Muzeum Warmińskie w Lidzbarku Warmińskim

Źródło: [1]

Źródło: [2]

Źródło: [3]

Źródło: [4]

Źródło: [5]

Oddział Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, instytucja Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Siedziba

Muzeum Warmińskie
Oddział Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
pl. Zamkowy 1
11-100 Lidzbark Warmiński
Muzeum mieści się w zamku gotyckim z drugiej połowy XIV w., będącym siedzibą biskupów warmińskich do 1795 r.

Historia

W latach 1927-1939 na zamku lidzbarskim działało muzeum regionalne, ale jego zbiory w wyniku II wojny światowej uległy rozgrabieniu i dewastacji. Od 1945 r. zamek zarządzany był przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, bezpośrednią opiekę sprawowali pracownicy Powiatowego Referatu Kultury i Sztuki w Lidzbarku Warmińskim oraz zatrudnieni dozorcy. Do 1957 r. zamek pozostawał pod opieką Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie. Przejściowo w zamku mieścił się internat Liceum Ogólnokształcącego. W 1957 r. zamek przejęty został przez Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”. Jego oddział działał na zamku do 1966 r. W 1961 r. z inicjatywy „Pojezierza” powołano Muzeum Zamkowe, które zaczęło gromadzić własne zbiory, eksponaty z Lidzbarka Warmińskiego i okolic. W 1963 r. Muzeum przeszło pod zarząd Muzeum Mazurskiego w Olsztynie. W pomieszczeniach zamku zorganizowano główne magazyny muzealiów z zakresu sztuki i rzemiosła artystycznego. Od 1976 r. oddział Muzeum nosi nazwę Muzeum Warmińskie w Lidzbarku Warmińskim, Oddział Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Największe prace konserwatorskie prowadzono na zamku w latach 1971-1973, 1980-1985 oraz 2010-1011 co pozwoliło przygotować do udostępnienia zwiedzającym kolejne kondygnacje oraz sale wystawiennicze. Lidzbarski zamek gotycki w 1958 r. zaliczony został do I grupy zabytków, pomników kultury narodowej. W 1963 r. ze względu na wartość historyczną i artystyczną w skali światowej uznany został za pomnik historii i zaliczony do zabytków grupy „0” . Krużganek otaczający dziedziniec zamkowy z 1380 r. jako jedyny w Polsce zachował się w stanie nienaruszonym z epoki gotyku. Działalność Muzeum wspiera Stowarzyszenie w Muzeum – Zamek Lidzbarski „Biały Kruk Gotyku”.

Kadry

Kierownikami Muzeum Warmińskiego byli:

• Jerzy Sikorski (1961-1962)
• Antoni Łukaszewski (1963-1966)
• Edward Kotowski (1967-1971)
• Roman Marchwiński (1971-1972)
• Edward Radtke (1972-2007)
• Władysław Strutyński (2007- )

Zbiory

Początkowo Muzeum posiadało nieliczne własne eksponaty muzealne. Wystawy organizowane były w oparciu o zbiory Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Poprzez prowadzone prace remontowe i konserwatorskie na zamku odtworzono użytkową rezydencję biskupów warmińskich. Na zamku mieszkali m.in. Łukasz Watzenrode, Mikołaj Kopernik, Jan Dantyszek, Stanisław Hozjusz, Marcin Kromer, Jan Stefan Wydżga, Andrzej Chryzostom Załuski, Adam Stanisław Grabowski oraz Ignacy Krasicki. Muzeum gromadzi zabytki związane z mieszkańcami zamku. Wnętrza wyposażono w zabytkowe meble, przedmioty codziennego użytku, artystyczne wyroby rzemieślnicze, gotyckie dzieła sztuki z terenu Warmii, malarstwo warmińskie z XV-XVIII w. oraz odrestaurowane polichromie z XIV-XVIII w.

Działalność wystawiennicza

Pierwsze wystawy zorganizowano na zamku w 1958 r. przy współpracy z Muzeum Mazurskim w Olsztynie: „Warmińska rzeźba ludowa” oraz „Współczesna plastyka olsztyńska”. Od 1959 roku nawiązano współpracę z Muzeum Narodowym w Warszawie co pozwoliło gościć sezonowe wystawy reprezentacyjne. Pierwszą stałą wystawę udostępniono w 1973 r. „Wielcy mieszkańcy zamku lidzbarskiego”, następnie stałymi wystawami były:

• „Militaria Zamkowe”
• „Zabytkowa kamieniarka budowlana”
• „Ikony wojnowskie od XVI do XX wieku”
• „Sztuka średniowieczna ze zbiorów muzeów województwa olsztyńskiego”
• „Sztuka średniowieczna Warmii i Prus Krzyżackich”
• „Malarstwo warmińskie XVI-XVIII wieku”
• „Ikony z Wojnowa”
• „Malarstwo polskie XX wieku”
• „Żywe dziedzictwo”
• „Snycerka nowożytna na Warmii i w Prusach Książęcych”
  

W latach osiemdziesiątych XX wieku (do 1991 r.) na zamku działała „Galeria malarstwa Heleny i Juliusza Krajewskich”. Wystawą wiodącą pozostaje, kilkakrotnie zmieniana i reorganizowana wystawa „Wielcy mieszkańcy zamku lidzbarskiego”.
W muzeum organizowano również wystawy czasowe, m.in. :

• „Wybitni malarze polscy 19-ego wieku” (1959)
• „Życie polskie w dawnych wiekach” (1960)
• „Ignacy Krasicki i wiek Oświecenia” (1961)
• „Jak rozpoznać style” (1962)
• „Przyroda Warmii i Mazur” (1975-1976)
• „Kostiumy i dekoracje wnętrz z filmu „Królowa Bona” (1982-1985)
• „Lidzbarski zamek w fotografii dawniej i dziś” (2008)
• „Wilno i okolice, miejsca pamięci narodowej” (2010)
• „Najpiękniejsze zakątki Wilna w malarstwie Tadeusza Romanowskiego” (2011)
• „Wystawa dawnego uzbrojenia” (2011)
• „Dzieje Zakonu Niemieckiego od założenia do dzisiaj” (2011)

Działalność edukacyjno-wydawnicza

Muzeum organizowało odczyty, prelekcje, sesje naukowe i spotkania. Podjęto organizację imprez: „Spotkania z naszą historią”, „Muzeum bez tajemnic”, „Wieczory zamkowe”, „Międzynarodowa Noc Muzeów”. Od 1985 r. Muzeum oferuje lekcje muzealne przygotowane dla poszczególnych grup wiekowych, od przedszkolaków do młodzieży szkół średnich. W siedzibie Muzeum odbywają się liczne koncerty i imprezy muzyczne oraz kulturalne:

• „Ogólnopolskie Spotkania Zamkowe „Śpiewajmy Poezję”
• „Warmiński Lipiec Muzyczny”
• „Dni Muzyki Feliksa Nowowiejskiego”
• „Koncerty Cymbalistów”
• Wojewódzkie Konkursy Krasomówcze Młodzieży Szkolnej im. Marii Zientary-Malewskiej
• „Lidzbarskie Biesiady Humoru i Satyry”, obecnie „Lidzbarskie Wieczory Humoru i Satyry”

Bibliografia

1. Muzea na Warmii i Mazurach : 1945-1974 / Muzeum Mazurskie w Olsztynie ; [zespół red. Zofia Biedrzycka-Gozdek et al.]. – Olsztyn : Muzeum Mazurskie, 1974. – S. 15-19.
2. Radke, Edward: Muzeum Warmińskie w Lidzbarku w latach 1945-1995 / Edward Radtke // „Kurier Lidzbarski”. – Nr 91 (1997), s. 12; Nr 92 (1997), s. 13 ; Nr 93 (1997), s. 16.

Zobacz też

• Strona domowa Muzeum [6]