Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Tłokowie

Fot. Mieczysław Kalski.
Źródło: www.i.wm.pl

Fot. Mieczysław Wieliczko.
Źródło: Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 1, red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 174.

Fot. Engels. 1938 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 058884.

Dzwon kościelny wykonany w latach 1701/1800. Fot. Engels. 1938 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 059414.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół wybudowano na stromym pagórku, we wsi Tłokowo (niem. Lokau). Wieś znajduje się w gminie Jeziorany, w powiecie olsztyńskim.

Historia

Świątynię wzniesiono w latach 1370-1390. Około 1500 roku została ona gruntownie przebudowana. W 1622 roku od wschodu dostawiono do niej kaplicę grobową, a w XVIII wieku drewnianą wieżę dzwonniczą oraz niewielką kruchtę. W tym czasie wymieniono także okna. W takim kształcie budowla przetrwała do dnia dzisiejszego. W latach 90-tych XX wieku przeprowadzono w niej prace konserwatorskie, mające na celu odsłonięcie malowideł ściennych i ich utrwalenie.

Opis

Jest to kościół orientowany, murowany z czerwonej cegły, w stylu gotyckim. Posiada wnętrze o charakterze salowym, bez wyodrębnionego prezbiterium. Od zachodu do jej korpusu przylega masywna drewniana wieża wykonana z drewnianych belek i obudowana deskami. Po stronie południowej znajduje się niewielka barokowa kruchta, a od zachodu zakrystia. Elewacje kościoła zdobią kunsztowne szczyty, każdy przedzielony graniastymi słupkami na 16 pól blendowych, o uskokach złożonych z trójkątnych szczycików i sterczyn. We wnętrzu zachowały się fragmenty gotyckich polichromii z połowy XV wieku, a także dekoracje maswerkowe ryte w tynku. Większe partie malowideł (postacie świętych, fryzy ornamentalne, krzyże) odsłonięte zostały na ścianach bocznych – m.in. sceny Biczowania, Koronowania cierniem i Chrystusa przed Piłatem.

Wyposażenie

We wnętrzu znajdują się trzy ołtarze. Ołtarz główny, z obrazem św. Jana Chrzciciela w centrum, pochodzi z 1702 roku. W lewym ołtarzu bocznym, z 1621 roku, umieszczono gotyckie rzeźby św. Katarzyny i św. Barbary z początku XV wieku. W ołtarzu prawym, z XVII wieku, znajdują się figury św. Piotra i Pawła z XVI wieku. W kościele znajduje się także późnorenesansowa, bogato zdobiona ambona z XVI wieku i obrazy z przełomu XVII i XVIII wieku.

Bibliografia

1. Olkowska, Ewa: Gotyckie malowidła ścienne o tematyce pasyjnej w kościele filialnym p.w. św. Jana Chrzciciela w Tłokowie / Ewa Olkowska, Małgorzata Kumorowicz // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 2 (2000), s. 188-193.
2. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 20-21.
3. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. - Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 72.

Linki

• Grabowski, Andrzej: Tłokowo: Kościół św. Jana Chrzciciela, www.mojemazury.pl [dostęp 31.10.2013 r.]