Kościół pw. Wszystkich Świętych w Wierznie Wielkim

Fot. Anton Ulbrich. Ołtarz główny. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 059077.

Fot. Anton Ulbrich. Ambona. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 059079.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w XVI wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na terenie wsi Wierzno Wielkie (niem. Groß Rautenberg). Wieś położona jest w gminie Frombork, w powiecie braniewskim.

Historia

Pierwsza świątynia została uposażona w dokumencie lokacyjnym wsi z 1297 roku. Już w latach 1304-1314 działał tu pierwszy proboszcz Humboldt. Ówczesny kościół był zapewne drewniany. Obecny wybudowano w XVI wieku. W roku 1597 wzniesiono część wschodnią z fundacji braniewskiego burmistrza Jakuba Bartscha. Na przełomie wieku XVII i XVIII kościół przedłużono w stronę zachodnią, a w 1702 roku ponownie konsekrowano ku czci Wszystkich Świętych i Matki Boskiej Gromnicznej. W 1845 roku dobudowano wieżę i przeprowadzono gruntowny remont. Kościół zyskał wówczas cechy późnoklasycystyczne.

Opis

Jest to budowla orientowana, salowa, murowana i otynkowana. Od zachodu do jej korpusu przylega wieża dzwonnicza, po bokach natomiast przybudówki – zakrystia i kruchta. Szczyt wschodni korpusu posiada trójboczne zamknięcie ozdobione blendami i fryzem opaskowym oraz zwieńczenie w postaci wieżyczki na sygnaturkę. Umieszczone w ścianach okna zostały zamknięte półkoliście. Kwadratowa, trzykondygnacyjna wieża, podzielona została na poszczególne piętra gzymsami i zwieńczona namiotowym dachem. W zakrystii zachowało się sklepienie kolebkowe, natomiast w nawie głównej zastosowano późniejszy drewniany strop płaski.

Wyposażenie

Neobarokowy ołtarz główny został ufundowany w 1771 roku. Umieszczono w nim obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1701 roku, a także rzeźby z 1730 roku: św. Jana Nepomucena (z lewej strony) i św. Ignacego Loyoli (z prawej strony). Ołtarz boczny wykonano w 1863 roku. W kościele znajduje się także późnoklasycystyczna ambona z 1862 roku, szafka na sakramenty z 1597 roku oraz barokowy krucyfiks z 1700 roku. Są tutaj także cenne zabytki sztuki złotniczej, w tym: monstrancja promienista z 1680 roku, monstrancja rokokowa z 1770 roku, barokowy kielich oraz srebrny pacyfikał w kształcie słońca.

Zobacz też

• Jakub Bartsch

Bibliografia

1. Chrzanowski, Tadeusz: Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii / Tadeusz Chrzanowski. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1978. – S. 165-166.
2. Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orneta i okolice. Z. 1: tekst / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 188-189.
3. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 89-91.