku mieszkalnym. Po odbudowie kościoła (po zniszczeniach wojennych) ołtarz ten zajął w nim główne miejsce.
Zobacz też
Bibliografia
- Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orneta i okolice. Z. 1: tekst / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 166-167.
- Wojnowska, Weronika: Piele mała wieś z wielką historią / Weronika Wojnowska // „Cenne, Bezcenne, Utracone”. - 2001, nr 5, s. 18-21; 2003, nr 3/4, s. 27-29.
