Pałac w Januszewie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
(Utworzył nową stronę „thumb|right|250px|Fot. sprzed 1939 roku.<br>Źródło: [http://www.aefl.de/ordld/Januschau/januschau2/januschau_2.htm www.aefl.de] [[I…”) |
|||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Image: palac_januszewo_1.jpg|thumb|right|250px|Fot. sprzed 1939 roku.<br>Źródło: [http://www.aefl.de/ordld/Januschau/januschau2/januschau_2.htm www.aefl.de] ]] | [[Image: palac_januszewo_1.jpg|thumb|right|250px|Fot. sprzed 1939 roku.<br>Źródło: [http://www.aefl.de/ordld/Januschau/januschau2/januschau_2.htm www.aefl.de] ]] | ||
| − | |||
Zabytek architektury wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku. | Zabytek architektury wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku. | ||
==Lokalizacja== | ==Lokalizacja== | ||
| − | Rezydencja została wybudowana na terenie wsi [[ewim:Januszewo| Januszewo]] (niem. Januschau), w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w północnej części powiatu iławskiego, w | + | Rezydencja została wybudowana na terenie wsi [[ewim:Januszewo| Januszewo]] (niem. Januschau), w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w północnej części [[ewim:Powiat iławski| powiatu iławskiego]], w [[ewim:Susz (gmina miejsko-wiejska)| gminie Susz]] (10 km na wschód od miasta). |
==Historia== | ==Historia== | ||
| − | Od momentu lokacji w 1362 roku wieś i otaczające ją ziemie należały do kapituły pomezańskiej. W XVII wieku kapituła sprzedała dobra rodzinie von Auerswald. W XVIII wieku weszła w ich posiadanie rodzina Ostrowskich, a w XIX wieku rodzina von Besser. W 1873 roku majątek kupił Elard von Oldenburg. Po śmierci Elarda w 1937 roku ostatnim właścicielem posiadłości był jego wnuk Heinfried graf von Lehndorf | + | Od momentu lokacji w 1362 roku wieś i otaczające ją ziemie należały do kapituły pomezańskiej. W XVII wieku kapituła sprzedała dobra rodzinie von Auerswald. W XVIII wieku weszła w ich posiadanie rodzina Ostrowskich, a w XIX wieku rodzina von Besser. W 1873 roku majątek kupił Elard von Oldenburg. Po śmierci Elarda w 1937 roku ostatnim właścicielem posiadłości był jego wnuk Heinfried graf von Lehndorf. Rezydencję wzniesiono w tym miejscu już w XVII wieku za czasów rodziny von Auerswald. W wieku XVIII przebudowano ją w stylu klasycystycznym, natomiast wieku XIX w stylu późnobarokowym. Kolejną przebudowę przeprowadzono na początku XX wieku – powstało wówczas neobarokowe skrzydło. Pałac został częściowo zniszczony pod koniec drugiej wojny światowej. W kolejnych latach na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast wyremontowany pałac zaadoptowano na szkołę, Klub Rolnika oraz mieszkania pracownicze. W latach 90-tych XX wieku jego właścicielem została spółka meblowa z Malborka. W tym czasie budynek zaczął popadać w ruinę. Jeszcze pod koniec lat 90-tych - pomimo zniszczeń - widoczna była klasa architektoniczna obiektu. Od kilku lat pałac wraz z parkiem należy do właściciela prywatnego. |
==Opis== | ==Opis== | ||
| − | Jest to budynek neobarokowy, murowany z cegły, otynkowany, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, przykryty dachem mansardowym. Zachowany korpus składa się z kilku niejednolitych brył, które powstawały podczas kolejno dokonywanych przebudowań. W elewacji frontowej | + | Jest to budynek neobarokowy, murowany z cegły, otynkowany, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, przykryty dachem mansardowym. Zachowany korpus składa się z kilku niejednolitych brył, które powstawały podczas kolejno dokonywanych przebudowań. W elewacji frontowej i ogrodowej znajdują się trzykondygnacyjne ryzality, zwieńczone trójlistnym frontonem, zamkniętym po bokach wolutami, w centrum którego umieszczono małe okrągłe okienko. W ryzalicie frontowym znajdowało się główne wejście, które prowadziło do reprezentacyjnego holu i salonu. Nad wejściem znajdował się herb Oldenburgów. Korpus pałacu i oba ryzality zaakcentowane zostały na krawędziach pilastrami i zwieńczone kulami. Kształt okien podkreślają opaski, pod dachem znajduje się profilowany gzyms. Pomieszczenia na parterze przykryto stropami kasetonowymi z fasetą wydzieloną pasmem gzymsu i oświetlono dużymi, prostokątnymi oknami sięgającymi podłogi. |
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
| Linia 17: | Linia 16: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| + | #Kluk, Iwona Beata: ''Zamki, pałace i dwory w okolicach Susza dawniej i dziś'' / Iwona Beata Kluk // W: ''Susz : z dziejów miasta i okolic'' / pod red. Janusza Cygańskiego. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 118, 126. | ||
#Niesiobędzki, Wiesław: ''Lehndorffowie z Januszewa'' / Wiesław Niesiobędzki // „Echo Iławy”. - 2009, nr 29, s. 26. | #Niesiobędzki, Wiesław: ''Lehndorffowie z Januszewa'' / Wiesław Niesiobędzki // „Echo Iławy”. - 2009, nr 29, s. 26. | ||
| − | #Niesiobędzki, Wiesław: ''Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy'' / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 60-62. | + | #Niesiobędzki, Wiesław: ''Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy'' / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 60-62. |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 24: | Linia 24: | ||
*''Das Gut Januschau / Januszewo: Teil 3'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.aefl.de/ordld/Januschau/januschau3/januschau_3.htm www.aefl.de] [dostęp 24.02.2014 r.] | *''Das Gut Januschau / Januszewo: Teil 3'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.aefl.de/ordld/Januschau/januschau3/januschau_3.htm www.aefl.de] [dostęp 24.02.2014 r.] | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Pałace i dwory]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:Susz (gmina miejsko-wiejska)]] |
[[Category:Powiat iławski]] | [[Category:Powiat iławski]] | ||
[[Category:1701-1800]] | [[Category:1701-1800]] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:03, 24 mar 2015
Zabytek architektury wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Rezydencja została wybudowana na terenie wsi Januszewo (niem. Januschau), w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w północnej części powiatu iławskiego, w gminie Susz (10 km na wschód od miasta).
Historia
Od momentu lokacji w 1362 roku wieś i otaczające ją ziemie należały do kapituły pomezańskiej. W XVII wieku kapituła sprzedała dobra rodzinie von Auerswald. W XVIII wieku weszła w ich posiadanie rodzina Ostrowskich, a w XIX wieku rodzina von Besser. W 1873 roku majątek kupił Elard von Oldenburg. Po śmierci Elarda w 1937 roku ostatnim właścicielem posiadłości był jego wnuk Heinfried graf von Lehndorf. Rezydencję wzniesiono w tym miejscu już w XVII wieku za czasów rodziny von Auerswald. W wieku XVIII przebudowano ją w stylu klasycystycznym, natomiast wieku XIX w stylu późnobarokowym. Kolejną przebudowę przeprowadzono na początku XX wieku – powstało wówczas neobarokowe skrzydło. Pałac został częściowo zniszczony pod koniec drugiej wojny światowej. W kolejnych latach na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast wyremontowany pałac zaadoptowano na szkołę, Klub Rolnika oraz mieszkania pracownicze. W latach 90-tych XX wieku jego właścicielem została spółka meblowa z Malborka. W tym czasie budynek zaczął popadać w ruinę. Jeszcze pod koniec lat 90-tych - pomimo zniszczeń - widoczna była klasa architektoniczna obiektu. Od kilku lat pałac wraz z parkiem należy do właściciela prywatnego.
Opis
Jest to budynek neobarokowy, murowany z cegły, otynkowany, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, przykryty dachem mansardowym. Zachowany korpus składa się z kilku niejednolitych brył, które powstawały podczas kolejno dokonywanych przebudowań. W elewacji frontowej i ogrodowej znajdują się trzykondygnacyjne ryzality, zwieńczone trójlistnym frontonem, zamkniętym po bokach wolutami, w centrum którego umieszczono małe okrągłe okienko. W ryzalicie frontowym znajdowało się główne wejście, które prowadziło do reprezentacyjnego holu i salonu. Nad wejściem znajdował się herb Oldenburgów. Korpus pałacu i oba ryzality zaakcentowane zostały na krawędziach pilastrami i zwieńczone kulami. Kształt okien podkreślają opaski, pod dachem znajduje się profilowany gzyms. Pomieszczenia na parterze przykryto stropami kasetonowymi z fasetą wydzieloną pasmem gzymsu i oświetlono dużymi, prostokątnymi oknami sięgającymi podłogi.
Ciekawostki
- W połowie lat 90-ych XX wieku archeolodzy odnaleźli w parku pałacowym ślady dawnej osady pruskiej i grodu warownego.
Bibliografia
- Kluk, Iwona Beata: Zamki, pałace i dwory w okolicach Susza dawniej i dziś / Iwona Beata Kluk // W: Susz : z dziejów miasta i okolic / pod red. Janusza Cygańskiego. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 118, 126.
- Niesiobędzki, Wiesław: Lehndorffowie z Januszewa / Wiesław Niesiobędzki // „Echo Iławy”. - 2009, nr 29, s. 26.
- Niesiobędzki, Wiesław: Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 60-62.
Zobacz też
- Januszewo, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.polskiezabytki.pl [dostęp 24.02.2014 r.]
- Das Gut Januschau / Januszewo: Teil 3, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.aefl.de [dostęp 24.02.2014 r.]
