Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| Linia 10: | Linia 10: | ||
==Lokalizacja== | ==Lokalizacja== | ||
| − | Kościół został wybudowany na terenie wsi [[ewim:Brąswałd |Brąswałd]] (niem. Braunswalde). Wieś znajduje się w [[ewim: | + | Kościół został wybudowany na terenie wsi [[ewim:Brąswałd |Brąswałd]] (niem. Braunswalde). Wieś znajduje się w [[ewim:Dywity (gmina wiejska) |gminie Dywity]], w [[ewim:Powiat olsztyński| powiecie olsztyńskim]]. |
==Historia== | ==Historia== | ||
| − | Kościół w Brąswałdzie istniał już w 1363 roku. Około 1500 roku wybudowano nową świątynię, którą w dniu 23 września 1580 roku konsekrował biskup warmiński [[Marcin Kromer |Marcin Kromer]]. Na początku XVII wieku została ona jednak zniszczona na skutek pożaru. Po odbudowie, w 1617 roku, kolejnej konsekracji dokonał biskup [[ewim:Szymon Rudnicki |Szymon Rudnicki]] ku czci św. Katarzyny i świętych Apostołów Szymona i Tadeusza. Kościół ten przetrwał prawie do końca XIX wieku. Obecną budowlę wzniesiono w tym samym miejscu w latach 1894-1896, według projektu [[Friedrich Heitmann |Fritza Heitmanna]] z [[ewim:Królewiec |Królewca]]. W 1897 roku konsekrował ją biskup [[ewim:Andrzej Thiel |Andrzeja Thiel]], dodając do dotychczasowych tytuł Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Kościół należy do [[ewim:Parafia pw. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach|parafii | + | Kościół w Brąswałdzie istniał już w 1363 roku. Około 1500 roku wybudowano nową świątynię, którą w dniu 23 września 1580 roku konsekrował biskup warmiński [[Marcin Kromer |Marcin Kromer]]. Na początku XVII wieku została ona jednak zniszczona na skutek pożaru. Po odbudowie, w 1617 roku, kolejnej konsekracji dokonał biskup [[ewim:Szymon Rudnicki |Szymon Rudnicki]] ku czci św. Katarzyny i świętych Apostołów Szymona i Tadeusza. Kościół ten przetrwał prawie do końca XIX wieku. Obecną budowlę wzniesiono w tym samym miejscu w latach 1894-1896, według projektu [[Friedrich Heitmann |Fritza Heitmanna]] z [[ewim:Królewiec |Królewca]]. W 1897 roku konsekrował ją biskup [[ewim:Andrzej Thiel |Andrzeja Thiel]], dodając do dotychczasowych tytuł Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Kościół należy do [[ewim:Parafia pw. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach|parafii w Dywitach]]. |
==Opis== | ==Opis== | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
*Na cmentarzu parafialnym znajduje się grób księdza proboszcza [[ewim:Walenty Barczewski |Walentego Barczewskiego]], który zmarł w 1928 roku. | *Na cmentarzu parafialnym znajduje się grób księdza proboszcza [[ewim:Walenty Barczewski |Walentego Barczewskiego]], który zmarł w 1928 roku. | ||
| + | |||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[Marcin Kromer |Marcin Kromer]] | ||
| + | *[[ewim:Szymon Rudnicki |Szymon Rudnicki]] | ||
| + | *[[Friedrich Heitmann |Fritz Heitmann]] | ||
| + | *[[ewim:Andrzej Thiel |Andrzej Thiel]] | ||
| + | *[[ewim:Jan Geese |Jan Geese]] | ||
| + | *[[ewim:Walenty Barczewski |Walenty Barczewski]] | ||
| + | *[[ewim:Jan Bartolomowicz |Jan Bartolomowicz]] | ||
| + | *[[ewim:Parafia pw. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach|parafia pw. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach]] | ||
| + | *[[ewim:Krzysztof Andrzej Jan Szembek |Krzysztof Andrzej Szembek]] | ||
| + | *[[Monstrancja z kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie]] | ||
| + | *[[Krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie]] | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| Linia 36: | Linia 49: | ||
#''Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii''. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 17-18. | #''Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii''. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 17-18. | ||
| − | == | + | ==Linki== |
*''Brąswałd: neogotycki kościół św. Katarzyny (1894-1896)'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4962,braswald-neogotycki-kosciol-sw--kazimierza-(1894-1896).html www.polskaniezwykla.pl] [dostęp 11.12.2014 r.] | *''Brąswałd: neogotycki kościół św. Katarzyny (1894-1896)'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4962,braswald-neogotycki-kosciol-sw--kazimierza-(1894-1896).html www.polskaniezwykla.pl] [dostęp 11.12.2014 r.] | ||
*''Warmia znana i nieznana: Brąswałd'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.warmiaznanainieznana.pl/czytaj.php?strona=braswald www.warmiaznanainieznana.pl] [dostęp 11.12.2014 r.] | *''Warmia znana i nieznana: Brąswałd'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.warmiaznanainieznana.pl/czytaj.php?strona=braswald www.warmiaznanainieznana.pl] [dostęp 11.12.2014 r.] | ||
[[Category:Obiekty architektury]] | [[Category:Obiekty architektury]] | ||
| + | [[Category:Kościoły i kaplice]] | ||
[[Category:Historia kultury]] | [[Category:Historia kultury]] | ||
[[Category:Powiat olsztyński]] | [[Category:Powiat olsztyński]] | ||
| + | [[Category:Dywity (gmina wiejska)]] | ||
[[Category:1801-1900]] | [[Category:1801-1900]] | ||
Wersja z 10:54, 23 lip 2014
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIX wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Kościół został wybudowany na terenie wsi Brąswałd (niem. Braunswalde). Wieś znajduje się w gminie Dywity, w powiecie olsztyńskim.
Historia
Kościół w Brąswałdzie istniał już w 1363 roku. Około 1500 roku wybudowano nową świątynię, którą w dniu 23 września 1580 roku konsekrował biskup warmiński Marcin Kromer. Na początku XVII wieku została ona jednak zniszczona na skutek pożaru. Po odbudowie, w 1617 roku, kolejnej konsekracji dokonał biskup Szymon Rudnicki ku czci św. Katarzyny i świętych Apostołów Szymona i Tadeusza. Kościół ten przetrwał prawie do końca XIX wieku. Obecną budowlę wzniesiono w tym samym miejscu w latach 1894-1896, według projektu Fritza Heitmanna z Królewca. W 1897 roku konsekrował ją biskup Andrzeja Thiel, dodając do dotychczasowych tytuł Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Kościół należy do parafii w Dywitach.
Opis
Jest to kościół orientowany, trójnawowy. Wzniesiono go w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły na rzucie prostokąta. Po stronie zachodniej znajduje się smukła, kwadratowa wieża, ozdobiona półkolistymi wnękami, wąskimi oknami (w ostatniej kondygnacji), a także trójkątnymi szczytami (od strony wschodniej i zachodniej). W jej przyziemiu znajduje się kruchta, do której wiedzie portal ostrołukowy, ponad którym umieszczono dużych rozmiarów rozetę. Całość zwieńczona hełmem ostrosłupowym. Po stronie wschodniej znajduje się, wyodrębnione z korpusu budowli, prosto zamknięte prezbiterium. Dwuspadowe dachy korpusu oraz prezbiterium osłaniają schodkowe szczyty ozdobione poziomymi pasami blend. We wnętrzu ściele znajdują się barwne polichromie przedstawiające sceny z dziejów Polski i Warmii (w tym dzieje biskupstwa warmińskiego). Malowidła wykonali H. Zepter i Brandt w 1912 roku.
Wyposażenie
Wystrój i wyposażenie wnętrza są neogotyckie. Ołtarz główny pochodzi z 1902 roku. Znajdują się w nim płaskorzeźby przedstawiające Chrystusa niosącego krzyż i zdjęcie z krzyża, w zwieńczeniu umieszczono rzeźbę Chrystusa Zmartwychwstałego. W prawym ołtarzu bocznym znajduje się obraz Trójcy Świętej i herb biskupa warmińskiego Krzysztofa Andrzeja Szembeka (sprawował swój urząd w latach 1724-1740), który pochodzi z wcześniejszego ołtarza, ufundowanego w 1741 roku. W ołtarzu ustawionym po lewej stronie umieszczono obraz Matki Bożej Ubogiej, a także rzeźby: św. Barbary i św. Marii Magdaleny. Oprócz tego w kościele znajduje się kilka barokowych obrazów, a także szereg cennych zabytków sztuki złotniczej, w tym m.in.:
- monstrancja z 1688 roku,
- kielich z 1616 roku
- kielich z 1758 roku z pracowni Johannesa Geese’go,
- relikwiarz św. Celestyna w formie krzyża z 1720 roku,
- rokokowa kadzielnica z 1756 roku,
- cyborium (puszka) z 1679 roku, wykonane przez Jana Bartolomowicza,
- naczynie na oleje święte z 1631 roku.
Ciekawostki
- Na cmentarzu parafialnym znajduje się grób księdza proboszcza Walentego Barczewskiego, który zmarł w 1928 roku.
Zobacz też
- Marcin Kromer
- Szymon Rudnicki
- Fritz Heitmann
- Andrzej Thiel
- Jan Geese
- Walenty Barczewski
- Jan Bartolomowicz
- parafia pw. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach
- Krzysztof Andrzej Szembek
- Monstrancja z kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie
- Krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie
Bibliografia
- Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 42-43.
- Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 21-22.
- Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 17-18.
Linki
- Brąswałd: neogotycki kościół św. Katarzyny (1894-1896), materiał zamieszczony na stronie internetowej www.polskaniezwykla.pl [dostęp 11.12.2014 r.]
- Warmia znana i nieznana: Brąswałd, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.warmiaznanainieznana.pl [dostęp 11.12.2014 r.]
