Kościół pw. św. Piotra Apostoła w Młynarach: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Linia 1: Linia 1:
 
[[Image: kosciol_piotra_mlynary_1.jpg|thumb|right|200px|Źródło: [http://iwmali.bloog.pl/id,4990486,title,Mlynary-Kosciol-pw-sw-Piotra-Apostola-z-XIV-wieku,index.html www.iwmali.bloog.pl] ]]
 
[[Image: kosciol_piotra_mlynary_1.jpg|thumb|right|200px|Źródło: [http://iwmali.bloog.pl/id,4990486,title,Mlynary-Kosciol-pw-sw-Piotra-Apostola-z-XIV-wieku,index.html www.iwmali.bloog.pl] ]]
−
[[Image: kosciol_piotra_mlynary_2.jpg|thumb|right|200px| Fot. Jerzy Białobrzeski.<br>Źródło: Jerzy Białobrzeski, ''Młynary małe miasto 1327-2007'', Olsztyn 2008, s. 638.]]
 
 
[[Image: kosciol_piotra_mlynary_3.jpg|thumb|right|200px| Fot. z 1913 roku.<br>Źródło: ''Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji'', Warszawa IS PAN, 2006, nr 57038.]]
 
[[Image: kosciol_piotra_mlynary_3.jpg|thumb|right|200px| Fot. z 1913 roku.<br>Źródło: ''Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji'', Warszawa IS PAN, 2006, nr 57038.]]
 
[[Image: kosciol_piotra_mlynary_4.jpg|thumb|right|200px| Widok w stronę chóru muzycznego. Fot. Anton Ulbrich. 1905/1909 rok.<br>Źródło: ''Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji'', Warszawa IS PAN, 2006, nr 57041.]]
 
[[Image: kosciol_piotra_mlynary_4.jpg|thumb|right|200px| Widok w stronę chóru muzycznego. Fot. Anton Ulbrich. 1905/1909 rok.<br>Źródło: ''Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji'', Warszawa IS PAN, 2006, nr 57041.]]

Wersja z 18:35, 19 lis 2014

Źródło: www.iwmali.bloog.pl
Fot. z 1913 roku.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 57038.
Widok w stronę chóru muzycznego. Fot. Anton Ulbrich. 1905/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 57041.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany w centrum średniowiecznej zabudowy Młynar (niem. Mühlhausen) (obecna ulica Słowackiego). Miasto położone jest w powiecie elbląskim.

Historia

Świątynia prawdopodobnie powstała równocześnie z założeniem miasta. Jej uposażenie wyznaczono w dokumencie lokacyjnym Młynar z 1327 roku. Z 1329 roku pochodzą już informacje o miejscowym plebanie. Budowla ta została zniszczona w wyniku pożaru, który miał miejsce w 1547 roku. Jej odbudowę, do której wykorzystano cegły z rozbieranych murów obronnych, przeprowadzono w latach 1547-1553. Zrekonstruowano wówczas tylko dwie, z trzech wcześniej istniejących, naw. Prace prowadził mistrz murarski Stanisław z Fromborka. W latach 1567-1570 dobudowana została wieża kościelna, którą podwyższono w roku 1595. W 1738 roku przeprowadzono kolejną przebudowę, według planów budowniczego okręgowego Grunenberga. Zburzono wówczas zakrystię, znajdującą się między filarami w nawie bocznej przy ołtarzu i zbudowano nową w miejscu dotychczasowego prezbiterium. Zlikwidowano też chór znajdujący się po stronie południowej i w to miejsce, w nawie bocznej od strony północnej zbudowano dwupiętrową emporę. Z tego czasu pochodzi też obecny kształt okien. W 1875 roku został rozebrany dotychczasowy sufit gipsowy. W jego miejsce mistrz ciesielski Ehlert wykonał nowy sufit z drewna, zachowany do dnia dzisiejszego. W latach 1898-1899 gruntownemu remontowi poddana została wieża kościelna, a w 1927 roku wykonano remont i przebudowę organów (ponownemu remontowi podawano je w latach 1955-1956, 1991-1992 i 2007). Od czasów reformacji do 1945 roku kościół znajdował się w posiadaniu wspólnoty ewangelickiej. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy. W 1956 roku rozebrano piętrowe empory, a w 1966 roku kościół otrzymał nowe elewacje. W przedsionku od strony północnej została wówczas urządzona kaplica Matki Bożej Częstochowskiej. W dotychczasowej zakrystii urządzono salę katechetyczną. Nową zakrystię zbudowano w nawie bocznej przy głównym ołtarzu w miejscu, w którym się znajdowała do 1738 roku.

Opis

Jest to kościół gotycki, orientowany, dwunawowy, murowany z cegły i otynkowany (z wyjątkiem wieży). Wzniesiono go na rzucie prostokąta o wymiarach: 32,31 m x 17,6 m. W południowo-zachodni narożnik korpusu została wbudowana masywna, kwadratowa wieża (wysokość 30 m), z oknami ostrołukowymi. Korpus nawowy oraz kruchy nakryte zostały dachem siodłowym, wieża namiotowym, zakrystia pulpitowym. Wewnątrz nawa główna jest wyższa i szersza od bocznej. Oddzielają je ostrołukowe arkady, wsparte na ośmiokątnych filarach. W ścianie południowej znajdują się okna ostrołukowe, w północnej – prostokątne. W nawie zastosowano strop płaski, pomalowany do 1875 roku w motywy biblijne.

Wyposażenie

Wśród najstarszych zabytków tej świątyni wymienić należy:

Zobacz też

Bibliografia

  1. Białobrzeski, Jerzy: Młynary małe miasto 1327-2007 / Jerzy Białobrzeski. - Olsztyn : Adam Białobrzeski, 2008. – S. 619-628.
  2. Charytoniuk, Janusz: Młynary w osiemnastym stuleciu / Janusz Charytoniuk // „Tygiel”. - 2004, nr 2/3, s. 97-100.
  3. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 126-127.
Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Kościół_pw._św._Piotra_Apostoła_w_Młynarach&oldid=69670”