Wacław Ksawery Osiński: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[Image: Butryny.jpg|thumb|right| | + | [[Image: Butryny.jpg|thumb|right|280px| Jerzy Laskowski.Kościół w Butrynach. W latach 1904 - 1933 był tu proboszczem ksiądz Wacław Osiński.<br>Źródło: http://wm.pl/]] |
| − | Wacław Ksawery Osiński (1868 – 1945) - | + | Wacław Ksawery Osiński (1868 – 1945) - duchowny katolicki, działacz polonijny w Republice Weimarskiej i Rzeszy Niemieckiej, działacz narodowy na [[Warmia|Warmii]] |
| − | == | + | == Szkoła i wykształcenie == |
| + | Wacław Ksawery Osiński urodził się 12 lutego 1868 r. w Sztumskim Polu pod Sztumem. | ||
| + | W 1888 r. ukończył Collegium Marianum w Pelplinie, a następnie gimnazjum w Malborku, maturę uzyskał 1891 r. Podjął też studia teologiczne w [[ewim:Seminarium Duchowne w Braniewie|Seminarium Duchownym w Braniewie]]. W 1894 r. we [[ewim:Frombork|Fromborku]] przyjął święcenia kapłańskie. | ||
| + | [[Image: Tablica.jpg|thumb|right|280px| Jerzy Laskowski. Tablica pamiątkowa w kościele w Butrynach<br>Źródło: http://wm.pl/]] | ||
| − | + | == Praca == | |
| − | + | W latach 1894-1899 pracował jako wikariusz w polskiej parafii w [[ewim:Gietrzwałd|Gietrzwałdzie]]. Był proboszczem w [[ewim:Opaleniec|Opaleńcu]] koło [[ewim:Szczytno|Szczytna]] (1899-1904). Następnie został proboszczem parafii w [[ewim:Butryny|Butrynach]] (1904-1933). Tam w marcu 1911 r. założył [[ewim:Katolicki Związek Robotniczy|Katolicki Związek Robotniczy]]. | |
| − | == | + | == Działalność społeczna i polityczna == |
| − | [[ | + | W 1919 r. został wybrany do sejmiku powiatowego w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]] jako reprezentant ludności polskiej. Pełnił funkcję wiceprezesa [[ewim:Warmińska Rada Ludowa|Warmińskiej Rady Ludowej]] na Warmii. Rok później został redaktorem pisma [[ewim:Przyjaciel Ludu|„Przyjaciel Ludu”]], organu [[ewim:Związek Towarzystw Ludowych|Związku Towarzystw Ludowych]]. W latach 1893-1905 był redaktorem pisma "[[ewim:Warmiak|Warmiak]]". |
| − | W | + | W 1920 r., podczas przygotowań do plebiscytu zdecydowanie opowiedział się po stronie polskiej. Czynnie uczestnicząc w kampanii plebiscytowej - przemawiając na wiecach i agitując za przynależnością tych ziem do Polski. Po przegranym referendum ks. Osiński był członkiem delegacji Polaków z Warmii, która udała się do premiera Witosa z prośbą o pomoc ze strony rządu. Jesienią 1920 r. został prezesem [[ewim:Związek Polaków w Prusach Wschodnich|Związku Polaków w Prusach Wschodnich]], a także współzałożycielem i prezesem IV Dzielnicy [[ewim:Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]]. |
| − | |||
| − | + | Ks. Osiński wielokrotnie padał ofiarę ataków i szykan ze strony prasy oraz bojówek niemieckich. W marcu 1933 r. niemieccy bojówkarze zdemolowali jego plebanię. Został też publicznie znieważony, gdy jako najstarszy wiekiem przewodniczył obradom sejmiku powiatowego w Olsztynie. W czerwcu 1933 r. biskup warmiński zalecił Osińskiemu przejścia na emeryturę. | |
| − | + | Poświęcił się pracy na rzecz Polaków na [[ewim:Warmia|Warmii]] i [[ewim:Mazury|Mazurach]]. Od 1935 r. był opiekunem [[ewim:ZHP na Warmii i Mazurach|harcerstwa]] na Warmii i Powiślu. 10 listopada 1937 r., podczas uroczystości otwarcia Polskiego Gimnazjum w Kwidzynie, przemawiał w imieniu ludności polskiej w Prusach Wschodnich. Powiedział, że ludność jest szczęśliwa i dumna, że drugie gimnazjum polskie w Niemczech stanęło na ziemi wschodniopruskiej. W 1938 r. przewodniczył sejmikowi IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech. | |
| − | Po wybuchu wojny | + | |
| + | Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 r., został aresztowany przez hitlerowców i osadzony w obozie koncentracyjnym Hohenbruch, a później w Sachsenhausen. Po miesiącu odzyskał wolność, jednak nie na długo. W grudniu 1939 r. ponownie go aresztowano za niesienie pomocy jeńcom wojennym. W lutym 1940 r. w Olsztynie odbyła się rozprawa i Osińskiego skazano na 9 miesięcy więzienia za pomoc polskim jeńcom wojennym. Dzięki wstawiennictwu ks. [[ewim:Jan Hanowski|Jana Hanowskiego]], karę więzienną odbył w szpitalu. Gdy wyszedł na wolność, zamieszkał na plebanii w [[ewim:Krosno|Krośnie]] pod [[ewim:Braniewo|Braniewem]], później w domu emerytów dla duchownych katolickich w [[ewim:Orneta|Ornecie]]. Zimą 1945 r. na wieść o kolejnej ofensywie Armii Czerwonej, zarządzono ewakuację. W jej wyniku dotarł do Wejherowa. Zmarł z wycieńczenia w kilka dni po wyzwoleniu, 17 marca 1945 roku. | ||
== Bibliografia <br> == | == Bibliografia <br> == | ||
| + | #Chłosta Jan, Znani i nieznani olsztyniacy XIX i XX wieku. Książnica Polska, Olsztyn 1996. <br> | ||
| + | #Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku. Warszawa 1963.<br.> | ||
| + | #Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. t. 8, Warszawa 1966.<br/> | ||
| + | #Leksykon Historii Polski. red. Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz, Warszawa 1995.<br/> | ||
| + | #Olsztyn 1353–2003. red. Stanisław Achremczyk, Władysław Ogrodziński, Olsztyn 2003.<br/> | ||
| + | #Szkice olsztyńskie. red. Janusz Jasiński, Olsztyn 1967. | ||
| − | + | ==Zobacz też== | |
| − | + | *http://portalwiedzy.onet.pl/76608,,,,osinski_waclaw_ksawery,haslo.html<br> | |
| − | + | *http://kandyty.wm.pl/65887,Z-wizyta-u-ksiedza-Pietrzyka.html#ixzz2HfOh1kj5<br> | |
| − | + | *http://kandyty.wm.pl/65887,Z-wizyta-u-ksiedza-Pietrzyka.html#ixzz2HfOXmEQP<br> | |
| − | + | *http://pl.wikipedia.org/wiki/Butryny<br> | |
[[Category: Duchowni rzymskokatoliccy|Osiński, Wacław Ksawery]] | [[Category: Duchowni rzymskokatoliccy|Osiński, Wacław Ksawery]] | ||
[[Category: Dziennikarze i publicyści|Osiński, Wacław Ksawery]] | [[Category: Dziennikarze i publicyści|Osiński, Wacław Ksawery]] | ||
| + | |||
| + | [[Category: Wydawcy|Osiński, Wacław Ksawery]] | ||
[[Category: Wielkie postaci Warmii i Mazur|Osiński, Wacław Ksawery]] | [[Category: Wielkie postaci Warmii i Mazur|Osiński, Wacław Ksawery]] | ||
[[Category:Działacze społeczni|Osiński, Wacław Ksawery]] | [[Category:Działacze społeczni|Osiński, Wacław Ksawery]] | ||
| Linia 36: | Linia 47: | ||
[[Category: 1801-1918|Osiński, Wacław Ksawery]] | [[Category: 1801-1918|Osiński, Wacław Ksawery]] | ||
[[Category: 1919-1944|Osiński, Wacław Ksawery]] | [[Category: 1919-1944|Osiński, Wacław Ksawery]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 12:30, 7 kwi 2015
Źródło: http://wm.pl/
Wacław Ksawery Osiński (1868 – 1945) - duchowny katolicki, działacz polonijny w Republice Weimarskiej i Rzeszy Niemieckiej, działacz narodowy na Warmii
Spis treści
Szkoła i wykształcenie
Wacław Ksawery Osiński urodził się 12 lutego 1868 r. w Sztumskim Polu pod Sztumem. W 1888 r. ukończył Collegium Marianum w Pelplinie, a następnie gimnazjum w Malborku, maturę uzyskał 1891 r. Podjął też studia teologiczne w Seminarium Duchownym w Braniewie. W 1894 r. we Fromborku przyjął święcenia kapłańskie.
Praca
W latach 1894-1899 pracował jako wikariusz w polskiej parafii w Gietrzwałdzie. Był proboszczem w Opaleńcu koło Szczytna (1899-1904). Następnie został proboszczem parafii w Butrynach (1904-1933). Tam w marcu 1911 r. założył Katolicki Związek Robotniczy.
Działalność społeczna i polityczna
W 1919 r. został wybrany do sejmiku powiatowego w Olsztynie jako reprezentant ludności polskiej. Pełnił funkcję wiceprezesa Warmińskiej Rady Ludowej na Warmii. Rok później został redaktorem pisma „Przyjaciel Ludu”, organu Związku Towarzystw Ludowych. W latach 1893-1905 był redaktorem pisma "Warmiak".
W 1920 r., podczas przygotowań do plebiscytu zdecydowanie opowiedział się po stronie polskiej. Czynnie uczestnicząc w kampanii plebiscytowej - przemawiając na wiecach i agitując za przynależnością tych ziem do Polski. Po przegranym referendum ks. Osiński był członkiem delegacji Polaków z Warmii, która udała się do premiera Witosa z prośbą o pomoc ze strony rządu. Jesienią 1920 r. został prezesem Związku Polaków w Prusach Wschodnich, a także współzałożycielem i prezesem IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech.
Ks. Osiński wielokrotnie padał ofiarę ataków i szykan ze strony prasy oraz bojówek niemieckich. W marcu 1933 r. niemieccy bojówkarze zdemolowali jego plebanię. Został też publicznie znieważony, gdy jako najstarszy wiekiem przewodniczył obradom sejmiku powiatowego w Olsztynie. W czerwcu 1933 r. biskup warmiński zalecił Osińskiemu przejścia na emeryturę.
Poświęcił się pracy na rzecz Polaków na Warmii i Mazurach. Od 1935 r. był opiekunem harcerstwa na Warmii i Powiślu. 10 listopada 1937 r., podczas uroczystości otwarcia Polskiego Gimnazjum w Kwidzynie, przemawiał w imieniu ludności polskiej w Prusach Wschodnich. Powiedział, że ludność jest szczęśliwa i dumna, że drugie gimnazjum polskie w Niemczech stanęło na ziemi wschodniopruskiej. W 1938 r. przewodniczył sejmikowi IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech.
Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 r., został aresztowany przez hitlerowców i osadzony w obozie koncentracyjnym Hohenbruch, a później w Sachsenhausen. Po miesiącu odzyskał wolność, jednak nie na długo. W grudniu 1939 r. ponownie go aresztowano za niesienie pomocy jeńcom wojennym. W lutym 1940 r. w Olsztynie odbyła się rozprawa i Osińskiego skazano na 9 miesięcy więzienia za pomoc polskim jeńcom wojennym. Dzięki wstawiennictwu ks. Jana Hanowskiego, karę więzienną odbył w szpitalu. Gdy wyszedł na wolność, zamieszkał na plebanii w Krośnie pod Braniewem, później w domu emerytów dla duchownych katolickich w Ornecie. Zimą 1945 r. na wieść o kolejnej ofensywie Armii Czerwonej, zarządzono ewakuację. W jej wyniku dotarł do Wejherowa. Zmarł z wycieńczenia w kilka dni po wyzwoleniu, 17 marca 1945 roku.
Bibliografia
- Chłosta Jan, Znani i nieznani olsztyniacy XIX i XX wieku. Książnica Polska, Olsztyn 1996.
- Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku. Warszawa 1963.<br.>
- Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. t. 8, Warszawa 1966.
- Leksykon Historii Polski. red. Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz, Warszawa 1995.
- Olsztyn 1353–2003. red. Stanisław Achremczyk, Władysław Ogrodziński, Olsztyn 2003.
- Szkice olsztyńskie. red. Janusz Jasiński, Olsztyn 1967.
