Edward Turowski: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
(Utworzył nową stronę „thumb|right|200px|Źródło: (1904-1972) - nauczyciel, działacz oświatowy, animator kultury na Warmii == Biografia == Urodził się 21 paźdz…”)
 
 
(Nie pokazano 25 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Image:turowski.jpg|thumb|right|200px|Źródło:]]
+
[[Image:turowski.jpg|thumb|right|200px|Źródło: Z archiwum WBP w Olsztynie]]
(1904-1972) - nauczyciel, działacz oświatowy, animator kultury na Warmii
+
[[Image:turowski2.jpg|thumb|right|200px|Szkoła w Nowej Kaletce, w której uczył Edward Turowski.<br>Źródło: Z archiwum WBP w Olsztynie]]
 +
(1904-1972) - nauczyciel, działacz oświatowy, animator kultury na [[ewim:Warmia|Warmii]]
  
 
== Biografia  ==
 
== Biografia  ==
Urodził się 21 października 1904 r. w Tomaszowie koło Olsztyna. W 1927 r. ukończył Seminarium Nauczycielskie w Działdowie. Egzamin kwalifikacyjny zdał w 1932 r. W latach 1928-1935 przebywał na Warmii, a następnie wyjechał na Śląsk i do Bremy. W 1939 r. został aresztowany i osadzony na rok w obozie koncentracyjnym Sachsenchausen - Oranienburg. Po wojnie powrócił na Warmię, do Tomaszowa, gdzie osiadł na stałe. Tutaj pracował aż do przejścia na emeryturę w 1966 r. Zmarł 2 kwietnia 1972 r. w Olsztynie.  
+
Urodził się 21 października 1904 r. w [[ewim:Tomaszkowo|Tomaszkowie]] koło [[ewim:Olsztyn|Olsztyna]]. Ukończył alezjański gimnazjum w Daszowie koło Stryja, a następnie w 1927 r. Seminarium Nauczycielskie w [[ewim:Działdowo|Działdowie]]. Praktykę pedagogiczną odbył w [[ewim:Hartowiec|Hartowcu]] koło Działdowa. Egzamin kwalifikacyjny zdał w 1932 r. W latach 1928-1935 przebywał na Warmii, a następnie wyjechał na Śląsk i do Bremy. W 1939 r. został aresztowany i osadzony na rok w obozie koncentracyjnym Sachsenchausen-Oranienburg. Po wojnie powrócił na Warmię, do Tomaszkowa, gdzie osiadł na stałe. Tutaj pracował aż do przejścia na emeryturę w 1966 r. Zmarł 2 kwietnia 1972 r. w Olsztynie.  
  
 
== Działalność  ==
 
== Działalność  ==
Po ukończeniu Seminarium przez rok pracował w powiecie lubawskim. Następnie brał udział w otwieraniu polskich szkół na Warmii. W 1929 r. rozpoczął nauczanie w jednej z nich – w Nowej Kaletce. Angażował się w pracę kulturalno-oświatową – nawiązał kontakty z rodzicami uczniów, urządzał pogadanki i spotkania okolicznościowe, zapraszał działaczy polskich, dyrygował miejscowym chórem. Jego praca wpływała na odradzanie się polskiego życia kulturalnego i towarzyskiego. Edward Turowski był też kierownikiem Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego w Olsztynie i pracował w ruchu polskim na Śląsku i w Niemczech. Od 1946 r. przez 20 lat był kierownikiem szkoły w Tomaszkowie, gdzie prowadził wszechstronną działalność oświatową, a także repolonizacyjną i społeczną m.in. jako prezes ogniska Związku Nauczycielstwa Polskiego, członek Prezydium Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich w Olsztynie, radny Powiatowej i Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, prezes Powiatowego i Miejskiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W latach 1952-1956 był posłem na Sejm PRL.  
+
Po ukończeniu seminarium przez rok pracował w powiecie lubawskim. Następnie brał udział w otwieraniu polskich szkół na Warmii. W 1929 r. rozpoczął nauczanie w jednej z nich – w [[ewim:Katolicka Szkoła Polska w Nowej Kaletce|Katolickiej Szkole Polskiej w Nowej Kaletce]]. W latach 1932-1933 pracował w podobnej [[ewim:Katolicka Szkoła Polska w Giławach|szkole w Giławach]]. Angażował się w pracę kulturalno-oświatową – nawiązał kontakty z rodzicami uczniów, urządzał pogadanki i spotkania okolicznościowe, zapraszał działaczy polskich, dyrygował miejscowym chórem, angażował się w tworzenie drużyn harcerskich, które później weszły w skład [[ewim:Hufiec Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech|Hufca Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech]]. Jego praca wpływała na odradzanie się polskiego życia kulturalnego i towarzyskiego. Edward Turowski był też kierownikiem [[ewim:Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię|Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię]] i pracował w ruchu polskim na Śląsku i w Niemczech. Od 1946 r. przez 20 lat był kierownikiem szkoły w [[ewim:Tomaszkowo|Tomaszkowie]], gdzie prowadził wszechstronną działalność oświatową, a także repolonizacyjną i społeczną m.in. jako prezes ogniska Związku Nauczycielstwa Polskiego, członek Prezydium Zarządu Wojewódzkiego [[ewim:Towarzyztwo Rozwoju Ziem Zachodnich na Warmii i Mazurach|Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich w Olsztynie]], radny Powiatowej i [[ewim:Wojewódzka Rada Narodowa w Olsztynie|Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie]], prezes Powiatowego i Miejskiego Komitetu [[ewim:Zjednoczone Stronnictwo Ludowe na Warmii i Mazurach|Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego]]. W latach 1952-1956 był posłem na Sejm PRL.
  
== Odznaczenie ==
+
== Odznaczenia ==
 
Posiadał liczne odznaczenia, m.in.:  
 
Posiadał liczne odznaczenia, m.in.:  
 
*Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
 
*Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
 
*Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski  
 
*Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski  
*Złotą Odznakę „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”.
+
*Złotą Odznakę „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”
 +
 
 +
== Ciekawostki ==
 +
*Urodził się i wychował w rodzinie cieśli. Syn Józefa i Karoliny (z domu Dublaszewska). W 1935 r. władze niemieckie pozbawiły go praw nauczania i wydaliły z [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]] (1936 r.). Od 1939 do 1940 r. był więziony w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen-Oranienburg. Po powrocie, w 1940 r., jako obywatel niemiecki, został wcielony do Wehrmachtu. Był inicjatorem akcji umieszczania tablic pamiątkowych na budynkach szkół polskich na [[Warmia|Warmii]] przed 1939 r. - takie tablice umieszczono m.in. na budynkach [[ewim:Katolicka Szkoła Polska w Lesznie|Katolickiej Szkoły Polskiej w Lesznie]] i [[ewim:Katolicka Szkoła Polska w Jarotach|Katolickiej Szkoły Polskiej w Jarotach]].
 +
*Bratem Edwarda był [[ewim:Paweł Turowski| Paweł Turowski]] (1892-1978) – urodzony w Tomaszkowie kronikarz dziejów wsi, autor opracowania ''Sto siedemdziesiąt trzy lata walki o mowę polską jednej wsi warmińskiej'', po 1945 roku kierował miejscową szkołą, pełniąc jednocześnie funkcję sołtysa.
  
 
== Bibliografia  ==
 
== Bibliografia  ==
 
#Edward Turowski (21.10.1904 - 2.04.1972), materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.muzeum.olsztyn.pl/inf/inf.htm Muzeum Warmii i Mazur]
 
#Edward Turowski (21.10.1904 - 2.04.1972), materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.muzeum.olsztyn.pl/inf/inf.htm Muzeum Warmii i Mazur]
#Oracki, Tadeusz : ''Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970'' / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. -  S. 181.  
+
#Oracki, Tadeusz: ''Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970'' / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. -  S. 181.  
 +
 
  
[[Category:Warmia]]
+
[[Category:Stawiguda (gmina wiejska)|Turowski,Edward]]
[[Category:Powiat lubawski]]
+
[[Category:Powiat olsztyński|Turowski,Edward]]
[[Category:Powiat olsztyński]]
+
[[Category:Olsztyn|Turowski,Edward]]
[[Category:Olsztyn]]
+
[[Category:Prusy Wschodnie|Turowski,Edward]]
[[Category:Animatorzy kultury]]
+
[[Category:Organizatorzy i animatorzy kultury|Turowski,Edward]]
[[Category:Społecznicy]]
+
[[Category:Działacze społeczni|Turowski,Edward]]
[[Category:1945-1950]]
+
[[Category:1919-1944|Turowski,Edward]]
[[Category:1951-1960]]
+
[[Category:1945-1989|Turowski,Edward]]
[[Category:1961-1970]]
+
[[Category:Nauczyciele i dyrektorzy placówek oświatowych|Turowski,Edward]]
[[Category:1971-1980]]
 

Aktualna wersja na dzień 10:44, 24 paź 2014

Źródło: Z archiwum WBP w Olsztynie
Szkoła w Nowej Kaletce, w której uczył Edward Turowski.
Źródło: Z archiwum WBP w Olsztynie

(1904-1972) - nauczyciel, działacz oświatowy, animator kultury na Warmii

Biografia

Urodził się 21 października 1904 r. w Tomaszkowie koło Olsztyna. Ukończył alezjański gimnazjum w Daszowie koło Stryja, a następnie w 1927 r. Seminarium Nauczycielskie w Działdowie. Praktykę pedagogiczną odbył w Hartowcu koło Działdowa. Egzamin kwalifikacyjny zdał w 1932 r. W latach 1928-1935 przebywał na Warmii, a następnie wyjechał na Śląsk i do Bremy. W 1939 r. został aresztowany i osadzony na rok w obozie koncentracyjnym Sachsenchausen-Oranienburg. Po wojnie powrócił na Warmię, do Tomaszkowa, gdzie osiadł na stałe. Tutaj pracował aż do przejścia na emeryturę w 1966 r. Zmarł 2 kwietnia 1972 r. w Olsztynie.

Działalność

Po ukończeniu seminarium przez rok pracował w powiecie lubawskim. Następnie brał udział w otwieraniu polskich szkół na Warmii. W 1929 r. rozpoczął nauczanie w jednej z nich – w Katolickiej Szkole Polskiej w Nowej Kaletce. W latach 1932-1933 pracował w podobnej szkole w Giławach. Angażował się w pracę kulturalno-oświatową – nawiązał kontakty z rodzicami uczniów, urządzał pogadanki i spotkania okolicznościowe, zapraszał działaczy polskich, dyrygował miejscowym chórem, angażował się w tworzenie drużyn harcerskich, które później weszły w skład Hufca Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech. Jego praca wpływała na odradzanie się polskiego życia kulturalnego i towarzyskiego. Edward Turowski był też kierownikiem Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię i pracował w ruchu polskim na Śląsku i w Niemczech. Od 1946 r. przez 20 lat był kierownikiem szkoły w Tomaszkowie, gdzie prowadził wszechstronną działalność oświatową, a także repolonizacyjną i społeczną m.in. jako prezes ogniska Związku Nauczycielstwa Polskiego, członek Prezydium Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich w Olsztynie, radny Powiatowej i Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, prezes Powiatowego i Miejskiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W latach 1952-1956 był posłem na Sejm PRL.

Odznaczenia

Posiadał liczne odznaczenia, m.in.:

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Złotą Odznakę „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”

Ciekawostki

  • Urodził się i wychował w rodzinie cieśli. Syn Józefa i Karoliny (z domu Dublaszewska). W 1935 r. władze niemieckie pozbawiły go praw nauczania i wydaliły z Prus Wschodnich (1936 r.). Od 1939 do 1940 r. był więziony w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen-Oranienburg. Po powrocie, w 1940 r., jako obywatel niemiecki, został wcielony do Wehrmachtu. Był inicjatorem akcji umieszczania tablic pamiątkowych na budynkach szkół polskich na Warmii przed 1939 r. - takie tablice umieszczono m.in. na budynkach Katolickiej Szkoły Polskiej w Lesznie i Katolickiej Szkoły Polskiej w Jarotach.
  • Bratem Edwarda był Paweł Turowski (1892-1978) – urodzony w Tomaszkowie kronikarz dziejów wsi, autor opracowania Sto siedemdziesiąt trzy lata walki o mowę polską jednej wsi warmińskiej, po 1945 roku kierował miejscową szkołą, pełniąc jednocześnie funkcję sołtysa.

Bibliografia

  1. Edward Turowski (21.10.1904 - 2.04.1972), materiał zamieszczony na stronie internetowej Muzeum Warmii i Mazur
  2. Oracki, Tadeusz: Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. - S. 181.