Edward Turowski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| (Nie pokazano 7 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
== Biografia == | == Biografia == | ||
| − | Urodził się 21 października 1904 r. w [[ewim:Tomaszkowo|Tomaszkowie]] koło [[ewim:Olsztyn|Olsztyna]]. | + | Urodził się 21 października 1904 r. w [[ewim:Tomaszkowo|Tomaszkowie]] koło [[ewim:Olsztyn|Olsztyna]]. Ukończył alezjański gimnazjum w Daszowie koło Stryja, a następnie w 1927 r. Seminarium Nauczycielskie w [[ewim:Działdowo|Działdowie]]. Praktykę pedagogiczną odbył w [[ewim:Hartowiec|Hartowcu]] koło Działdowa. Egzamin kwalifikacyjny zdał w 1932 r. W latach 1928-1935 przebywał na Warmii, a następnie wyjechał na Śląsk i do Bremy. W 1939 r. został aresztowany i osadzony na rok w obozie koncentracyjnym Sachsenchausen-Oranienburg. Po wojnie powrócił na Warmię, do Tomaszkowa, gdzie osiadł na stałe. Tutaj pracował aż do przejścia na emeryturę w 1966 r. Zmarł 2 kwietnia 1972 r. w Olsztynie. |
== Działalność == | == Działalność == | ||
| − | Po ukończeniu seminarium przez rok pracował w powiecie lubawskim. Następnie brał udział w otwieraniu polskich szkół na Warmii. W 1929 r. rozpoczął nauczanie w jednej z nich – w [[ewim: | + | Po ukończeniu seminarium przez rok pracował w powiecie lubawskim. Następnie brał udział w otwieraniu polskich szkół na Warmii. W 1929 r. rozpoczął nauczanie w jednej z nich – w [[ewim:Katolicka Szkoła Polska w Nowej Kaletce|Katolickiej Szkole Polskiej w Nowej Kaletce]]. W latach 1932-1933 pracował w podobnej [[ewim:Katolicka Szkoła Polska w Giławach|szkole w Giławach]]. Angażował się w pracę kulturalno-oświatową – nawiązał kontakty z rodzicami uczniów, urządzał pogadanki i spotkania okolicznościowe, zapraszał działaczy polskich, dyrygował miejscowym chórem, angażował się w tworzenie drużyn harcerskich, które później weszły w skład [[ewim:Hufiec Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech|Hufca Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech]]. Jego praca wpływała na odradzanie się polskiego życia kulturalnego i towarzyskiego. Edward Turowski był też kierownikiem [[ewim:Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię|Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię]] i pracował w ruchu polskim na Śląsku i w Niemczech. Od 1946 r. przez 20 lat był kierownikiem szkoły w [[ewim:Tomaszkowo|Tomaszkowie]], gdzie prowadził wszechstronną działalność oświatową, a także repolonizacyjną i społeczną m.in. jako prezes ogniska Związku Nauczycielstwa Polskiego, członek Prezydium Zarządu Wojewódzkiego [[ewim:Towarzyztwo Rozwoju Ziem Zachodnich na Warmii i Mazurach|Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich w Olsztynie]], radny Powiatowej i [[ewim:Wojewódzka Rada Narodowa w Olsztynie|Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie]], prezes Powiatowego i Miejskiego Komitetu [[ewim:Zjednoczone Stronnictwo Ludowe na Warmii i Mazurach|Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego]]. W latach 1952-1956 był posłem na Sejm PRL. |
== Odznaczenia == | == Odznaczenia == | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
*Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski | *Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski | ||
*Złotą Odznakę „Zasłużonym dla Warmii i Mazur” | *Złotą Odznakę „Zasłużonym dla Warmii i Mazur” | ||
| + | |||
| + | == Ciekawostki == | ||
| + | *Urodził się i wychował w rodzinie cieśli. Syn Józefa i Karoliny (z domu Dublaszewska). W 1935 r. władze niemieckie pozbawiły go praw nauczania i wydaliły z [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]] (1936 r.). Od 1939 do 1940 r. był więziony w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen-Oranienburg. Po powrocie, w 1940 r., jako obywatel niemiecki, został wcielony do Wehrmachtu. Był inicjatorem akcji umieszczania tablic pamiątkowych na budynkach szkół polskich na [[Warmia|Warmii]] przed 1939 r. - takie tablice umieszczono m.in. na budynkach [[ewim:Katolicka Szkoła Polska w Lesznie|Katolickiej Szkoły Polskiej w Lesznie]] i [[ewim:Katolicka Szkoła Polska w Jarotach|Katolickiej Szkoły Polskiej w Jarotach]]. | ||
| + | *Bratem Edwarda był [[ewim:Paweł Turowski| Paweł Turowski]] (1892-1978) – urodzony w Tomaszkowie kronikarz dziejów wsi, autor opracowania ''Sto siedemdziesiąt trzy lata walki o mowę polską jednej wsi warmińskiej'', po 1945 roku kierował miejscową szkołą, pełniąc jednocześnie funkcję sołtysa. | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Aktualna wersja na dzień 10:44, 24 paź 2014
(1904-1972) - nauczyciel, działacz oświatowy, animator kultury na Warmii
Spis treści
Biografia
Urodził się 21 października 1904 r. w Tomaszkowie koło Olsztyna. Ukończył alezjański gimnazjum w Daszowie koło Stryja, a następnie w 1927 r. Seminarium Nauczycielskie w Działdowie. Praktykę pedagogiczną odbył w Hartowcu koło Działdowa. Egzamin kwalifikacyjny zdał w 1932 r. W latach 1928-1935 przebywał na Warmii, a następnie wyjechał na Śląsk i do Bremy. W 1939 r. został aresztowany i osadzony na rok w obozie koncentracyjnym Sachsenchausen-Oranienburg. Po wojnie powrócił na Warmię, do Tomaszkowa, gdzie osiadł na stałe. Tutaj pracował aż do przejścia na emeryturę w 1966 r. Zmarł 2 kwietnia 1972 r. w Olsztynie.
Działalność
Po ukończeniu seminarium przez rok pracował w powiecie lubawskim. Następnie brał udział w otwieraniu polskich szkół na Warmii. W 1929 r. rozpoczął nauczanie w jednej z nich – w Katolickiej Szkole Polskiej w Nowej Kaletce. W latach 1932-1933 pracował w podobnej szkole w Giławach. Angażował się w pracę kulturalno-oświatową – nawiązał kontakty z rodzicami uczniów, urządzał pogadanki i spotkania okolicznościowe, zapraszał działaczy polskich, dyrygował miejscowym chórem, angażował się w tworzenie drużyn harcerskich, które później weszły w skład Hufca Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech. Jego praca wpływała na odradzanie się polskiego życia kulturalnego i towarzyskiego. Edward Turowski był też kierownikiem Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię i pracował w ruchu polskim na Śląsku i w Niemczech. Od 1946 r. przez 20 lat był kierownikiem szkoły w Tomaszkowie, gdzie prowadził wszechstronną działalność oświatową, a także repolonizacyjną i społeczną m.in. jako prezes ogniska Związku Nauczycielstwa Polskiego, członek Prezydium Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich w Olsztynie, radny Powiatowej i Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, prezes Powiatowego i Miejskiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W latach 1952-1956 był posłem na Sejm PRL.
Odznaczenia
Posiadał liczne odznaczenia, m.in.:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złotą Odznakę „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”
Ciekawostki
- Urodził się i wychował w rodzinie cieśli. Syn Józefa i Karoliny (z domu Dublaszewska). W 1935 r. władze niemieckie pozbawiły go praw nauczania i wydaliły z Prus Wschodnich (1936 r.). Od 1939 do 1940 r. był więziony w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen-Oranienburg. Po powrocie, w 1940 r., jako obywatel niemiecki, został wcielony do Wehrmachtu. Był inicjatorem akcji umieszczania tablic pamiątkowych na budynkach szkół polskich na Warmii przed 1939 r. - takie tablice umieszczono m.in. na budynkach Katolickiej Szkoły Polskiej w Lesznie i Katolickiej Szkoły Polskiej w Jarotach.
- Bratem Edwarda był Paweł Turowski (1892-1978) – urodzony w Tomaszkowie kronikarz dziejów wsi, autor opracowania Sto siedemdziesiąt trzy lata walki o mowę polską jednej wsi warmińskiej, po 1945 roku kierował miejscową szkołą, pełniąc jednocześnie funkcję sołtysa.
Bibliografia
- Edward Turowski (21.10.1904 - 2.04.1972), materiał zamieszczony na stronie internetowej Muzeum Warmii i Mazur
- Oracki, Tadeusz: Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. - S. 181.
