Kościół pw. św. Jerzego w Pasłęku: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Linia 17: Linia 17:
  
 
==Wyposażenie==
 
==Wyposażenie==
Wnętrze otoczone jest charakterystycznymi dla kościołów luterańskich emporami z różnych okresów. Posiadają one bogatą dekorację figuralną. W emporze północno-wschodniej znajdują się płyciny z przedstawieniami scen biblijnych, emporę zachodnią dekorują sceny alegoryczne. We wschodniej części kościoła znajduje się ołtarz główny w formie tryptyku. Obraz centralny, przedstawiający Chrystusa Ukrzyżowanego, został namalowany pod koniec XVII wieku. W bocznych skrzydłach znajdują się obrazy przedstawiające ofiarę Izaaka i węża miedzianego. Jest tutaj także ambona z baldachimem, pod którym na desce namalowano napis ''Ecce Homo''. Obok ambony umieszczono inskrypcję części tekstu ostatniej woli króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III i olejny obraz Marcina Lutra, namalowany w 1823 roku przez A. D. Ratha. Obecnie, w części kościoła użytkowanej przez prawosławnych, fragment przestrzeni oddzielono ikonostasem i zawieszono ikony - w większości reprodukcje lub dzieła współczesne. Zabudowano również prowizorycznymi ściankami przestrzeń pod emporami, wydzielając niewielkie pomieszczenia gospodarcze. Współczesnymi ikonami wypełniono także miejsce po niezachowanych piszczałkach w niewielkim prospekcie organowym umieszczonym na emporze.  
+
Wnętrze otoczone jest charakterystycznymi dla kościołów luterańskich emporami z różnych okresów. Posiadają one bogatą dekorację figuralną. W emporze północno-wschodniej znajdują się płyciny z przedstawieniami scen biblijnych, emporę zachodnią dekorują sceny alegoryczne. We wschodniej części kościoła znajduje się ołtarz główny w formie tryptyku. Obraz centralny, przedstawiający Chrystusa Ukrzyżowanego, został namalowany pod koniec XVII wieku. W bocznych skrzydłach znajdują się obrazy przedstawiające ofiarę Izaaka i węża miedzianego. Jest tutaj także ambona z baldachimem, pod którym na desce namalowano napis ''Ecce Homo''. Obok ambony umieszczono inskrypcję części tekstu ostatniej woli króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III i olejny obraz Marcina Lutra, namalowany w 1823 roku przez A. D. Ratha. Obecnie, w części kościoła użytkowanej przez prawosławnych, fragment przestrzeni oddzielono ikonostasem i zawieszono ikony - w większości reprodukcje lub dzieła współczesne. Zabudowano również prowizorycznymi ściankami przestrzeń pod emporami, wydzielając niewielkie pomieszczenia gospodarcze. Współczesnymi ikonami wypełniono także miejsce po niezachowanych piszczałkach w niewielkim prospekcie organowym umieszczonym na emporze.
 +
 
 +
==Zobacz też==
 +
*[[Kościół pw. św. Bartłomieja w Pasłęku]]
 +
*[[ewim:Parafia Prawosławna pw. św. Onufrego Wielkiego w Pasłęku|parafia Prawosławna pw. św. Onufrego Wielkiego w Pasłęku]]
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
Linia 25: Linia 29:
 
#Włodarski Józef: ''400-lecie kościoła p.w. św. Jerzego w Pasłęku'' / Józef Włodarski // W: ''Pasłęk - 700 lecie : ludzie, religia, historia'' / pod red. Wiesława Rodzewicza, Józefa Włodarskiego. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1998. – S. 164-167.
 
#Włodarski Józef: ''400-lecie kościoła p.w. św. Jerzego w Pasłęku'' / Józef Włodarski // W: ''Pasłęk - 700 lecie : ludzie, religia, historia'' / pod red. Wiesława Rodzewicza, Józefa Włodarskiego. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1998. – S. 164-167.
  
==Zobacz też==
+
==Linki==
 
*''Kościół św. Jerzego i cerkiew św. Onufrego w Pasłęku'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.zabytki.mazury.pl/index.php?page=monument&id=63 www.zabytki.mazury.pl] [dostęp 10.01.2014 r.]
 
*''Kościół św. Jerzego i cerkiew św. Onufrego w Pasłęku'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.zabytki.mazury.pl/index.php?page=monument&id=63 www.zabytki.mazury.pl] [dostęp 10.01.2014 r.]
  
 
[[Category:Obiekty architektury]]
 
[[Category:Obiekty architektury]]
 +
[[Category:Kościoły i kaplice]]
 
[[Category:Historia kultury]]
 
[[Category:Historia kultury]]
 
[[Category:Powiat elbląski]]  
 
[[Category:Powiat elbląski]]  
 +
[[Category:Pasłęk (gmina miejsko-wiejska)]]
 
[[Category:1501-1600]]
 
[[Category:1501-1600]]

Wersja z 08:02, 22 lip 2014

Fot. Igor Hrywna.
Źródło: www.mojemazury.pl
Ołtarz ewangelicki.
Źródło: www.marienburg.pl
Część prawosławna.
Źródło: www.marienburg.pl
Elewacja wschodnia. Fot. z 1901/1915 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 57667.
Fot. Anton Ulbrich. Kruchta. Pozostałości gotyckiego ołtarza. 1908/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 57669.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XVI wieku.

Lokalizacja

Kościół został usytuowany na południowych obrzeżach XVI-wiecznej zabudowy Pasłęka. Obecnie znajduje się przy ulicy Bohaterów Westerplatte.

Historia

Świątynię wybudowano, w miejscu średniowiecznego przedmiejskiego kościoła katolickiego pod tym samym wezwaniem, zniszczonego podczas oblężenia miasta w latach ostatniej wojny polsko-krzyżackiej (1519-1520). Z czasem podjęto decyzję o jego odbudowie (już jako luterańskiego), którą przeprowadzono w latach 80-tych XVI wieku. Prace zakończono w 1592 roku, a wyposażanie wnętrza w 1598 roku, co potwierdza data wyryta na jednej z kolumn empory, po prawej stronie od ambony: 12 V 1598. Pierwotnie był to kościół pomocniczy, cmentarny. Prace remontowe przeprowadzono w nim na początku wieku XIX. W 1966 roku przedstawiciele wspólnoty ewangelickiej zdecydowali o użyczeniu części przestrzeni swojego kościoła dla potrzeb wyznawców prawosławia. W efekcie, w dniu dzisiejszym świątynia jest użytkowana na równych prawach: w części wschodniej z ołtarzem – przez kościół ewangelicko-augsburski, w części zachodniej z organami – przez kościół prawosławny (parafia św. Onufrego).

Opis

Jest to kościół renesansowy, orientowany, jednonawowy, wzniesiony na kamiennej podmurówce, na planie zbliżonym do krzyża greckiego. Zastosowano w nim konstrukcję szkieletową – konstrukcja drewniana wypełniona cegłą, mur otynkowano na biało. Ściana zachodnia powstała z polnych kamieni. Wejście główne do kościoła znajduje się po stronie północnej. Korpus nawowy przykryty został dachem dwuspadowym z dachówki. W szczycie ściany wschodniej wbudowano zwieńczenie z dzwonem. W otoczeniu kościoła znajdują się płyty nagrobne z XVII i XVIII wieku (pozostałość cmentarza ewangelickiego istniejącego w tym miejscu od XVI wieku do lat 60-tych wieku XX).

Wyposażenie

Wnętrze otoczone jest charakterystycznymi dla kościołów luterańskich emporami z różnych okresów. Posiadają one bogatą dekorację figuralną. W emporze północno-wschodniej znajdują się płyciny z przedstawieniami scen biblijnych, emporę zachodnią dekorują sceny alegoryczne. We wschodniej części kościoła znajduje się ołtarz główny w formie tryptyku. Obraz centralny, przedstawiający Chrystusa Ukrzyżowanego, został namalowany pod koniec XVII wieku. W bocznych skrzydłach znajdują się obrazy przedstawiające ofiarę Izaaka i węża miedzianego. Jest tutaj także ambona z baldachimem, pod którym na desce namalowano napis Ecce Homo. Obok ambony umieszczono inskrypcję części tekstu ostatniej woli króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III i olejny obraz Marcina Lutra, namalowany w 1823 roku przez A. D. Ratha. Obecnie, w części kościoła użytkowanej przez prawosławnych, fragment przestrzeni oddzielono ikonostasem i zawieszono ikony - w większości reprodukcje lub dzieła współczesne. Zabudowano również prowizorycznymi ściankami przestrzeń pod emporami, wydzielając niewielkie pomieszczenia gospodarcze. Współczesnymi ikonami wypełniono także miejsce po niezachowanych piszczałkach w niewielkim prospekcie organowym umieszczonym na emporze.

Zobacz też

Bibliografia

  1. Arszyńska Joanna: Kościół św. Jerzego w Pasłęku - przyczynek do rozważań nad wielokulturowością miasta / Joanna Arszyńska // W: Malowidła kościoła gotyckiego w Mariance : stan dzisiejszy, perspektywy / red. Romana Cielątkowska. - Gdańsk : Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, 2009. - S. 56-59.
  2. Panimasz, Katarzyna: Perły architektury sakralnej / Katarzyna Panimasz // "Magazyn Elbląski". - 206, nr 2, s. 26-28.
  3. Pasłęk : spotkania z historią i legendą / Wiesław Rodzewicz, Józef Włodarski. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1996. – S. 65-68.
  4. Włodarski Józef: 400-lecie kościoła p.w. św. Jerzego w Pasłęku / Józef Włodarski // W: Pasłęk - 700 lecie : ludzie, religia, historia / pod red. Wiesława Rodzewicza, Józefa Włodarskiego. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1998. – S. 164-167.

Linki

  • Kościół św. Jerzego i cerkiew św. Onufrego w Pasłęku, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.zabytki.mazury.pl [dostęp 10.01.2014 r.]